Arabako gaiak lantzen dituen Alea hedabideak bost urte bete ditu urtarrilean. Urteurrena ospatzeko, erakusketa antolatu dute, 2015etik honako eduki esanguratsuenak argazkietan nabarmendurik. ARGIAk Aleako zuzendari Aritz Martinez de Lunarekin hitz egin du, bost urteen eta datozenen inguruan.
Bost urte bete dituzue, eta nolabait Alea egonkortzea lortu duzue.
Bai, oraindik ez dakit iritsi garen nahi dugun besteraino, baina pixkanaka bagoaz tokia hartzen. Uste dut Alea gero eta ezagunagoa dela eta apurka erreferentzialtasun puntua lortzen goazela. Badakigu oraindik bide luzea daukagula egiteko, baina gutxieneko oinarria jartzea lortu dugu.
Ez da erraza euskara gutxi entzuten den lurralde batean aurrerapausoak ematea...
Egia da azken urteetan datuek gora egin dutela. Araban gazte asko alfabetatu dira euskaraz, eta orokorrean ezagutza maila ere igo da. Hori eguneroko bizimoduan nabaritzen da, baina Araban erabileran dago zulo handiena. Gasteizko erabilera antzua da irakurri nuen datu batzuen arabera, uste dut %3 inguruan dagoela. Alearen helburu nagusienetakoa da euskarazko prentsa kontsumitzeko aukera ematea. Araban izaera nazionaleko hedabideak bai, Berria, ARGIA, Egunkaria lehen… baina tokiko hedabiderik ez zegoen, eta beharrizan hori betetzeko asmoz sortu zen Alea.
Egoera zailetan ere egongo zineten.
Bai, txikikeriak izan arren, egunerokoan lana oztopatzen dizuten gauza ugari badago. Prentsa-ohar ugari gaztelera hutsean jasotzen ditugu. Batzuetan, eragilearen arabera ulergarria da, edo elkarte txiki bat baldin bada. Baina askotan izaten ditugu erakunde publikoen edo administrazioaren oharrak gaztelera hutsean. Txikikeria bat da, baina eguneroko lana baldintzatu egiten du.
Eta nola egin izan diezue aurre?
Konplexuak gainetik kenduta, badirudi itsusi geratzen dela eskean aritzea, baina horrelakoetan mezu bat bueltan bidaltzen dugu beti, esanez mesedez euskaraz bidaltzeko. Eskatu beharra dago jendea konturatu dadin betebehar hori ere baduela, eta euskaraz bidaltzeko esfortzua egin behar duela.
Zer leku du Aleak eragileen artean?
Haintzat hartzen gaituzte bertoko administrazioek, egia baita lurraldeari begiratuz, esparrua ez dela tokiko hedabide batek izan dezakeena bezain txikia. Tokatzen zaigu lehiatzea erdarazko hedabide handiekin. Txikitik begiratzen baditugu dirudi gurea ez dela inola iristen eta ez dugula ahotsik. Aldiz, errealitatea da administrazioarekin interlokuzioa daukagunean eta beraiek guk argitaratutako edukiaren balorazio bat egiten dutenean, konturatzen garela begia jartzen dutela gu zertan ari garen jakiteko, eta iradokizun asko jasotzen ditugu, bai onak, baita txarrak ere.
Urtarrilaren 17an erakusketa zabaldu zenuten. Zer ikusiko du hurbilduko den jendeak?
Lantaldean erabaki genuen ez genuela jai edo ospakizun bat egin nahi, edukia eskaini nahi genuelako. Argazki bilduma bat egin dugu. Zaila da bost urtean egin duzun guztitik aukeraketa egitea. Erabaki genuen ez jartzea Araban gertatu izan diren albiste garrantzitsuenak. Helburua izan da gure edukiak laburbiltzea guretzat esanguratsuak izan direnak jasoz, guk landutako eduki propioak izan direlako, Alearen filosofiarekin bat egiten dutelako edo dena delakoagatik.
Zer ez du egin Aleak?
Gauza asko (barreak). Eguneroko lana egitera mugatuko bagina, eta egunero gauza bera egitera, desagertuko ginateke. Hasieratik planteamendua izan da apustu handia egin behar genuela, hazten jarraitzeko erronka jarri behar diogula gure buruari eta beti gauza berriak egiten saiatu behar garela. Eta horretan dihardugu.
Non egongo da Alea bost urte barru?
Hamargarren urteurrena ospatzen (barreak). Espero dugu bost urte barru Gasteizko Kafe Antzokia eraikita egongo dela, datak ondo bidean. Beraz, bertan egon beharko ginateke. Horrek Gasteizko eta Arabako euskalgintzarentzat bultzada handia ekarriko du. Gure lanari dagokionez, espero dugu gaur egungo proiektuek erreferentzialtasun handiagoa izatea, irakurle masa handiagoa izatea eta bitartean asmatzen ditugunak aurrera eraman ahal izatea.
2025ean Guatemalan gutxienez kazetari bat hil dute eta beste bat desagerrarazi. Arriskutsua da kazetaritza lana egitea herrialde horretan, eta hala jaso du Mugarik Gabeko Kazetariak erakundeak ere, maiatzaren 2an argitaratutako 2025eko Prentsa Askatasunaren Munduko Sailkapenean... [+]
Lan baldintzen "prekarietatea" salatzeko kontzentrazioa egin zuten asteartean egunkariaren egoitzaren aurrean. Abenduaren 2tik sindaura greban daude langileak eta mobizlizazioak "areagotzea" erabaki dute orain.
Egunkariaren editoreak egindako adierazpen batzuen harira hartu du neurria Israelgo Gobernuak. "Netanyahuren erregimena krudela da eta apartheid-a ari da egiten", esan zuen Amos Shocken editoreak Londresen emandako hitzaldi batean, duela hilabete.
Hamasen tresna izatea leporatuta ezarri du debekua estatu sionistak. Al Jazeerak akusazioak ukatu ditu eta ahots kritikoak isilarazi nahia salatu du. Nazioarteko hainbat elkartek kritikatu dute “prentsa askatasunaren aurkako erasoa”. Debekua 45 egunekoa da momentuz,... [+]
25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]
Sholomo Karhi Israelgo Gobernuko Komunikazio ministroak ez du gustuko Haaretz egunkari israeldarra gerra nola ari den lantzen, eta bere kontrolpean diren publizitate eta harpidetza guztiak kentzeko mehatxu egin dio. Israelgo Kazetarien sindikatuak elkartasuna adierazi dio... [+]
Joseba Intxausti Rekondo (Segura, 1936 - Donostia, 2023) hil da, Jakin aldizkariko zuzendari izandakoa eta euskararen historia sozialaren ikertzailea eta euskal kulturaren sustatzailea. Liburu eta artikulu ugari idatzi zituen bere bizitzan eta hainbat elkarteren sorrera bultzatu... [+]
Ustelkeria kasuak argira ekarri izanagatik ezaguna da José Rubén Zamora. Siglo Veintiuno, El Periodico eta Nuestro Diario komunikabideen sortzailea da. Iazko uztailean sartu zuten preso, Alejandro Giammattei presidenteari loturiko ustelkeria kasu bat plazaratu eta... [+]
“Nahikoa da”, esan du Anthony Albanese Australiako lehen ministroak Democracy Now!-ko albistegian, eta eskatu du Julian Assangeren kasua bertan behera uztea. Wikileaks-en fundatzaileak lau urte daramatza Londreseko Belmarsh kartzelan, estradizioaren zain AEBetan... [+]
2019an atxilotu zuten, talde terrorista bateko kide izatea egotzita. Telebista kate bereko beste bi kazetari oraindik Egipton daude espetxeratuta.
2023ko Prentsa Askatasunaren Munduko Indizearen arabera, kazetaritzarako giroa "txarra" da munduko hamar herrialdetatik zazpitan, eta eduki faltsuek prentsa askatasunean izandako ondorioak nabarmendu ditu. Mundu osoan zortzi kazetari hil dituzte 2023an, ehunka dira... [+]
Euskal prentsan 1869tik 2000. urtera bitartean argitaratu diren kronika gogoangarriak bildu ditu Koldo Izagirrek ARGIArekin kaleratu berri duen liburuan. Zaldi bat ihes garrezko zelaian, hala du izenburu. Asko ezagutzen ez ditugun kronikarietatik luma ezagunetaraino, urtetan... [+]
Texas Observer AEBetako irabazi asmorik gabeko hedabide aurrerakoi bat da, 1954an sortua. 2022ko udazkenean, Elon Muskek Twitter erosi zuenean, Mastodoneko zerbitzari propio bat (texasobserver.social) sortu zutelako egin ziren ezagunak sare sozial libre eta deszentralizatuen... [+]
2022ko azaroan, Elon Muskek Twitter erosi zuenean, langileen erdia baino gehiago kaleratu zuen, tartean komunikazioko talde ia osoa. Geroztik, kazetarien informazio eskaerek ez dute erantzunik jaso izan. Orain, egoera aldatu da, press@twitter.com helbide elektronikora idatzitako... [+]
Dagoeneko erreformaren %96 adostuta dute Espainiako Kongresuan erreforma lantzen ari diren alderdiek, eta datorren astean akordio batera iritsiko dira, El Plural.com-en irakurri dugunez.