Sahalbüria etxaldea Pagola herriaren kanpoaldean dago, zelai eta mende ederren babesean. Bati baino gehiagori bertara iristea majo kosta bazaio ere, helmugara iristean egindako bideak merezi izan duela ohartu dira: etxalde handi bat, bertako produktuez hornitutako baratza, ongi etorria emanez pikoz betetako pikondoa, eta gonbidatu guztiak kabitzeko adinako jangela inprobisatua.

10:30ean hasi da bertako ekoizpenari buruzko bisita gidatua. Xexili Thoureau da azafraiaren prozesuaz arduratzen dena. Proiektua oso hilabete gutxitan jarri zuen martxan 2015ean, ez baita inbertsio handia behar azafraia ekoizteko, nekazal-makina gutxi behar dira eta. Bisitariek adi entzun dituzte Xexiliren azalpenak, eta bat baino gehiago harritu da azafraiaren laborantza zikloaz: “Gainontzeko landareen alderantzizkoa da. Hostoak eta loreak udazkenean ateratzen dira, eta maiatza-uztailetik aurrera landarea lo gelditzen da. Udan zehar loreak lo egoten dira, eta uztailean bulboak jasotzen dira”. Etxaldeko txoko ezberdinak erakutsi ditu Xexilik, guztiek baitute azafraiaren ekoizpen prozesuan nolabaiteko eragina.

Hamaiketakoarekin apaldu dute gosea bisitariek. Ahuntz gaztadun kuiatxo krema eta tokiko barazkiekin egindako pizza artisaua prestatu dute Gose Gozoa kolektiboko kideek, edonori sabela konkistatzeko moduko mokadua, dudarik gabe. Tripa beteta, Eñaut Elorrieta entzuteko ordua iritsi da.

Bakarrik baino konpainian

Kontzertu hunkigarri bezain berezia eskaini du gernikarrak, aspaldiko abestiak nahiz proiektu berriko lanak uztartuz. Joseba Sarrionandia eta Leonard Cohen ustekabeko gonbidatuak izan zirela esan daiteke, lehenengoaren hitzei ahotsa jarri baitzien Eñautek hainbat kantutan, eta abeslari estatubatuarraren abesti bati Sarrionandiaren ukitua eman baitzion, entzuleak zur eta lur utziz. Formatu txikiko kontzertua izan da, gitarrak baino ez baitu izan lagun sasi-oholtzaren gainean. 1936ko gerra eta deserria izan dira kontzertua harilkatu duten gaiak.

Barrenak mugituta, eta gosea ate joka, bazkaltzeko unea iritsi da. Goizak iraun bitartean jendea hara eta hona ibili den bitartean, sukaldari taldea 80 pertsonentzat bazkaria prestatzen aritu da, bertako produktuekin egindako menu paregabea osatuz. Hasteko entsalada eder bat atera dute mahaiaren erdira. Zuberoan bertan ekoiztutako pasta ekologikoa izan da lehen platera, eta barazkiak ere atera dituzte gustu duenak dena nahastuta jan dezan. Ondoren, txerrikumea su baxuan erreta. A ze platera! Amaitzeko, eta eguna primeran biribiltzeko, etxeko azafraidun panakota izan da postrea, bertako marmeladaz lagundua. Hauxe tokiko produktuekin prestatutako bazkaria. Ez dago gaizki, ezta?

Lagun artean, giro paregabean eta bihotzak beteta amaitu da eguna Pagolan. Hurrengo uzta jasotzeko hitzordua Eibarren dago jarria, azaroaren 9an, Sosola baserrian. Azkar ibili zirenek soilik izango sarrera, Ruper Ordorika oñatiarrak aspaldi agortu baitzituen saiorako sarrera guztiak. Hurrengoan ez pentsatu bi aldiz, baserriko uztan izena emateko.