Trumpen eta fiskal demokraten arteko borrokak migratzaileen deportazioa oztopa dezake
AEBko John C. Coughenoiur epaileak onartu du Washington, Arizona, Illinois eta Oregon estatuek elkarrekin aurkeztutako helegitea, eta horren arabera atzera bota du Donal Trumpek AEBn jaiotako migratzaile ez legezkoen seme-alabak kanporatzeko dekretua.
Epailearen arabera, Trumpek aste honetan sinatu berri duen dekretu hori AEBko Konstituzioaren 14. artikuluaren aurkakoa da eta, beraz, behin-behinean indargabetu egin du. Artikulu horrek esaten du bertan bizi diren herritarren seme-alabek bertako herritartasuna eskuratzen dutela. Alderdi Errepublikanoak eta beste hainbat elkarte kontserbadorek hori aldatu nahi dute, beren aburuz paperik gabeko migratzaileek haien seme-alaben jaiotzak baliatzen dituztelako paperak eskuratu ahal izateko.
Dekretuak aurrera egin dezan, hortaz, bi bide daude orain: batetik errepublikanoek Kongresuan aldatu beharko lukete Konstituzioaren artikulu hori, baina horretarako ez duten gehiengo handia beharko lukete. Beste bidea da gaia Auzitegi Gorenera eramatea eta han irabaztea.
22 fiskal demokraten helegiteak
New Jersey, Kalifornia, Massachusetts, Colorado, Connecticut, Delaware, Hawai, Maine, Maryland, Michigan, Minnesota, Nevada, New Mexico, New York, Ipar Carolina, Rhode Island, Vermont eta Wisconsin estatuetako fiskaltzek ere helegitea jarri dute Trumpen dekretu horren aurka New Hampshireko Auzitegi Federalean.
Uste da herritartasunik ez duten 11-14 bat milioi migratzaile daudela AEBn, eta horietatik ia %80k bost urtetik gora daramatzatela bertan. Asteartean Trumpek horien guztien kanporatzea hasteko agindu zien Mugen eta Immigrazioaren Kontrol Zerbitzuei. Aipatu estatu horietako agintariek, ordea, uko egin diote erakunde horrekin zeregin horretan elkarlanean aritzeari, eta Trumpek izendatutako Emil Bove fiskal nagusiak gogorarazi die lege federalaren arabera behartuta daudela erakunde horrekin elkarlanean aritzera.
Trumpek tresna ugari ditu bere alde agintaldi honetan, besteak beste Kongresuaren gehiengoa, eta immigrazioaren auzi honetan haren nahiak errazteko Kongresuak ostegunean onartu zuen Laken Riley Act legea. Horren arabera, segurtasun indarrek atxilotu ahal izango dituzte delitu txikiak egiten dituzten paperik gabeko pertsonak, eta horrek erraztuko die ondoren deportatu ahal izatea.
Mexikarrak dira nagusi
AEBetan bizitzen eta lanean urteak daramatzaten arren, horietako milioika herritar kanporatuak izan daitezke datozen urteetan. Kalkulatzen da horietatik sei milioik behin-behineko baimena dutela AEBn egoteko, horietatik 2,6 milioi babes politikoaren zain dira eta beste 300.000 bat errefuxiatu onartuak, batez ere ukrainarrak eta afganiarrak.
Deportazioak nagusiki hegoamerikarrei eragingo die. Uste dute AEBetan bizi diren paperik gabeko %40 inguru mexikar jatorrikoak direla. Horiek dira komunitate migratzaile handiena, nahiz eta azken 10 urteetan migratzaile mexikarren kopurua jaitsi egin den eta, aldiz, asko handitu Venezuela eta Kolonbiatik datorrena.
Delitugileekin hasiko dira
Migratzaileak eta delitua lotzea ohikoa da xenofobian, eta Trumpen aginduetan ere ikuspegi hori deportazioari ekiteko giltza bihurtuko da. AEBko sistema judizialaren arabera, badira 425.000 bat migratzaile-delitugile, eta horiek izango dira kanporatutako lehenak. Delituak izan daitezke hilketak, droga trafikoa edo lapurreta handiak, baina baita oso delitu xumeak ere, hala nola trafiko arauei muzin egitea. Stop seinale baten aurrean ez geratzea edo gidatzeko agiri barik gidatzeak delitugile bihur zaitzake AEBn, duzun kolore eta jatorriaren arabera. Eta herrialdera legez kanpo sartu izanak ere delitugile bihurtzen du migratzailea: 2024an AEBko paperik gabekoen bigarren deliturik handiena –%18– horixe izan zen.
Oraingoan bere burua deportazioaren txapeldun egin nahi du Trumpek, baina azken urteetan ez da bera izan migratzaile gehien kanporatu izan duena. Azken hamabost urteetako deportazio handiena Barack Obamak egin zuen 2012an: 400.000 pertsona. Joe Bidenek ere 2024an 271.000tik gora kanporatu zituen.
Emmanuel Macron Frantziako lehendakariak adierazi du 26 herrialde prest direla gerra amaitu ondoren Ukrainan indar militarra zabaltzeko, “lurrez, airez edo itsasoz” parte hartuz. Vladimir Putin buruzagi errusiarrak erantzun die ez duela horrelakorik onartuko, ez... [+]
Trumpek asteartean baieztatu du Venezuelako ontzi bati eraso egin eta bertan zeuden 11 lagunak hil dituela. Hildakoak Tren de Aragua "talde terroristako" kideak zirela eta droga trafikoan ari zirela adierazi du Donald Trumpek. Venezuelak dio bideoa Adimen Artifizialez... [+]
AEBetan, Apelazio Auzitegiak Donald Trump presidenteak ezarritako muga zerga gehienak bertan behera utzi ditu. Dena den, ez ditu urriaren 14ra arte indargabetuko, eta bitartean, ia segurua da Trumpek helegitea jarriko duela. Presidenteak uste du Auzitegi Gorenak arrazoia emango... [+]
Jeffrey Kruse buru zen Defentsa Departamentuko inteligentzia zerbitzuek eginiko txosten baten arabera, AEBek Irango gune nuklearrei eginiko erasoek ez zuten Teheranen gaitasun nuklearra "guztiz suntsitu", bizpahiru hilabetez atzeratu baizik. Trumpek, ordea, adierazi zuen... [+]
.jpg)
Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.
AEBko Zientzia Fundazioaren Antartikako Programak (USAP) jakitera eman duenez, Antartikako ikerketa-baseetan 2022-2024an egin duten galdeketan, parte-hartzaileen % 41k adierazi du sexu-erasoa edo sexu-jazarpena jasan duela.
AEBetako presidentea Zelenskirekin eta Europako haren aliatuekin bildu da astelehenean, Etxe Zurian. Badirudi Trumpek ontzat jo duela Vladimir Putinek ostiralean izandako bileran proposatutakoa: Ukrainako gerra amaitzeko Kiev "lurralde truke posibleez" hitz egiteko gai... [+]
Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]
AEBetako presidenteak Ukrainarekin su-eten akordio batera iristeko ezarritako epea amaituta, Alaskan bilduko dira Trump eta Putin ostiralean. Bloomberg hedabidearen arabera, Errusia eta AEBak gerra "izozteko" plan bat prestatzen ari dira, Moskuk orain arte Ukrainan... [+]
Asteko albiste nagusietako bat izan da, zalantzarik gabe: ehuneko 50eko muga-zerga ezarri die Trump administrazioak Indiatik datozkien esportazioei. Brasilekin parekatuta, zerga estatubatuar astunenak pairatu beharko dituen ekonomia handia izango da, aldaketarik ezean,... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]
Historia garaikideko basakeriarik handienetakoak dira Hiroshimaren eta Nagasakiren bonbardaketak. 1945eko abuztuan, hiru eguneko epean, bi bonba atomiko jaurti zituzten lehen aldiz historian eta bi hiritako biztanleak modu indiskriminatuan hil zituzten. 1945aren amaierarako,... [+]
AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.