Suntsipen baten birsortze artistikoa
Xabier Soubelet, Xubiltz | Elkar (Iparluma), 2018
Obra hau Xabier Soubelet, “Xubiltz” artista eta idazleak abiatutako egitasmo hirukoitz baten azken emaitza da, Gernikaren bonbardaketa ardatz hartuta ikuskizun musikal bat, margolan lan bat eta nobela bat sortu baititu. Bistan denez, hiru lanok adierazten dute transmisio historikorik ezarekiko Xubiltzen kezka.
Nobelan errealitatearen eta fikzioaren mugekin jolas egiten da, ametsa horretarako baliabide izanik. Irakurlearen arreta pizten da hasieran, pasarte oniriko batek karlismo garaiko pertsonaiak euskal gatazkaren garaira ekartzen baititu. Amaiera ere indartsua da, istorio ezberdinetan azalduriko gertaerak elementu sinboliko eta historikoekin nahasi, eta Xubiltzek egindako antzezpen musikala ardatz izanda eraikitzen baita.
Halaber, aipagarriak dira eleberria osatzeko erabiltzen dituen istorio batzuk (Ju eta Ottorena, esaterako), baita pertsonaiak harremanetan jartzeko moduak ere, Gernikako gertaerei ertz ezberdinetatik begiratzen baitiete, artea oso presente izanik eta 36ko Gerra II. Mundu Gerrarekin lotuz.
Hala ere, badira irakurri ahala kirrinka egin didaten zenbait alderdi: batetik, ipuinen egitura duten kapitulu txiki ugariz osatua dago nobela, eta pertsonaien barne-munduetan gutxi sakontzen da; bestetik, bonbardaketa aurretiko pasarte batzuek ohitura eleberriaren itxura hartzen dute, nahiz eta mundu-ikuskera hori apurtu egiten den istorioaren kokalekuaren, garaiaren eta pertsonaiaren jatorriaren ondorioz; horrek, era berean, hiria/herria, modernitatea/tradizioa, bertako/kanpoko, euskaldun/atzerriko dikotomiak indartu egiten ditu, euskal gizartean integratzeko zailtasuna eta emakumeen kontrako indarkeria sinbolikoa ageriko eginez; azkenik, egiletasuna esplizituki markatzen duten atal autobiografikoek gainerako istorioen tentsioa apurtzen dute, eta irakurlearen interpretazio aukerak murrizten, sorkuntza prozesuari buruz behar baino xehetasun gehiago emanik.
Oro har, baina, uste dut pertsonaien arteko erlazioetan eta istorioak harilkatzeko moduetan asmatu duela, garai bereko giro ezberdinak narraziora ekartzean. Pasarte batzuk gogorrak bezain ederrak dira, eta horiek eusten diote nobelari.
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]
TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025
--------------------------------------------------------------------
Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]
Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025
-----------------------------------------------------------
Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]
hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025
Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025
-----------------------------------------------------------
Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]
Zuzi iraxegia. euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa
Amaia Alvarez Uria
Testu zaharrak, 2024
----------------------------------------------------------------
Liburua esku artean izan aurretik ere arnas luze bat atera zitzaidan barru- barrutik: “ze... [+]
Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa
Amancay Gaztañaga
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Amancay Gaztañagak Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa kaleratu du Alain Martinezen ilustrazioek lagunduta... [+]