Pedro Asua galdakoztar milizianoaren desobiraketak bidea ireki du Jakan, beste 400 fusilatu aurkitzeko
1938an tribunal militar batek epaitu eta fusilatutako miliziano ezkertiarraren gorpuzkiak aurkitu ditu Jakako hilerrian Aranzadik. Galdakaoko eta Jakako udal eta elkarteek eta Asuaren senide batek egindako ikerlan eta elkarlanaren emaitza izan da aurkikuntza. Hainbat iturriren arabera, hilerrian beste 400 fusilaturen gorpuak leudeke.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Aranzadi zientzia elkarteko kideek ostegunean hasi zituzten Pedro Asuaren gorpuzkiak aurkitzeko lanak Jakako hilerrian, eta hainbat egunen ondoren topatu dituzte. Galdakaoko Udalak adierazitakoaren arabera, itxura guztien arabera Asuarenak dira aurkitutako hezurrak, baina hori ziurtatzeko DNA frogak egingo dituzte.
Aurkikuntza, hainbat urtetako ikerlanaren eta instituzio zein elkarte askoren elkarlanaren emaitza izan da. Jakan izan da Josu Larrea, Pedro Asuaren iloba txikia, baita Galdakaoko eta Jakako udal ordezkariak, Ander Aperribai historialaria –Galdakaoko udalak kontratatua– eta Jakako Círculo Republicanoko kideak ere, besteak beste. Batzuek zein besteek emandako informazioa funtsezkoa izan da Asuaren gorpuzkiak aurkitzeko. Abenduaren 21ean bildu ziren lehen aldiz, beharrezko baimenak lortu eta orain aurrera ateratako indusketak egiteko.
Pedro Asuak 21 urte zituen hil zutenean. Errepublikarren aldean borrokan ari zela atxilotu zuten Bilbon, hiria frankisten esku erori zenean 1937an, eta Jakara bidali langile batailoi batera. Salaketa bat medio, tribunal militarrean epaitu eta fusilatu zuten 1938ko otsailaren 7an. Hilerri ondoko hobi batean lurperatu zuten.
Josu Larreak 2005ean jakin zuen Aragoiko hiri horretan hil zutela osaba eta bilaketa lanetan hasi zen.
Bere iloba txiki Josu Larreak 2005ean jakin zuen Aragoiko hiri horretan hil zutela osaba eta bilaketa lanetan hasi zen. Aranzadiko kideekin eta Galdakaoko Udalarekin harremanetan jarri zen ondoren, eta azkeneko honek emandako urratsei eta egindako kontratazioei esker aurkitu dute azkenean.
400 pertsona hobi komunetan
Hilerriko erregistro liburuan azaltzen den informazioarekin bat egiten du gorpuzkien kokapenak; eta iturri berak aipatzen dituen beste fusilatu batzuen gorpuzkiak ere aurkitu dituzte ondoan. Hortaz, desobiratze honek bidea ireki dio Jakan lurperatuta egon daitezkeen 400 pertsona ingururen gorpuzkiak berreskuratzeari.
Azkeneko frogek ez badute senidetasuna baztertzen, Asuaren gorpuzkiak Galdakaoko hilerrira eraman nahi ditu familiak, posible bada gune berezitu batean uzteko. Hain justu, orain hilerri hori dagoen lurrak Asuaren familiarenak ziren, eta seme bakarra izanik, “bereak liratekeen lur horietara itzultzea esan nahiko luke”, ilobak azaldu duenez.
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
2025ean 40 urte beteko dira Mikel Zabalza hil zutenetik, eta 47 urte Germán Rodríguez eta Joseba Barandiaran hil zituztenetik. Horiek guztiak Estatuko Segurtasun Indarren biktimak dira, eta Sanfermines78 Gogoan elkarteak Espainiako Gobernuari eskatu dio "Estatuaren... [+]
IRUTXULOKO HITZAk eta Dinamita Tour egitasmoak 36ko gerra Donostian nolakoa izan zen eta hiria beste ikuspegi batetik ezagutzeko ibilaldia antolatu dute elkarlanean, uztailaren 21erako. Elkargunea Bretxako Sarriegi plazako estatua izango da, 19:30ean, eta Amararaino joango dira... [+]
Astelehenean, 40 urte beteko dira Joseba Sarrionandia eta Iñaki Pikabea presoek Martuteneko kartzelatik ihes egitea lortu zutenetik. Egiako pisu batean izan ziren ezkutaturik bi iheslariak, eta oraindik milaka eztarrik abesten dute «kristoren martxa dabil!».
Altzagatik itsasadarraren parean doan BI-711 errepidearen Jose Luis Goyoaga etorbidearen izena aldatzeko herritarren parte-hartze prozesuaren ondoren, kale horren izen berria Zirgariak etorbidea izango da.
78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.
Inor gutxik ukatuko du ziurgabetasunez beteriko garai batean gaudenik. Krisi ekonomikoaren, ezegonkortasun politikoaren eta klima-aldaketaren inguruko mezuez inguraturik gaude. Ikaraturik bizi gara. Hori guztia gutxi balitz, globalizazioaren ondorioz, nazioen izaera zalantzan... [+]
Belaunaldi oso baten liburua da Palinpsestoa. Idazten dakien modura idatzi du Arrieta Ugartetxeak, eta horixe dateke alde gaitza. Gainerakoan, hortxe gure iragan hurbila, gerra ondoa, apaiz giroa, euskara, militantzia… eta ez hain hurbila ere, senide nagusien gerra... [+]
Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.
Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.
Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]
Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]
Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.
50 urte bete dira Polizia frankistak Mikel Gardoki Azpiroz ETApm-ko kidea tirokatuta hil zuenetik. Egiari Zor fundazioko kideek eta Gardokiren kide Juan Miguel Goiburu Mendizabal 'Goiherri'-k hartu dute parte ekitaldian.
1945ean Neuengammeko nazien kontzentrazio esparruan hil zen Jean Iribarne gamerearraren diru-zorroa berreskuratu eta bere senideei eman diete. Ipar Euskal Herrian gutxienez 350 herritar deportatu zituzten erresistentzian parte hartzeagatik, eta ia erdia ez ziren bizirik atera.