Pasaiako Badiako hilketak "operazio estrajudizial" baten ondorio izan zirela dio txosten ofizial batek

  • EHUko Unesko Katedrak osatu du txostena, eta Lakuari eman zion 2020an. Martxo honetara arte, ordea, biktimen senideek ez dute ikerketaren berri izan.


2023ko martxoaren 22an - 11:15
Azken eguneraketa: 13:54
Sarraskia gertatu zen lekua, Pasaiako badian.

39 bete dira asteazkenean Pasaiako Badian Espainiako Poliziak Komando Autonomo Antikapitalistetako lau kide hil zituenetik. Txosten ofiziala osatu du EHUko Giza Eskubideen Unesco Katedrak. Naizeko Ramon Solak txostena eskuratu du, eta xehetasunak eman ditu. Haren arabera, gau hartan gertatutakoa "epaiketarik gabeko exekuzioa" izan zen.

Txostena duela hiru urte, 2020an, jaso zuen Lakuak. Hilabete honetara arte, ordea, familiek ez dute haren berririk izan. Ofizialki ere ez da aurkeztu. Biktimen senideek martxoaren 3an bilera izan zuten Jaurlaritzaren teknikariek osatutako batzorde batekin, eta han jaso zuten txostena. Familiek ez dute ulertzen nola igaro dituen dokumentu horrek hiru urte "kaxoi batean".

Bertsio ofizialeko kontraesanak

Bertsio ofizialak esan zuen komandokideen eta Poliziaren arteko tiroketa baten ondorioz hil zirela Jose Mari Izura, Pedro Mari Isart, Rafael Delas eta Dionisio Aizpuru. Ofizialki, Poliziak altoa eman ondoren, komandokideek tiro egin zuten, eta tiro horien ostean etorri ziren Poliziarenak. Lekuko baten arabera, ordea, han ez zen altorik entzun, zuzenean errifle-hotsak baino ez. Guztira, 113 bala aurkitu zituzten lau gorpuetan.

Aste honetako ARGIAn Pello Aizpururi Miel A. Elustondok egindako elkarrizketa irakur daiteke. Bere anaia Dionisio izan zen gau hartan Pasaian hil zutenetako bat. Elkarrizketan azaldu duenez, Poliziak deklaratu zuen harkaitzetako goiko petrilean zeudela beraiek. Delasek (Txapas) zuen tiroetako bat garondotik sartu eta kopetatik atera zitzaion, goranzko norabidean; hala baieztatu zuen Paco Etxeberriak egindako autopsiaren emaitzek. "Nola izango da posible poliziek goitik behera egitea tiro, eta Txapasek goranzko norabidean jasotzea garondoko tiroa?, adierazi du Aizpuruk. "Gainera, Poliziak epaileari adierazi zion hainbat argazki zituztela komandokideen tiroak erakusten zituztenak, baina argazki-txosten hori inoiz ez zen epailearen eskuetara iritsi, nahiz eta froga hori behin eta berriz eskatu".

Gau hartan Rosa Jimeno erabili zuten amu gisa. Poliziak torturatu egin zuen, eta komandokideekin hitzordua egitera behartu. Kideek zain zituzten ehunka polizia, tartean Guadalajaratik etorritako Espainiako Poliziaren GEOkoak (Operazio Talde Berezia). "Haiek Guadalajaratik etorrarazteak esan nahi du, nahi beste denbora izan zutela operazio hura guztiz antolatzeko eta prestatzeko", adierazi du Aizpuruk.

Txostenak dio Estatuak, Justizia Administrazioaren bidez, ikerketan ardura hartu behar zuela, baina prozedura luzatu egin zuela, "porrotera eraman arte". "Ikerketa eraginkor batek zalantzak uxatzea eta egia ezagutzea ahalbidetuko zukeen".

Poliziak identifikatzea, "ezinezkoa"

Hilketak gertatu eta hiru hilabetera, epaileak artxibatu egin zuen kasua. 2000. urtean ireki zuten berriz, akusazio partikular baten iniziatibaz, gero Azpeitiko Udalak babestu zuena. Ikerketa guztian, ordea, gauza bera errepikatzen da: "ezinezkoa" da operazio hartan parte hartu zuten poliziak identifikatzea. Horren aurrean, txostenak honakoa dio: "Ez du zentzurik esatea Pasaiako operazioaren buru izan ziren eta bertan zuzenean edo zeharka parte hartu zuten agintariak zehaztasunez identifikatzea ezinezkoa dela, operazioaren izaera planifikatu eta aurreordenatua kontuan hartuta".

Ezin estatu indarkeriaren biktima izendatu

Kasua irekita dago orain. Martxoaren 28an Joseba Merino, sarraskitik bizirik irten zen komandoko kide bakarra, sarraskian parte hartu zuen poliziak identifikatzen ahaleginduko da. Kasua irekita dagoenez, momentu honetan ezin dituzte lau hildakoak estatuaren indarkeriaren biktima izendatu, EAEko legeak ez duelako uzten ikerketa irekita dagoen garaian halakorik egiten. 

Larunbat honetan, Azpeitian, ekitaldi bat egingo dute gertatutakoa argitzeko eskatuz. Bertan, biktimen senideek jaso berri duten txostenaren inguruko adierazpenak egingo dituzte.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Guda zikina
Torturatu eta hil zituztenetik 40 urtera, Zabala eta Lasa ez dituzte oraindik terrorismoaren biktimatzat hartu

Datorren igandean, urriaren 15ean, beteko dira 40 urte GALek Joxean Lasa eta Joxi Zabala Baionan bahitu zituela. Guardia zibilek torturatu eta hil ondoren, oraindik ez dituzte terrorismoaren biktimatzat hartu.


2023-09-26 | Axier Lopez
Xabier Kalparsororen hilketa argitzen laguntzeko egitasmo herritarra aurkeztu dute

Gaur 30 urte Espainiako Poliziaren eskuetan hil zen Xabier Kalparsoro Golmaio militante zumaiarra. Anuk.eus webgunea zabaltzearekin batera ekitaldia egingo dute gaur, irailak 26 . Ekimena bultzatu duen Hegiak elkarteak dioenez, urteak beste zalantza daude Anuken heriotza... [+]


Gobernura iristean tortura geldiarazteko agindu zuela dio Belloch ministro ohiak

1993an Barne Ministro ere izendatu zuten Juan Alberto Belloch ordura arteko Justizia Ministroa zena. Orduan Guardia Zibilaren buruzagia deitu zuela esaten du El Periódico de Aragón-en egindako elkarrizketan, eta agindu zuela “sarera ihes egitea” bukatu... [+]


Hondarribiko Asturiagako segadan eraildakoak omenduko dituzte larunbatean

Larunbatean 49 urte beteko dira Espainiako poliziak eta Guardia Zibilak Jose Luis Mondragon eta Roke Mendez Asturiaga hondartzan hil zituztenetik. Omenaldia egingo dute hondartzan.


Eguneraketa berriak daude