Ohitura kulturalaren paradoxa EAEn: balio handia eman arren, herritarrak ez dira oso kulturzaleak
EAEko kultur ohiturei buruzko 66. Soziometroak berretsi du duela hilabete Elkar etxeak eta Siadeco ikerketa taldeak argitaratutako emaitzak: euskaldun gehienek ez dute euskal kulturarik kontsumitze. Aldiz, kultura politika publikoen lehentasunetako bat izan beharko litzatekeela ondorioztatu du ikerketak.
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako 1.973 herritar elkarrizketatu dituzte ikerketarako, guztiak 18 urtetik gorakoak. Irakurtzeko zaletasun handia azaldu dutela erantzun du %29k, eta nahiko irakurzalea dela beste %28k. Guzti horien artean, ia erdiek egunero irakurtzen dute. Euskaraz irakurtzea, baina, ez da ohiko joera: euskaraz badakitela eta liburuak irakurtzen dituztela esaten dutenen artean, %28k soilik irakurtzen dituzte liburuak euskaraz sarritan; hamarretik hiruk ere ez. Gaztelaniazko liburuak, ordea, sarri irakurtzen dituzte irakurle euskaldun horien %84k.
“Jendeak kulturari balio altua aitortzen dio”, esan du Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Kultura kontseilariak ikerketaren aurkezpen ekitaldian. Izan ere, inkestetan parte hartu dutenen %57ak dio kultura lehentasunezko kontua dela, eta %64k uste du babes handiagoa merezi duela. Txanponaren beste aldea sortzaileei dagokiena da: “Lehentasuna inon jarri behar bada, sortzaileengan jarri behar dugu”. Pedagogiaren beharra nabarmendu du, “guztiok” gogoan izan dezagun sortzaileek ordaina merezi dutela.
Irakurzaletasunaz gain, beste esparruak ere jorratu ditu ikerketak: oso musikazaleak dira Soziometroari erantzun diotenen arteko %52, eta nahiko musikazaleak %29. Hamarretik ia zazpik egunero entzuten du musika, eta ia erdiak telebistan edo irratian erabiltzen du horretarako. Euskaraz dakitenen artean, %53k entzuten dute euskarako musika, eta, aldiz, euskaldun horien %78k entzuten dute maiz gaztelaniazko musika.
Zinemazaletasunak beste emaitza batzuk utzi ditu, “apalagoak”: %43ak esan du oso zinemazalea dela, eta %36 “nahiko” zinemazalea da. Hamarretik zazpitik telebistan ikusten ditu pelikulak, eta %40 azken urtebetean zinema areto batean egon ez direnak. Handia edo Errementari filmek zinemak bete dituzten garaiotan, galdetutakoen %58ak ez du euskarazko filmik ikusi azken hamabi hilabetetan.
Arte eszenikoetan inkestatuen %17 baino ez da “oso zale” agertu. Gutxiengoa dira azken urtebetean antzoki batean egon direnak, galdekatutakoen arteko %72k adierazi baitute hamabi hilabetetan ez direla behin ere antzoki batean izan. Hizkuntzak ere eragiten du arlo honetan: euskaraz dakitenen %58k ez du euskarazko lan bakar bat ere ikusi azken urtean.
Azkenik, herritarren bertsolaritza zaletasunak ez ditu datu hobeak eman: euskaraz dakitenen %12 bakarrik da oso bertsozalea eta %21 “nahiko” bertsozalea. Euskaraz bizi direnen artean %22 oso zalea da eta %35 nahiko zalea. Azken urtean, behin izan dira bertso saio batean euskaraz aritzen diren horien %19, eta dozena erditan %9.
Museoen oso zaleak dira galdekatutakoen %15, eta nahiko zaleak, berriz, %28. Guggenheim da Soziometroan parte hartu dutenek gehien bisitatu duten museoa, baina inkestan parte hartu dutenen erdiak ez dira azken urtean museo bakar batean ere egon.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Debako Arte Eskola itxi dute. 1970ean sortu zuen Jorge Oteizak bere programa kultural eta politikoa martxan jartzeko, baina ez zitzaion esperimentua ondo atera. 80ko hamarkada hasieran bigarren fase bati ekin zion, iazko abenduan udalbatzak ixtea onartu zuen arte. Arte Eskola Bizirik plataformak jardunaldi batzuk antolatu ditu martxoaren 23an, itxiera salatzeko eta aurrerantzean Arte Eskolak hartu behar lukeen norabidea birpentsatzeko.
Eusko Jaurlaritzaren Segurtasun sailak aldatu egingo du tabernak urtean 12 kontzertu ematera mugatu nahi zituen araudia. Urgentziazko tramitazioa egingo dute, protestak eragin dituen neurria aldatzeko.
Bi minutu eta hemezortzi segundoko iraupena dauka Olanok Tabakalerako Ubik sorkuntza liburutegiko lan gatazkari buruz emandako erantzunak. Azter ditzagun esan dituen pare bat gauza, errealitatearekin zer nolako harremana duten ikusteko.
Parisko Udalak 250.000 euroko diru-laguntza iragarri du liburu-denda independenteentzat, hirian dauden mota honetako negozioak mantentzeko eta berriak irekitzea bultzatzeko. Parisko liburu azokaren 39. edizioa ostiral honetan hasiko da eta ekitaldi horren atarian eman dute albistea.
Aktore-ibilbide osoa Euskal Herrian garatu ostean, Espainiara joan zen Itziar Ituño hemen ez zituen lan aukeren bila. La Casa de Papel telesaileko protagonistetako bat da, Goenkalen bezala, polizia buruaren rola hartuta. Netflixek erosi ostean, mundu osora zabaldu den fenomenoa bilakatu da ekoizpena. Hirugarren denboraldia grabatzen ari dira orain. Telesailen urrezko aro honen gozo eta gaziak barrutik nola bizi dituen kontatu digu.
Azpikontratazioak kulturaren arloko profesionalen lan-baldintzei ere eragiten die, nahiz eta beste sektore batzuekin konparatuta, ez den gaiaz hainbeste hitz egiten. Problema ikusgarriago bihurtu dute azken hilabeteetako bi gertakarik: euskal bikoizleen plantoak eta Tabakalerako Ubik liburutegiko langileen grebak.
Baliabide ekonomiko faltagatik, 111 literatur aldizkaria argitaratzeari utziko dio 111 Akademiak, prentsari bidalitako ohar batean jakinarazi dutenez.
Euskal bikoizleek planto egin dutenean piztu da berriz ere debatea gure artean, ea euskarazko fikzioa zabaltzeko eredurik onena hori ote den ala azpidatzien alde egin beharko genukeen.
Hitz lodi zaleak gara euskaldunak, gustatzen zaigu politika, gustatzen zaigu estrategia, iraganean galdu omen genuena etorkizunera proiektatzea, eta hura lortzeko urratsak aurrez ondo zehaztea. Kulturan ere halatsu, kinkan dela euskal kultura, gale edo gabe egiteko unea dela, eta sarri entzuten dugu “erreferente kultural berriak” sortzeko unea ailegatu dela. Eta segidan etorriko da aipaturik, nola ez, Ez dok amairu; gaitz guztien sendagaia.
Aurreko egunetako betekadarik gabe, baina igandea izateko bisitari kopuru onarekin, amaierara iritsi da 2018ko Durangoko Azoka. Etorriko dira balorazioak, aurreikusi daiteke oso positiboak izango direla Landako guneko pasilloetan ibili den jende kopurua ikusita; eta etorriko dira analisiak ere, aurtengoaren arrakasta beste fenomenoekin gurutzatzen saiatuko direnak.
