Ohitura kulturalaren paradoxa EAEn: balio handia eman arren, herritarrak ez dira oso kulturzaleak
EAEko kultur ohiturei buruzko 66. Soziometroak berretsi du duela hilabete Elkar etxeak eta Siadeco ikerketa taldeak argitaratutako emaitzak: euskaldun gehienek ez dute euskal kulturarik kontsumitze. Aldiz, kultura politika publikoen lehentasunetako bat izan beharko litzatekeela ondorioztatu du ikerketak.
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako 1.973 herritar elkarrizketatu dituzte ikerketarako, guztiak 18 urtetik gorakoak. Irakurtzeko zaletasun handia azaldu dutela erantzun du %29k, eta nahiko irakurzalea dela beste %28k. Guzti horien artean, ia erdiek egunero irakurtzen dute. Euskaraz irakurtzea, baina, ez da ohiko joera: euskaraz badakitela eta liburuak irakurtzen dituztela esaten dutenen artean, %28k soilik irakurtzen dituzte liburuak euskaraz sarritan; hamarretik hiruk ere ez. Gaztelaniazko liburuak, ordea, sarri irakurtzen dituzte irakurle euskaldun horien %84k.
“Jendeak kulturari balio altua aitortzen dio”, esan du Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Kultura kontseilariak ikerketaren aurkezpen ekitaldian. Izan ere, inkestetan parte hartu dutenen %57ak dio kultura lehentasunezko kontua dela, eta %64k uste du babes handiagoa merezi duela. Txanponaren beste aldea sortzaileei dagokiena da: “Lehentasuna inon jarri behar bada, sortzaileengan jarri behar dugu”. Pedagogiaren beharra nabarmendu du, “guztiok” gogoan izan dezagun sortzaileek ordaina merezi dutela.
Irakurzaletasunaz gain, beste esparruak ere jorratu ditu ikerketak: oso musikazaleak dira Soziometroari erantzun diotenen arteko %52, eta nahiko musikazaleak %29. Hamarretik ia zazpik egunero entzuten du musika, eta ia erdiak telebistan edo irratian erabiltzen du horretarako. Euskaraz dakitenen artean, %53k entzuten dute euskarako musika, eta, aldiz, euskaldun horien %78k entzuten dute maiz gaztelaniazko musika.
Zinemazaletasunak beste emaitza batzuk utzi ditu, “apalagoak”: %43ak esan du oso zinemazalea dela, eta %36 “nahiko” zinemazalea da. Hamarretik zazpitik telebistan ikusten ditu pelikulak, eta %40 azken urtebetean zinema areto batean egon ez direnak. Handia edo Errementari filmek zinemak bete dituzten garaiotan, galdetutakoen %58ak ez du euskarazko filmik ikusi azken hamabi hilabetetan.
Arte eszenikoetan inkestatuen %17 baino ez da “oso zale” agertu. Gutxiengoa dira azken urtebetean antzoki batean egon direnak, galdekatutakoen arteko %72k adierazi baitute hamabi hilabetetan ez direla behin ere antzoki batean izan. Hizkuntzak ere eragiten du arlo honetan: euskaraz dakitenen %58k ez du euskarazko lan bakar bat ere ikusi azken urtean.
Azkenik, herritarren bertsolaritza zaletasunak ez ditu datu hobeak eman: euskaraz dakitenen %12 bakarrik da oso bertsozalea eta %21 “nahiko” bertsozalea. Euskaraz bizi direnen artean %22 oso zalea da eta %35 nahiko zalea. Azken urtean, behin izan dira bertso saio batean euskaraz aritzen diren horien %19, eta dozena erditan %9.
Museoen oso zaleak dira galdekatutakoen %15, eta nahiko zaleak, berriz, %28. Guggenheim da Soziometroan parte hartu dutenek gehien bisitatu duten museoa, baina inkestan parte hartu dutenen erdiak ez dira azken urtean museo bakar batean ere egon.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Xabier Gantzaraini irakurri eta entzun diogu oraintsu, Zuloa saiakeraren harira: “Arte frantsesa dago, arte espainola, arte alemana… baina euskal arterik ez dago. Zergatik? Guk ez dugulako estaturik. Eta estaturik ez dugunez, kulturarik ere ez dugu. Zeren gaur ezin baita esan euskal kultura euskaraz pentsatu, sortu eta gauzatutakoa denik euskaldunak aztoratu barik. Euskal kultura frantsesez pentsatu, sortu eta gauzatutakoa ere bada” argudiatuko dizutelako. Estatua ez duenak,... [+]
Donostiako Tabakaleran dagoen Ubik sorkuntza liburutegiko langileek “aski da” esan dute. Joan den asteburuan hainbat hedabidek jaso zuten biblioteka berezi horretan lan egiten duten hamahiru bitartekarien protesta: hilean 1.000 eurora iristen ez diren soldatak, ordutegi kaotikoak, asteburuetan eta jai-egunetan lan egin beharra plusik kobratu gabe… Prekarietate-putzu bat, hiriak azken urteetan egin duen inbertsio kultural handienaren erdian.
Konturatu zineten zer salatu zuen Benjamin Naishtatek Donostiako Zinemaldian, Rojo filmarengatik irabazitako zuzendari onenaren Zilarrezko Maskorra eskuan zuela? Argentinak Kultura ministerioa desegin duela. Ministerio oso bat, ez si eta ez no, estatu-idazkaritzaren mailara jaitsi dute eta orain Hezkuntzaren menpe dago.
Larunbatean Bilboko itsasadarrean burututako Red Bull Cliff Diving World Series jauzi lehiaketan egin zuten ekintzagatik zigortu dituzte Piztu Bilbo, Itzali MTV eragileko hainbat ekintzaile. Bederatziri Mozal Legea ezarri diete.
Apirilaren 26an Bilboko Etxebarrieta Anaien plazan egindako prentsaurrekoan aurkeztu zuen bere burua Piztu Bilbo, Itzali MTV plataformak. Hilabeteko tartearekin hitzartu garenerako, ostera, plataformak eragile izaera bereganatu duenez, aurrerakoan bere dinamika propioa eramango duela nabarmendu du bertako kide den Peio Ibañezek. Kolektibo ugaritako errepresentazioa duen taldea izanik, esan daiteke helburu berberarekin elkarlanean aritzeari neurria hartu diotela.
Gasteizko Mugimendu Feministak Arabako instituzioek “jai-eredu baztertzaile bat bultzatzen dutela” salatu du, aurtengo Azkena Rocken arituko diren 34 taldeetatik soilik hirutan emakumeen presentzia egongo dela gogoratuz. Bost puntu exijitu dizkiete arduradun politikoei.
Elkar fundazioak euskaldunon kultur kontsumoaren gainean egin duen azterketak harrotu ditu bazterrak. Harritzekoa, kontu zaharra baita euskal kulturaren egoera barnetik ezagutzen duen edonorendako. Berria, izatekotan, datu hotzek oraingoan izan duten oihartzuna izan da. Niri, bederen, ez zaizkit hain txarrak iruditu. Egiazkoak izatera. Euskaldunen %22,9 –180.000 lagun ia– euskarazko ohiko liburu irakurle? Zein isilik zeukaten euskal argitaletxeek!
Ni Elkar fundazioarekin bat:... [+]
Etxepare Institutuko zuzendari berria da Irene Larraza tolosarra. Aurrez, sei urte eman ditu bertan, bestelako arduretan. Etxea ongi ezagutzen du. Miren Arzalluzek duela urtebete hasitako bidea jarraitzea egokitu zaio, baina nahi luke, lan horretan, bere eskua eta egiteko moduak nabaritzea.
Lanean aritu arren, gehienek ez daukate soldata arauturik. Zergatik? Artistek bizi duten prekarietateari buruzko kongresua antolatu du EHUk ostegun honetan Bilbon. Prekariart jardunaldian artisten lan baldintzez eta haiek hobetzeko alternatibez ariko dira bi egunez.
2018ko azaroaren 4an, BEC nazioarteko musika komertzialaren gune nagusi bihurtuko da. Milioika jarraitzaile izan ohi ditu MTV telebista kateak urtero banatzen dituen Europako Musika Sarien galak, aurten Bizkaian izango da.
