Nawal al Saadawi hil da, XX. mendeko pentsalari feminista egiptoar ezaguna

  • Joan den mendean Egipton izan zen pentsalari feminista eta sozialista nabarmenena, Nawal al Saadawi, igande honetan hil da, 89 urte zituela, idazle gisa ibilbide oparoa egin eta emakumearen eskubideen aldeko borroka nekaezin baten ondoren.


2021eko martxoaren 22an - 10:33
Nawal al Saadawi: "Feminista izatea da askatasunaren alde borrokatzea". Hamada Elrasam.
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Egiptoko prentsak bere heriotzaren berri eman du. Ez dute zehaztu ze gaixotasunen ondorioz hil den. Duela hamarkada bat baino gehiagotik bizi zen hiriburuko ospitale batean. 

Eldiario.es egunkariak feminista ezagunaren biografia laburra egin du. Al Saadawi 1931n jaio zen familia aberats batean, Niloren deltako Kafr Tahla herri txikian. Bertan bere pentsamendua garatzen hasi zen eta bere lehen testu feministak idatzi zituen bere ikastetxean ikasleen arteko diskriminazioa ikustean.13 urte zituela hasi zen idazten. Ohe azpian gordetzen zuen egunerokoan idazten zuen eta ez zion idazteari inoiz utzi. 80ko hamarkadan espetxeratzeak eta 90eko erbesteratzeak ez zuten lortu Al Saadawik idazten uztea.

1981ean espetxeratu zuten eta "Estatuaren aurkako krimenak" egotzi zizkioten, Anwar al Sadat presidente ohiaren erregimena eta sistema kapitalista kritikatu ondoren. Burdin sareen artean idatzi zuen bere eleberri nabarmenena: Imanaren erorketa, bertan gizonek nola erabiltzen dituzten erlijioa, politika eta morala emakumeak kontrolatzeko salatzen du. 1990eko hamarkadan Egipto utzi behar izan zuen talde islamisten heriotza-mehatxuak jaso ondoren, eta Amerikako Estatu Batuetara joan zen, unibertsitateetan eskolak eman eta "sormena eta matxinada" ikasgaia sortu zuen. 2011n, iraultza piztu baino lehen itzuli zen Egiptora, Hosni Mubarak diktadore ohia boteretik kendu eta demokraziaren aldeko protestetan parte hartu zuen, eta azken urteetan bere pentsamendua zabaltzen jarraitu zuen.

Tahrir al-Mar’a, emakumeen askapena

Nawal al Saadawiri ez zitzaion feminismoa terminoa gustatzen. Feminismoa ingelesezko erreferentea izanik nahiago zuen Tahrir al-Mar’a terminoa, (emakumeen askapena esan nahi du). Emakumeen askapena herrialde edo gizarte baten askapenetik ezin dela banandu uste du: “Feminista izatea da askatasunaren alde borrokatzea, emakumeak, gizonak, pobreak, etorkinak, haurrak... Denak izan gaitezen eskubideetan parekoak”.

ARGIAn Ane Irazabalek egin zion elkarrizketa batean mendebaldeko feminismoari buruz zuen iritzia plazaratu zuen: “Niretzat ez da inoiz erreferente bat izan. Are gehiago, oso kritikoa izan naiz harekin. Nire ustez, AEBetako eta Europako feminista gehienek patriarkalismoari buruz baino ez dute hitz egiten. Ez dute kapitalismoa edo klase zapalkuntza kritikatzen. Baina zer da kapitalismoa, patriarkalismo ekonomikoa ez bada? Arazoa da feminista gehienak kapitalista hutsak direla”.

“Burua estaltzearen aurkakoa naiz, baina baita biluztasuna askatasunaren sinbolotzat jotzearen kontrakoa ere. Halere, emakume erlijioso bat burua estalita ikusten badut eta feminista dela esaten badit, aurka egingo diot. Izan ere, nola sinetsi daiteke jainko zapaltzaile batengan? Hamarkada luzez aztertu ditut Judaismoa, Islama eta Kristautasuna, munduko hiru erlijio monoteista nagusienak, eta zoritxarrez, emakumeak zapalduta mantentzeko interesa dute hirurek”, salatu zuen ARGIAk argitaratu zuen elkarrizketan.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Feminismoa
Onintza Enbeita eta Feli Madariaga, lurrari lotutako bi emakume
MULTIMEDIA - elkarrizketa

Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori,... [+]


2025-09-10 | Estitxu Eizagirre
Onintza Enbeita eta Feli Madariaga
"Azokako mahaiaren bestaldetik desprezioa ikusten da, asko"

Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]


Aitor Arregi eta Jose Mari Goenaga
"Film sexualki esplizitua izatea loturik dago errealitate bati, Maspalomasi"

Vicentek 76 urte ditu eta azken mende laurdena Kanaria uharteetan darama, Maspalomas herrian, 50 urteko bizialdian ezkutatu duen izatea haizatzen: homosexuala da. Ezbehar baten eraginez, Donostiara itzularaziko dute, eta zahar etxe batean sartuko. Atzera ere, armairuko ateak... [+]


2025-09-10 | Nekane Txapartegi
Zenbat arantza Arantzak

Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]


2025-09-08 | Aimar Lopez
Istilurik gabe baina normaltasunik gabe ospatu dute bertze behin Alarde eguna Hondarribian

Jaizkibel konpainia berdinzaleak Herriko Etxearen eta epaileen deliberoak bete ditu, ez haatik HAOSEk, alarde baztertzailearen antolatzaileek. «Estrategia aldaketa bat» eskatu dio Jaizkibelek auzapezari; ezkerreko ordezkariek «Alardea antolatzeko».


Jaizkibel konpainiak gutuna eman dio alkateari, desfilean: "Estrategia aldatzeko garaia dela adierazi diogu"

Jaizkibel konpainia berdinzaleak ekintza berezia egin du Hondarribiko alardearen egun honetan. Gutuna eman diote alkateari, mahai gainean bestelako planteamendu batzuk jar ditzala eskatuz.


Armairutik plazara
MULTIMEDIA - dokumentala

Euskal Herriko LGTBI komunitateko hamar pertsonak armairutik nola atera ziren kontatzen dute, baita euren orientazio sexualak eta genero identitateak euren bizitzan zer-nolako eragina izan zuten ere.

Ondokoak dira protagonistak: Beñat Olea komikigilea, Aitzole Araneta... [+]


"Hondarribiko alardearen bi aldeak parez pare jartzea da zilegitasun bera ematea zapaltzaileari eta zapalduari"

Hondarribiko udal gobernuaren “ausardia faltaz”, kontsentsua bilatzearen tranpaz eta “gatazkaren espiritua berpiztu” nahi duen alarde tradizionalaren aldeko elkarteaz mintzatu zaigu Uxoa Anduaga, Jaizkibel konpainia berdinzaleko kidea. “Ez dira... [+]


Gorputz hotsak
"Bizitzaren aldeko jarrerak bigarren planoan uzten du zarata"

Bertigo baten ostean, etengabeko txistu bat entzuten hasi zen Jexux Mari Irazu Muñoa (Larraul, Gipuzkoa, 1972) bertsolaria, bertso-eskolako irakaslea eta gai-jartzailea. Tinnitus edo akufeno deitzen zaie Irazuk entzuten dituen zaratei. Horrek egunerokoan daukan inpaktuaz... [+]


"Txistuak, mehatxuak eta irain sexistak" jaso dituzte Laudioko jaietan eraso matxista bat salatzeagatik

Agerraldia deitu zuen Laudioko mugimendu feministak igandean, Odoloste eguneko goizaldean Txosnagunean gertatutakoa salatzeko. 


2025-08-29 | Euskal Irratiak
Maitena Chohobigarat
"Beharbada menopausia gehiago aipatu beharko genuke, aterabideak badirelako"

Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.


Festetako egitarauaren argazkia matxista dela salatu du Cascanteko emakumeen elkarteak

Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Eguneraketa berriak daude