Mugaz gaindiko komunikazio tresna
Entzuna dugu euskaldunon gaitzetako bat hizkuntza albora uzteko dugun erraztasuna dela: hiru euskaldun eta erdaldun bateko taldean erdara izango da tresna komunikatibo. Baina, sarri ahazten dugu jendearen arteko hartu-emanek bultza dezaketela edonor hizkuntza bat ikastera.
Laneko lagunek bultzatuta ekin dio Jokin Martinezek euskara ikasteari. Ez du lehen aldia horretan, duela 40 urte Iruñean egin baitzuen lehen ahalegina: “Nor-nori-nork-ekin blokeatzen nintzen eta utzi egin nuen”. Nafarroako hiriburua ere aspaldi utzi zuen. Aurizberrin berriro eutsi dio euskarari eta dagoeneko bi urte daramatza Garraldako euskaltegian ikasten.
Inguruko herri txiki ugaritako ikasleak biltzen ditu Garraldako euskaltegiak, tartean Bizkarretan bizi den Sonia Iriarte. Gaztea zela hasi zen euskara ikastean baina umeak tarteko bi urtez utzita izan du. Ikasturte honetan hasi da berriro baina autoikaskuntzan, hau da, online ikasten du eta hamabost egunean behin joaten da Garraldako euskaltegira mintzapraktika saioetara.
“Orain dela lau urte klasean nengoen, orain nire senarra joaten da eta ni autoikaskuntzan nabil”, dio Iriartek. Martinez du ikaskide, hain zuzen ere, Iriarteren senarrak.
Erraz uzten dugu euskara
Ingurukoen babesa dute, beraz, biek ala biek. Martinezen emaztea euskaldun zaharra da -Ureta jaurerrikoa- eta ondorioz, etxean euskara erabiltzen saiatzen da, bai berarekin bai seme-alabekin. Iriartek, berriz, gogoan du Uretan beti euskaraz egin diotela: “Hango denek hitz egiten dute eta ez dute galdu hemengo euskara”.
Egunerokotasunean, alabaina, behar baino errazago alboratzen dugula uste du: “Niri ez zait inporta bilera edo hitzaldi batera joan eta euskaraz izatea. Bertakoek baldin badakite hamar pertsonetatik bik ez dakigula euskaraz, gaztelaniaz egitea hobe izango dela diote. Ez, hobe da euskaraz egitea, guk hitz egin behar badugu edo zerbait ulertu ez badugu, hitz egingo dugu gaztelaniaz”.
Bizkarretan haur eta gazteek euskaraz badakiten arren, gazteen artean ere gaztelaniarako joera zabalduta dagoela uste du Iriartek. Martinez, aldiz, baikorragoa da bere inguruaz: “25-27 urtetik beherakoek badakite, denek, eskolan ematen dute-eta. Etorkizuna ona da”.
Bizilagunekiko lotura
Nafarroako Pirinioetan bizi dira Martinez zein Iriarte, beraz, muga dute alboan, ikasi nahi duten euskarari gailentzen zaizkien bi hizkuntza nagusirekin batera. Beldur eta eragozpenen gainetik, une politak ere sortzen ditu horrek, Bizkarretan, Sorogainen edo Urepelen herri ezberdinetako jendea batzen denean, adibidez. “Haiek ez dakite espainieraz eta guk ez dakigu frantsesez, beraz, euskaraz egiten dugu”, dio Iriartek.
Oso garbia iruditzen zaio Urepeleko euskara eta mintzapraktikarako aukera gisa bizi du urepeldarrekin duten harremana. “Agian hurrengo urtean ez dut autoikaskuntza egingo, lanean jai dudanean umeak eskolan daudenez, Urepelera joango naiz norbaitekin pixka bat hitz egitera”, dio txantxetan. Bizilagunen hurbiltasunak eragindako ilusioz bizi dute, beraz, aurtengo Korrika Pirinioetan.
Barañaingo EH Bilduk salatu du Barañaingo Udalak haur eskoletarako hezitzaileen deialdian euskarazko eta gaztelaniazko azterketak egun eta ordu berean jarri dituela, eta hala, hautagaiak hizkuntza bat aukeratzera behartzen dituela.
Euskaltzaleen Topaguneko kideek euskara sustatzeko jarreren inguruko datu kezkagarriak hauteman dituzte. Hori dela eta, Gero eta aldeko gehiago gizartean ikerketaren bidez, herritarrak euskarara hurbiltzeko estrategia berriak landu dituzte. Horretaz mintzatu dira, apirilean,... [+]
Hezkuntzak aurreikuspena zuzendu eta onartu du institutuak Zientzia, Humanitate eta Gizarte Zientzien Batxilergoko lehen mailan bi talde izaten jarraitzea.
Barañaingo Alaitz institutuko 26 ikasle batxilergoko zerrendatik kanpo gelditu dira, Nafarroako Hezkuntza Sailak gela bat murriztu duelako. Murrizketa salatzeko mobilizazioa egin dute.
Administrazioan Euskaraz taldeak Nafarroako Kontseiluaren jardun euskarafobikoa salatu du ekintza baten bidez. Nafarroako Gobernuak euskarako dekretua prestatzen bost urte eman ondoren, Nafarroako Kontseiluari zirriborroa aurkeztu dio.
Atzo eguerdian, Mañeruko herriko plazan egindako ekitaldian, diploma bana eman zieten zortzi eta hamabi urte arteko ibarreko 45 haur euskaldunei. Horretaz gain, Oskar Alegriak umeokin ondutako film laburra estreinatu zuten.
Hilaren 29tik aurrera Sortzen Guraso Elkarteak Jauzi.eus bilatzailea martxan jarriko du. Xedea da euskararen normalizazioa bultzatzeko dagoeneko eskaintzen den aisia atari digital bakarrean biltzea.
Euskara galdua zen eremu mistoko eta ez-euskalduneko herrietako familien ahaleginak aitortuko dituzte ekitaldian. Oskar Alegria zinemagilearen bideoak emango dio hasiera ekitaldiari 11:30ean udaletxean.
Erdialdeko Euskal Jaia larunbatean ospatuko da Tafallan egun osoko eta adin guztietarako egitarauarekin, euskarak eta bere kulturak Erriberriko merindadean daukan errotzea erakusteko helburuarekin.
Nastat-ek, Nafarroako Estatistika Institutuak, 2022an egindako ikerketa lanaren emaitzak argitaratu ditu. Euskaldunen proportzioa %15,1ekoa da, euskaldun hartzaileena %11,6koa eta ez-euskaldunena % 73,3koa. Hogei udalerritan euskaldunen proportzioa %80tik gorakoa da.
Ehunka lagun atera ziren ostegun honetako arratsaldean Sarasate Pasealekutik eta manifestazioa egin zuten Iruñeko Udal Plazaraino, eskatzeko udalari hiriko haur eskoletan euskaraz ikasteko eskubidea izatea lehentasunen artean jar dezala. "Haur eskolak euskaraz: eman... [+]