Merkataritza askeko akordioak: ez dira lege naturalak
Cheap food, high wage —ogia merke eta soldata altuak—. 1848an, horiek ziren sustatzaile sutsuen hitzetan Ingalaterraren eta Frantziaren artean zerealak eta beste lehengai batzuen truke askearen hitzarmenak ekarriko zituen onurak; langileen onarpena lortu ahal izateko. Gaur egun, ia 170 urte geroago, merkatu internazionala gobernatzen duten merkataritza librearen hitzarmenen kopuruak goranzko joera hartu du.
ALCA, TTP, NAFTA... dira adibiderik esanguratsuenak munduko ekonomian duten indarra dela medio, nahiz eta azkenaldian TTIP eta CETA izan gehien entzun direnak. Azken bi horiek Europar Batasunak negoziaturiko merkatu merkataritza librearen hitzarmenak dira, Estatu Batuekin eta Kanadarekin, hurrenez hurren. Munduko Merkataritza Erakundeko (MME) datuen arabera, gaur egun 302 hitzarmen jada martxan daude, eta beste 39 negoziatzen ari dira. Hitzarmen horien onurak, hala nola barne produktu gordinaren igoera, lanpostu berrien sorrera, soldaten igoera... hitz batean, garapena, ez dira 1848ko zerealen merkatu askeko adibidean aldarrikaturiko onuretatik asko aldentzen.
Modu honetan deskribaturik eta hitzarmen aske izendatu ondoren –nor egon liteke askatasunaren aurka–, gutxi batzuek baino ez lukete zalantzan jarriko hitzarmenek gizarteari ekarriko lizkioketen onurak. Dena den, hitzarmen horiek berezkoak ematen duten herri erantzun kementsuak dakartzate beraiekin. Nekazariek, abeltzainek, sindikalistek, epaileek... demokraziaren aurkako erasotzat jo dituzte hitzarmen horiek.
Modu bilateralean edota herrialdeka egiten diren merkataritza librearen hitzarmen horiek duten helburu nagusia akordioa sinatzen duten estatuen arteko merkataritzaren erregulazioa da, merkataritza fluxuaren igoera eta garapen ekonomikoaren sustapena bultzatzeko asmoz. Hori lortu ahal izateko, merkatu askeko guneen artean ondasunen zirkulazioa, zerbitzuena edota inbertsioena modu mugagabean bultzatu eta bermatzen dituzten arauak jartzea beharrezkoa da. MME osatzen duten 164 estatuetako edonork, MME berak markaturiko arau zehatzak bete behar ditu, paradoxikoki kontrola bermatzeko.
MMEk, neoliberalismoaren politika ekonomikoak «ustezko demokrazia» baten bidez zehaztuak izateko sortu zenak, abenduaren 10etik 13ra bitartean Buenos Airesen (Argentinan) egingo du elkarretaratzea. Oraingo honetan, aurretik aipaturiko neurriak finkatzeaz gain, propietate intelektualaren inguruko eskubideak, patenteak edo merkatu elektronikoaren inguruko neurriak ere negoziatuko dira. Azken puntu horren inguruan, elkarrizketaren xedeak estatuei merkatu elektronikoa erregulatzeko eskubidea galaraztea edota datuen transakziorako zerga berriak jartzea dira. Adibide horrek guztia azaleratzen du; MMEren negoziazio bilera bakoitzean, herriaren burujabetzatik geratzen den apurrak zartada handi bat jasaten du bere burujabetza hori kontrol ekonomikotik kanpo dagoen organizazio internazionalari uztean.
Ez da erraza, are gutxiago MMEtik neurri ekonomikoak lege naturalen pare ezartzen direnean (grabitate indarraren legea edota termodinamikaren legeak bezala), baina alternatibak egon badaude. Garapena eta merkataritza galarazi gabe, baina herrien arteko elkartasuna oinarri harturik, ingurumena errespetatuz eta azken finean gizartearen gehiengo bati onura ekarriko liokeen alternatibak eraikiz. Gizartearen gehiengoa, bere interesen defentsan protagonista izatea helburu izango duten merkataritza hitzarmenak, hain zuzen ere.
Europa guztian hedatu dira murrizketak osasungintzan, hezkuntzan eta ikerkuntzan, eta historian zehar lorturiko eskubideekin jasan ditugun atzerakadak ez dira kasualitate hutsak, hitzarmenetan inplementatzen diren liberalizazio politika hauen ondorio baizik. Beraz, logikoa ematen du azken hiru hamarkadetako ekonomiaren liberalizazioaren aldeko joerari orain aurkako norantza eman nahi izatea. Guzti honek esfortzua eta konpromisoa ditu oinarri. Pixkanaka-pixkanaka sare alternatiboa eta solidarioa josten joatea, bai tokian tokiko, baita modu globalean ere logika kapitalistatik at dauden proposamenekin, guztiok amesten ditugun gizarte justuago horiek eraikitzeko asmoz.
(Ander Pobo Euskal Herriko TTIP/CETAren aurkako kanpainako kidea da)
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Ez ditut oroitzen bizitza aldatu didaten uneak. Lausotzen ari zait atera ez ditudan argazkien oroitzapena. Ezin dut nire liburu faboritoetako pasarterik buruz esan. Ez naiz gehien inpaktatu nauten filmetako dialogo bakar bat ere errepikatzeko gai. Haietako bakoitzak utzi zidan arrastoa oroitzen dut soilik, azalean biziraun didan sentsazio orokorra.
Eulia ari du oroimenean: memoria selektiboa da, beti. Bizitakotik behin eta berriz azpimarratzen, kontatzen, birkontatzen ez dena ez omen da... [+]
Etorkinen eta errefuxiatuen etorrera udako albistegietako protagonista izan da. Ez da gauza berria, urteak daramatza Europar Batasunak errealitate horren kudeaketa kaskarra egiten. Adierazle gisa dugu eskuin muturreko populismoaren gorakada hauteskundeetan. Muturreko zentro progresistaren hegemonia garaietan gutxi hitz egiten da eskuin populistaren arrakasta ulertzeko sakoneko faktoreez. Egokitasun politikoaren diskurtsoak, nagusitasun morala adieraziz, nahiago du eskuin muturreko boto-emailea... [+]
Maite ditut haratago eramaten ez zaituzten muxuak, muxuei, bere hutsean, baliorik ez baitiegu ematen gehienetan. Ez galdetu, hortaz, zer egiten nuen industrialde batean, desordutan, musika talde famatu eta on baten road managerrarekin. Baina muxu eman genion elkarri Guardia Zibila hurbildu zenean. Endavant paratzen zuen pegatinari begira egon nintzen, saihetsetik, begiak itxi gabe. Guardia zibilek bakean utzi zuten paperez eta gailuz betetako auto hura eta ni orduan handik atera nintzen eta... [+]
Hitzarmenak kontratu bilakatu ordez kontrakotu ditugun garai hauetan, berrogeitaka urte lan kontratu amaigabean arituta, bizitzak ziurgabetasun osoan ezarri nauenean, urtero lan kontratua luzatuko ala etengo zaien jakin gabe eta etorkizuna etorkin duten arren, daukaten onena ematen ari diren langile horiei, begirunez eta goxotik.
Oharra:
1. Goitik behera eta ezkerretik eskuinera irakurtzeko antolatuta daude bertsoak, gure gizarteko politikaren ildo eta noranzko berari jarraituz.
2... [+]
Oporraldi garaia bururatu eta, hara jo eta ke berriz lanean eta katzakan aritzeko garaia etorria dela. Aktualitatea ikusiz, nehoiz baino erneago jokatu beharra daukagu. Besteak beste, etxebizitzaren gaia aipatu gogo nuke hemen. Joan den udan, Chairecoop ikerketa tresna ezagutzeko parada ukan genuen Baxenabarren: hori da nazioarteko erakundea, Etxebizitza Kooperatiboa eta Giza Kooperazioaz gogoetatzen laguntzen duena. Hainbat egitura, gobernuz kanpoko erakunde eta unibertsitatek sostengatzen... [+]
Marxek eta Engelsek ez zuten justiziari buruz ezer idatzi. Izan ere, errealitate materiala ideiak baino garrantzitsuagoak dira gizartea deskribatzeko. Alabaina, Engelsek Blochi gutun baten bidez esan zion ideiak eta borondateak ere parte daukate klaseen arteko borrokan. Dena den, ez zuten berez justizia kontzeptu bat eraiki eta neuk sortu nuen.
Ez dugu argi bidea. Ziurgabetasunak galarazten digu sarri xendra berrietarako lehen pausoa. Baina saiatu beharra dago. Galtzeko beldur barik. Esperientzia sozialek ez dute gainerako zientziek duten errore-marjina. Akatsik nimiñoena ere porrotzat hartzen da, baita guk geuk ere. Baina esperimentu sozialik gabe ez dago garapenik.
Gauza bat egiteko tentazioa izan dut aste honetako zutabean: goiko esaldia jartzeko zorian egon naiz, baina norena den zehaztu gabe. Asmatuko luke irakurleak? Nik behintzat, itsuan jarrita, ez.
Izen hori daukan Facebookeko taldearen izena ekarri dut goiburu, horixe baita gure gainean (gure artean bainoago) bizi diren erdaldun aloktono nahiz autoktonoen lehen manamendua. Horixe bera euskaldun gehienek hezurretaraino barneratutako ohiko jarrera ere: menpekotasun gorria, makurtzen irakatsi bazieten gure aurrekoei espainiarrek eta frantsesek, bortxaz eta mespretxuz, eta sumisioaren transmisioa egiten laguntzaile bilakarazi zituzten sarri-sarri gure aurrekoak, eta gure sasoikide gehienak... [+]
