Mahatsondo zaharrena
Handinahikeria ez da nonahi topatzen, toki guztietan baizik. Barazki edo fruitu erraldoiak ekoizten duen jendea badago. Ez dute mundu hau janzten duten gauzarik bilatzen: edertasuna, gozotasuna, osasuna, alaitasuna… Handia, soilik handiaren bila ari dira lanean. Eta ahal bada handiena: 116,4 kiloko kuiatxoa (Cucurbita pepo var. pepo), 3,12 kiloko alberjinia (Solanum melongena), 106 gramoko babarrun leka (Phaseolus vulgaris), 1,36 m luzeko oin zuria duen porrua (Allium porrum), 1.226 kiloko kuia erraldoia (Cucurbita pepo), 5 kiloko patata (Solanum tuberosum), 34,4 kiloko aza (Brassica oleracea var. capitata), 122 kiloko angurria (Citrullus lanatus var. lanatus), 8,61 kiloko azenarioa (Daucus carota), 0,9 metroko luzokerra (Cucumis sativus), 14,1 kiloko azalorea (Brassica oleracea var botrytis), 15,8 kiloko brokolia (Brassica oleracea var. italica) eta abar.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Gure baratzeko erregina etorri berriak ere izugarrizko lanak ematen dizkie errekorzaleei, tomateak (Solanum lycopersicum) alegia: landare luzeena 19,8 metro, landare zabalena 85,46 metro koadro, ale gehien batera zituenak 1.355 koxkor; ale gehien eman zituenak 32.194 hazi zituen; ale handienak 5 kiloko pisua zuen; tomate barietate gehien dituen elkarteak 241 ditu; eta abar.
Badira beste marka batzuk bilatzen dituztenak ere. Gaztetxo bat egoskortu da, eta urtetako lanaren ondorioz lau metrotik gora luzatu den ekilorea lortu du (Helianthus anuus). Hazitik berak egiten du eta urtero luzeena den ekilorearen hazia bereizten du hurrengo urtean ereiteko.
Mahatsondoarekin (Vitis vinifera) ere bada sestra; izan ere, tartean dira ingeles moketazaleak. Handiena beraiek omen dute, Hampton Courteko jauregian, Lancelot Capability Brown paisajista sonatuak haginduta 1768an landatua. Lau metro perimetroko adar mordoa du oinean, eta 36 metro baino luzeago adartutako aihenak. Lagun bakarrak zaintzen du, eta bere mahatsa saldu egiten da; gehien eman duen urtean 383 kiloko uzta izan zen. Batzuetan, moketazaleak izaki, munduko zaharrena dela ere esaten dute. Baina horretan arerio latza dute Eslovenian. Hango Maribor hiriaren erdialdeko etxe baten aitzindegian, 450 urte dituen mahatsondoa dute; pentsa, Erdi Aroan landatua. Propio beretzako museo bilakatua da eusten duen etxea. Oraindik mahatsa eman eta eman ari da, eta bestelako fruituak ere bai: jai sonatuak bere itzaletan egiten dira, eta turismo ardozalearentzako amu ederra da. Eta, moketazaleen amorraziorako, Guinness Errekorren etxeak ezagutzen den zaharrena bera dela dio.
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]
Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]
Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Ekainak akainak ekarri ditu: uda iritsi da. Udaberriko egun beroetan hasten dira akainak ehizean, udako ehizaldi nagusirako hankak prestatzen. Garo arruntaren (Pteridium aquilinum) garomenetan izaten da batez ere, bide ertzera zintzilik diren orri muturretan kulunka, gustuko... [+]