Landaretxo bat
Haurrak 11 urte ditu. Baloiarekin jolasean ari da, eta halako batean landare bat jo eta hondatu egin du. Loreontzi batean bizi den hosto lodiko landaretxoa da. Baloia jaso du. Papertxo batean ohartxo bat idatzi eta landarean utzi du. Eta alde egin du.
Landarearen zaintzailea iritsi denean, paper muturra ikusi eta hartu du. Paperean bost euroko billetea dago. Papereko oharra irakurri du. Landareari begiratu eta zerura begira jarri da. Ortzi-mugatik haratago begirada galdua duela konturatu den arte. Malkoei eusten ari da. Atzera landareari begiratu dio.
Landarezainak bizilagun du Giovanni Grandi. Hau irakaslea da. Paduako Unibertsitatean bi irakasgai emandakoa “Antropologia filosofikoaren oinarri teoriko eta historikoak” eta “Gatazkaren analisia, justizia formak eta erremediatze praktikak”. Egun Triesteko Unibertsitateko irakasle da, Politika eta Gizarte Zientzien sailean, eta Filosofia Morala irakasten du.
Giovanniren bizilagun landarezainak landarean topatu duen paper muturra erakutsi dio. Bi, hiru aldiz irakurri du bertan idatzitakoa. Bizilagunari begietara begiratu eta, honek ez, malkoei ezin eutsi die.
Baretu denean halaxe esan du irakasleak: “Unibertsitateko Etika Publikoko nire hurrengo ikastaroa has daiteke soilik honekintxe”.
Paper muturrean haurrak idatzitako oharrak hala dio: “Kaixo, sentitzen dut landareagatik: nahi gabe futboleko baloi batekin jo nuen. Hemen bost euro kalteagatik”. Sinadura du azpian.
Besteekiko arreta eta erantzukizuna hartzeko eta konponketaren aldeko jarrera hori azaltzeko gaitasuna azpimarratu beharko genuke. Baina hori dena landare soil batengatik; landaretxo batengatik! Guk zer egingo genuke haur horren tokian izan bagina?
Hortxe alde garrantzitsuena: landare bat. Zuhaitz handiena balitz ere, gehienontzako landare bat besterik ez litzateke. Ezer ez, ez ohar eta gutxiago eurorik merezi ez duena.
Behin gertatu zitzaidan Gipuzkoako Foru Aldundia egiten ari zen bidelan batean, aldameneko zuhaitzak eta arbolak hondatu eta nik haien jabe zen udalaren izenean bertaratu beharra, obrako ingeniariarekin konponketaz hitz egiteko. Ingeniari harroputzak hala esan zidan: “Zuhaitz horien kalteak? Mesedez, guk bideak egiten ditugu!”.
Loratu da. Kostata baina loratu da, bai, arkakaratsa (Rosa spp.). Lore arin, mehe, hegalari itxurakoa da, arrosa bat da eta lorea ere arrosakara eta zuriaren arteko kolorea du. Urtero loratzen da lurrin fina zabalduz. Lore horiek destilatu egiten dira, ia erabat kosmetikan eta... [+]
Duela egun batzuk Zeraingo mendietan nenbilela, gorpu bat topatu nuen bidearen erdian. Lehen aldia zen halakorik ikusten nuela, eta kosta zitzaidan identifikatzea. Bere tamaina txikia ikusita, kume bat izan behar zuela pentsatu nuen; baina oker nenbilen. Munduko ugaztun... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
San Roman auzoko jaietan bost neska adingaberi ukituak egiteagatik 18 urteko mutil bat atxilotu zuen Ertzaintzak Muxikan (Bizkaia). Udalak eta herriko Mugimendu Feministak elkarretaratzea deitu dute asteartean 20:30erako.
Ipurdia belztu egiten zaio. Tomate (Solanum lycopersicum) alea sano-sano ikusten da, landarean zintzilik, goitik behera begiratzen baitiogu. Buruz behera edo hankaz gora jarriz gero ipurdia beltz-beltz azalduko du. Ipurdian txanpon baten antzeko beltzune borobila, oso beltza eta... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Lurreko bi heren baino gehiago ura da; ur horretatik %96, ozeanoetako ur gazia. Eguzki izpiak ozeanoetako lehen 200 metroko sakonerara heltzen dira, eta bertan bizi dira munduko arrantza industriak ustiatzen dituen espezie ia guztiak. Aitzitik, zientziak gehiago erreparatu izan... [+]
Askorentzat uda soinuaren egilea da hegazti hori eta, seguruenik, hau dela eta mila izen ditu Euskal Herrian. Hauetako batzuek bere ‘txrriiii-txrrriiii-txrriii’ kantu deigarriari egiten diote erreferentzia: txirritxori, zirringilo, irrigo edo kirrilo, adibidez. Beste... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.
Herri libre bat, Euskal Herriak erabaki lelopean, parte hartzera eta kaleak ikurrinaz betetzera dei egin du herri mugimenduak.
BiziLagunEkin desazkunde turistikoaren aldeko Donostiako plataformak ekainaren 15erako deitu du manifestazioa, Europa Hegoaldeko beste hainbat hiritako eragileek bezala. Turistifikazioa salatu eta hiri eredu alternatiboa aldarrikatuko dute.
Umetan aitarekin ikasi zuen Unai Zabala Zubelzu txaramarrak hurritz makilak egiten. “Perretxikotara joaten ginen bezala, makilak egitera ere ateratzen ginela gogoratzen dut, hamar bat urte nituela edo hasi izan nintzen”, dio. Urteekin, aitak jarduna utzi zuen, baina... [+]