Landaretxo bat
Haurrak 11 urte ditu. Baloiarekin jolasean ari da, eta halako batean landare bat jo eta hondatu egin du. Loreontzi batean bizi den hosto lodiko landaretxoa da. Baloia jaso du. Papertxo batean ohartxo bat idatzi eta landarean utzi du. Eta alde egin du.
Landarearen zaintzailea iritsi denean, paper muturra ikusi eta hartu du. Paperean bost euroko billetea dago. Papereko oharra irakurri du. Landareari begiratu eta zerura begira jarri da. Ortzi-mugatik haratago begirada galdua duela konturatu den arte. Malkoei eusten ari da. Atzera landareari begiratu dio.
Landarezainak bizilagun du Giovanni Grandi. Hau irakaslea da. Paduako Unibertsitatean bi irakasgai emandakoa “Antropologia filosofikoaren oinarri teoriko eta historikoak” eta “Gatazkaren analisia, justizia formak eta erremediatze praktikak”. Egun Triesteko Unibertsitateko irakasle da, Politika eta Gizarte Zientzien sailean, eta Filosofia Morala irakasten du.
Giovanniren bizilagun landarezainak landarean topatu duen paper muturra erakutsi dio. Bi, hiru aldiz irakurri du bertan idatzitakoa. Bizilagunari begietara begiratu eta, honek ez, malkoei ezin eutsi die.
Baretu denean halaxe esan du irakasleak: “Unibertsitateko Etika Publikoko nire hurrengo ikastaroa has daiteke soilik honekintxe”.
Paper muturrean haurrak idatzitako oharrak hala dio: “Kaixo, sentitzen dut landareagatik: nahi gabe futboleko baloi batekin jo nuen. Hemen bost euro kalteagatik”. Sinadura du azpian.
Besteekiko arreta eta erantzukizuna hartzeko eta konponketaren aldeko jarrera hori azaltzeko gaitasuna azpimarratu beharko genuke. Baina hori dena landare soil batengatik; landaretxo batengatik! Guk zer egingo genuke haur horren tokian izan bagina?
Hortxe alde garrantzitsuena: landare bat. Zuhaitz handiena balitz ere, gehienontzako landare bat besterik ez litzateke. Ezer ez, ez ohar eta gutxiago eurorik merezi ez duena.
Behin gertatu zitzaidan Gipuzkoako Foru Aldundia egiten ari zen bidelan batean, aldameneko zuhaitzak eta arbolak hondatu eta nik haien jabe zen udalaren izenean bertaratu beharra, obrako ingeniariarekin konponketaz hitz egiteko. Ingeniari harroputzak hala esan zidan: “Zuhaitz horien kalteak? Mesedez, guk bideak egiten ditugu!”.
Tolosatik abiatu eta Bedaion gora egin, Menditxiki aldera. Batean Bedaio, bestean Zarate, Gipuzkoako eta Nafarroako muga-mugan gara. Hantxe dira helburu ditugun lursailak, Itxitua eta Erlo, garai batean lahar, pagadi gaur egun: Gregorio Ugartemendia Zubillagaren basoa duzu.
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]
Zuhaitzen eta arbolen sarobean nabil azken urte hauetan. Larrean, abaroan eta biaoan hor nabil atera ezinik. Zuhaitzei eta arbolei aparteko begirunea diedala jabetua izango zara, tarteka behinik ARGIAren Bizi Baratzea txoko honetan ibiltzen bazara. Eta azkenaldi honetan,... [+]
Duela gutxiko kontua da. Iberiar katamotza (Lynx pardinus), mundu mailako felino espezie mehatxatuenetarikoa, “galtzeko arriskuan” egotetik “kaltebera” kategoriara igaro da IUCNren Espezie Mehatxatuen Zerrenda Gorrian. Espeziea kontserbatzeko egindako... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
Txikitan kaian arrantzatu ohi genituen ‘pantxito’ gehienak ziurrenik bisiguak izango ziren, baina nekez ikusten genituen bisigu handiak. Izatekotan, jatetxe ezagunetan izango zen, arraindegietako bisigu gehienak kanpotik ekarriak ziren bitartean. Egun, kostaldeko... [+]
Galdera hau jaso berria dut Bizi Baratzeako postontzian: "Gaia San Joan bezperako familia afarian atera huen, Unanue sagardotegian, Azpeitian. Seguran Santa Engrazia egunean erein behar ditugun haziak bedeinkatzen dira. Erein beharreko hazi guztiak eramatea komeni al da?,... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Ur azaletik gertu dabiltza arrainak igerian. Zerbait uretarantz gerturatzen ari da, hegan: arrano bat dator, bere atzaparrak aurrerantz luzatuta eta zaplast! Uretan sartu da, bete betean. Arraina harrapatu ostean burua uretatik atera du arranoak, baina arrainak hondorantz egiten... [+]
Bost hilabete bete dira otsailaren 6an traktoreen mobilizazioak hasi zirenetik. Mirene Begiristainek eta Isabel Alvarezek ekofeminismoaren betaurrekoak jantzita aztertu dituzte mobilizazio hauek eta fokutik kanpo geratu diren laborariak eta aldarrikapenak ekarri dituzte lehen... [+]
Ingurumena, bioaniztasuna, uraren gestioa eta haurren beharrak oinarri hartuta, ikastetxeetako patioak aldatzeko proiektu kolektiboa jarri dute martxan Pirinio Atlantikoetan; Euskal Herriko lau herrik hartuko dute parte. Iruñean ere, itzal eta landare gehiago izango... [+]
A zer lanak ematen dizkigun! Txoratzen gaitu tomateak (Solanum lycopersicum). Artaxoakoa dela, edo Tuterako Itsusia, edo Aretxabaletakoa, edo Erandiokoa, pikoluzea, gerezia dela, madari tomatea dela, Igeldo, mendigorria, transgenikoa dela, Eusko Labela dela, idi-bihotza, korta... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Kakalardo adar-luze honen irudiak ez du zalantza izpirik uzten: ez du parekorik. Gure lurretan, eta Europa osoan ere, genero honetako espezie bakarra da. Bere tamaina handiak (kakalardo bat izateko, noski) eta bere kolorazioak gure begietan betiko txertatzen dira ikusteko... [+]