Landare estresatuek soinuz adierazten dute beren egoera
Tomate- eta tabako-landare estresatuek igortzen duten soinua aire bidez hedatzen dela eta metro batera ere detekta daitekeela frogatu dute ikerketa batean. Cell aldizkarian argitaratu dute, eta, haren arabera, landare lehorrek edo zurtoinak moztuta dituztenek, adibidez, giza solasaren pareko bolumena duten soinuak igortzen dituzte.
Pertsonak ez dira gai soinu horiek entzuteko, haien maiztasuna altuegia baita pertsonentzat, baina, ikertzaileen esanean, oso litekeena da beste ugaztun batzuek eta intsektuek haiek entzutea, eta, seguru asko, baita beste landare batzuek ere.
Landare estresatuek igorritako soinua, maiztasuna jaitsita, gizakiek entzun ahal izateko. Kaith et al. CC BY-SA
Landareek uhin ultrasonikoak igortzen dituztela jakina zen lehendik ere. Orain, lehen aldiz frogatu dute uhin horiek aire bidez transmititzen direla. Animaliek igortzen dituzten soinuak ere horrela hedatzen direla kontuan hartuta, ikertzaileek uste dute nolabaiteko komunikazioa egongo dela espezieen artean.
Esperimentuan, landare osasuntsuak eta estresatuak grabatu zituzten, intsonorizatutako ganbera batean eta negutegi batean (zaratatsuagoa). Bi estres-mota eragin zizkieten: batzuk ez zituzten ureztatu, eta beste batzuei zurtoinak moztu zizkieten. Gero, batzuen eta besteen grabaketak alderatu zituzten, ikasketa automatikoko algoritmo baten bidez. Horrela ikusi zuten landare osasuntsuak oso isilak direla. Aldiz, ur-gabezia zutenak klik batzuk igortzen hasi ziren, eta 5. egunean iritsi ziren seinale akustikoen maximora. Handik aurrera, pixkanaka, isiltzen joan ziren, guztiz lehortzean isilik geratu arte.
Algoritmoa gai da landare lehorrek igorritako soinua eta zurtoinak moztutakoena bereizteko, baita landarea tomatea ala tabakoa den jakiteko ere. Beste landare batzuen soinuak ere jaso zituzten, baina oraindik ez dakite zehatz nola sortzen dituzten soinuak. Landareen hodi-sisteman sortzen diren burbuilen bidez izan daitekeela uste dute, baina onartu dute ikertzen jarraitu behar dutela argitzeko. Horrez gain, interesgarritzat jo dute ikertzea espezieen arteko komunikazioa, eta nola erabili informazio hori nekazaritzan.
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]
Istorio ugarik lanbrotzen du bere jaiotza. Bere koloreak erakartzen du gehien. Azalarenak zenbaitetan, baina batez ere mamiarena da deigarria. Odolezko laranja da (Citrus x sinensis). Denetatik entzun izan da bere sorkuraz: laranjaren (Citrus x sinensis) eta mingranaren (Punica... [+]
Esaera asko sortu ditu hegazti honek. Ikusteko zaila den arren, denok ezagutzen dugu. Nola? Kantuagatik. Bere izena kantu egiteko erak eman diola pentsa dezakegu. Urtero kantatzen du udaberrian eta uda partera aldiz, isildu egiten da. Esaerak dioenez, “maiatzean kuku, San... [+]
Bidaia hau hasi nuenean, ikuspuntu erromantikoz imajinatzen nituen baso jangarriak: zuhaitz artean ibili, fruitu goxoak dastatu, loreak usaindu... baina baso jangarriek badituzte arantza ugari ere, porrotak, erratak... Gaur, ikasketa politak eskaini dizkidaten porrot horietako... [+]
Gasteizko Haur eta Lehen Hezkuntzako ikastetxeetako baratzeak ikertu ditu Iratz Pou EHUko ikasleak. Zenbat eskolek dute ortua? Nolako erabilera ematen diote, zein helburu eta asmorekin? Probetxu pedagogiko eta didaktikoa ateratzen al diote baratzeari? Pourekin eta Igone Palacios... [+]