Jaietan genero berdintasuna bultzatzeko estrategiak aztertu ditu Emakundek
Berrizko dantzari-dantza, Antzuolako Mairuen alardea eta Tolosako bordon-dantzan berdintasuna bultzatzeko emandako urratsak jaso ditu Emakundek aurkeztu berri duen ikerketak. “Emakumeek Euskal Autonomia Erkidegoko tokiko jaietan parte hartzeko estrategiak" txostena argitaratu du erakundeak, eta bederatzi herritan garatutako aldaketa-prozesuak behatu dira. Jai parte-hartzaileagoak eta berdinzaleagoak lortzeko estrategiak, gomendioak eta erronkak identifikatu nahi izan dituzte Margaret Bullen, Lidia Montesinos eta Begoña Pecharroman ikertzaileek.
EAEko bederatzi jai edo erritu aztertu dituzte eta hiru kasutan dantzek pisu nabarmena dute; Berrizen, Antzuolan eta Tolosan, hain zuzen ere. Berrizko dantzari-dantzan emakumeen partaidetzan adostasuna lortzeko egindako prozesu parte-hartzailea nabarmendu da ikerketan. Horrez gain, Antzuolako Mairuaren eta Tolosako San Joanetako alardeetan egin diren aldaketak jaso dira, adibidez, emakumeak dantzetan parte hartzen hastea.
Berrizko dantzari-dantza
San Pedro eta Santa Isabel jaietan dantzatzen da dantzari-dantza Berrizen. Urteetan gizonek osatutako dantzari-taldea irten da plazara, baina 2014an herriko lagun talde batek Udalari ohitura aldatzeko beharra planteatu zion. Horri esker, Udalak aldaketa egiten hasteko partaidetza-prozesua hasi zuen herriko bi dantza talderekin eta jai-batzordearekin batera. 2017. urtean iritsi ziren adostasunera: dantzari eutsi egingo zitzaiola erabaki zen, baita gizonek zein emakumeek dantzatuko zutela ere, inolako bereizketarik gabe. Azkenean, 2019an parte hartu zuen, lehendabizikoz, emakume batek Berrizko dantzari-dantzan. Txostenean, udalak izan duen inplikazioa eta partaidetza-prozesua abiatzeko adituen laguntza —Dantzan elkartea aritu zen aholkularitzan Berrizko Udalarekin— nabarmendu dituzte.
Antzuolako eta Tolosako alardeak
2006an Antzuolako Mairuaren alardea bultzada bat emateko asmoa agertu zen herrian, alardea eguneratzeko eta egungo testuinguru sozialera egokitzeko. Bi urtera, alardearen antzezpena, dantzak eta musika moldatu ziren, ekitaldia inklusiboagoa eta kultura- zein genero-aniztasunarekiko sentikorragoa izateko asmoarekin. Besteak beste, Antzuolako Oinarin dantza-taldeak koreografia berria sortu zuen, neskentzako zortziko bat, trokeo-dantzak mutilek bakarrik dantzatzen zituztela konpentsatzeko. Txostenean jaso ez bada ere, 2016an emakumeak trokeo-dantzak ere dantzatzen hasi ziren.
Tolosako San Joan eguneko alardean 80ko hamarkadatik aurrera hasi ziren hainbat konpainiatan emakumeak onartzen, baina 2013ra arte bordon-dantzari taldea mutilek bakarrik osatu dute. Urte hartan zenbait neskek parte hartu zuten prozesioan, bordon-dantzan eta aurreskuan. Udaberri dantza taldearen barne lanaren emaitza izan zen. Udalaren laguntza ere izan zuten, jaien inguruko hausnarketa-prozesu zabalagoa abiatu baitzuen.
Txostena: “Emakumeek Euskal Autonomia Erkidegoko tokiko jaietan parte hartzeko estrategiak" (PDF) (Emakunde, 2021-03)
"2000. urteko San Joan egunez, aspaldiko urteko jende multzorik handiena bildu zen Andoaingo Goikoplazan, hamabiak jotzearekin batera dantzarako prest. Lehenengo aldiz gizon eta emakumez osatuta zegoen axeri-dantzarien taldea zen". Hitz horiekin ireki zuen "Emakumeak... [+]
Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]
Adina ez dela dantzan aritzeko oztopo agerian utzi dute Errenteria-Oreretako Beti Bizkor elkarteko euskal dantza taldeko kideek. Dantzaren onurak argi erakusten dituen testigantza esanguratsuak jaso ditu Ikerne Zaratek Oarsoaldeko Hitzan argitaratutako Adina ez dadin ekiteko... [+]
Biteri Kultur Etxean egin dugu zita Pepi Arrospiderekin (Hernani, 1952). Izaskun Auzmendirekin (Arribe, 1964) agertu da, biak San Joan konpartsako kideak. Telefonoa. Auzmendirena da, hizketan hasi da, baina Arrospide adi-adi dago. Ia sartu da telefonora bera ere. Segituan... [+]
“Guk entseatu egiten genuen, mutilei erakusten genien, parrilarako laguntza behar zutenean hor egoten ginen, baina gero sekula ere ez genuen dantzatzen plazan, ezta burutik pasa ere”. Oihane Auzmendi Iturbe (Legazpia, 1977) Sustraiak dantza taldeko dantzaria da,... [+]
Aitzindariak elkartea Aitzina Biga ikuskizuna prestatzen ari da. Ehun parte-hartzailetik gora izango dira dantzan, musikan, antzerkian, kantuan eta bertsotan apirilaren 19an Maulen aurkeztuko den ikuskizunean. Uztaila bitarte, beste lau emanaldi izango dira: Miarritze, Arrasate,... [+]
Azaroan estreinatu zuen bere lehenengo lana Nagore Tamayo dantzariak (Tolosa, 2000): Nondik abiatu inora izena du, eta Natalia Belén dantzariarekin batera gorpuztu du. Bere herrian egin dugu hitzordua, Zumardi Handian.
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Iurretan 1995ean andreek soka-dantza nola plazaratu zuten idatziz jasoa du Jon Irazabalek. Izan ere, 1837ko San Migel jaietan emakumeek osatutako aurreskua dantzatu zela ikusita, arrasto haiei jarraika, kopla doinuz lagundutako soka-dantza ikasi eta kaleratu zuten Iurretako... [+]
Dantzaren munduan gabiltzanok askotan errepikatzen dugun ideia da dantza efimeroa dela. Elhuyar hiztegiak espainoleko "efímero"-ren ordaintzat ematen ditu honakoak: efimero, suntsikor, galkor, iragankor, iraungikor, ilaun. Ez dut gogoan nori irakurri nion... [+]
Azken urteetan Lapurdiko kontserbatorioan euskararen eta diziplina tradizionalen presentzia handitu da eta euskal dantzako ibilbideari forma ematen ari dira; irailean hasi da lehen zikloa. “Herri Elkargoa sortu zen Iparraldean eta nahi zuten herri musika eta herri... [+]
MOOR KRAD
Nork: Ertza konpainiak.
Noiz: urriaren 3an.
Non: Getxoko Muxikebarri aretoan.
---------------------------------------------
Bi urte atzera izan nuen Moor Krad obraren berri; hain zuzen, Ertza konpainiako kideek dantza pieza sortu eta estreinatu zuten... [+]