Guardia Zibilak 1974an erail zuen Urzelai, Zorrotzan. Monumentua ken zezatela eskatu zuen Covitek, eta men egin dio udalak.
1973. urtean, frankismo bete-betean, atxilotu eta espetxeratu egin zuten Jon Urzelai Imaz. Beasaingoa (Gipuzkoa) zen, eta ETA erakundeko kidea. 1974ko uztailean lortu zuen kartzelatik ihes egitea, beste kide batzuen laguntzarekin, eta bere militantziarekin jarraitu zuen kalean.
Urte horretako irailaren 11n, Bilboko (Bizkaia) Zorrotza auzora sartu zen Guardia Zibila, bere bila. Poliziak etxe batean egon ziren Urzelaien zain, eta iritsi zenean, balaz josi zuten.
Bere omenez, oroigarri bat egon da Zorrotzan ia bi hamarkadaz. Orain, Covite erakundeak egindako eskaera bat dela-eta, monumentua kentzea erabaki du Bilboko Udalak (EAJ). 2021ean antzeko eskaera bat egin zuen talde berdinak.
Andatza mendia memoria leku bihurtu zuen Usurbil 1936 elkarteak apirilaren 13ko birsortze historikoan. Herritarren lan boluntarioarekin berreskuraturiko lubakiak antzezleku bihurtu ziren egun batez. Gerraren eraginez Usurbilen jazotakoak elkarbanatzeko enegarren ekimena izan da.
87 urte bete dira ostiral honetan, 1937ko apirilaren 26an abiazio faxistak Gernika bonbardatu eta sarraskitu zuenetik. Urtero legez ekitaldi andana antolatu dute erakunde eta eragile sozialek. Tartean, pasealekuan eta Astra fabrikan dauden sirenak martxan jartzea.
Joseba Asiron alkatearen aurkako irainak margotu dituzte EH Bilduren egoitza batean.