Hiru mikrofono, bi gitarra eta besaulki bat
Nazioarteko Inprobisatzaileen Biraren barruan eginiko emanaldiaren kronika. Inprobisatzaileak: Tomasita Quiala (Kuba), Araceli Argüello (Argentina), Maialen Lujanbio eta Julio Soto. Urriaren 9an, Iruñeko Zentral aretoan.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Jakina da ez garela munduan inprobisatzen duen kultura bakarra. Azken hamarkadetan, geografia desberdinetako bertsoak entzun dituzte gure lurrek, eta jasotako bisita bakoitzak mundu txiki berri bat ireki digu beste kultura batean, deskubritzeko lur-eremu zabal bat.
Urriaren 9an hasi zen Iruñean Nazioarteko Inprobisatzaileen Bira, eta bertan izan ziren Araceli Argüello Argentinako payadorea, Tomasita Quiala Kubako dezimista eta Maialen Lujanbio eta Julio Soto bertsolariak. Aurretik ere egon izan dira payadoreak eta dezimistak Euskal Herrian, baina aldiro-aldiro gu harritzen jarraitzen dute. Saio hori galdu baduzu (gaixoa zu!) oraindik ere aukera izanen duzu haiek entzuteko, aste honetan Erandion, Hernanin, Gasteizen, Baionan eta Donostin eginen baitituzte hurrengo saioak.
Argazki ederra atera zitekeen Zentraleko oholtzatik: hiru mikrofono, bi gitarra eta besaulki bat oholtza gainean, parean hirurehun ikusletik gora, Zentral aretoa guztiz beteta. Argi geratu da udazkeneko astearteek arrakasta dutela Iruñean. Eta are gehiago horrelako kartela izanik.
Inprobisatzaileek bizi hasi dute saioa, ozeanoaren beste aldetik ekarritako erritmora. Hizkuntza desberdinak komunikaziorako arazo izan gabe, erraz eraiki dituzte zubiak elkarrekin egindako kontrobertsietan. Lujanbiok lehendabiziko ofizioan aitortu bezala, ikusleak argentinarrarekin maitemindu dira berehala. Argüelloren irmotasunak, poetikak eta umore finak begiak piztu dizkio publikoari. Ziur nago oraindik baten bat pentsatzen ariko dela, nola inprobisa dezakeen neska horrek horren azkar eta eder gitarraren arpegioak ehuntzen dituen bitartean.
Fokuek oholtzako besaulkia argitu dute ondoren. Edo Quialak berak argitu du oholtza besaulkitik, ez nago ziur. Kubako repentistaren indarrak areto guztia hartu du eta barre-algaraka jarri du ikusle bakoitza. Lujanbiok eta Sotok ariketa guztietan egindako esfortzua ere aitortzekoa da, izan ere Soto besaulki batean kantuan edo dezimak errezitatzen ikusi ahal izan dugu, baita Lujanbio itzulpen lanetan ere!
Nazioarteko inprobisatzaileekin egindako saioek mila anekdota, begirada, bitxikeria, keinu eta sekretu gordetzen dituzte haien baitan, eta denak ezin ditut hemen kontatu. Hala ere, gozatu ahal izan ditudan guztietan gauza bera egiaztatu dut: inprobisatzaileek ikuslearekin sortzen duten konexioa berezia dela guztiz. Halaxe izan da gaurkoan ere, aurkezleak saioa amaitzera zihoala iragarri duenean publikotik "ooooo" sentitu bat entzun baita. Horrek dena esaten duela uste dut. Gauza bakarra esan nezake orain nik: zorionak eta mila esker Bertsozale Elkartea!
24 bertsolarirekin ekingo dio bideari Nafarroako Bertsolari Txapelketak. Auritzen izango da, urriaren 4an; eta, lehen aldiz, Nafarroa Arenan izango da finala, azaroaren 29an. Saio guztietarako sarrerak salgai daude dagoeneko, Bertso Sarrerak atarian.
Xenpelar Dokumentazio Zentroak dokumentazio bilketan sakontzeko aurrerapausoak eman ditu: Bertsozale Elkarteko egitasmoen bilketa prozesuak berrikusi dira eta tokian tokiko eragileekin harremanetan jarrita, eremu horretako jarduna aztertu eta hobekuntzak bideratu... [+]
Ekainaren 12an, 64 urte zituela hil zen Tomasita Quiala Kubako izar handia. Azkeneko aldiz, 2018an etorri zen Tomasita Quiala repentista Euskal Herrira, Bertsozale Elkarteak antolatutako inprobisazioaren nazioarteko topaketa batzuen bidez. Dena hartzen zuen gogoan eta denari... [+]
“Urrats kuantitatibo eta kualitatiboa” eman du antolakuntzak, finala lekuz aldatuko du, inoizko finalik “handiena” egiteko. Zortzi saiok osatuko dute txapelketa. Sarrerak udazkenean jarriko dituzte salgai.
Lau urtero hiru txapelketa jokatzen ari da Oihana Bartra Arenas azken hogei urteetan. Bertsolaritza lehia baino gehiago dela jakitun da, baina lehia uzteak ekar lezakeen amildegiak beldurra ematen dio.
Bertsozalea zen, eta hamarkada luzeetan aritu da bertsoaren plazako zereginetan: epaile eta gai-jartzaile lanetan, saio antolaketetan eta Bertsularien Lagunak elkartearen betebeharretan ere bai. Euskaltzain urgazle izendatua izan zen 1967an, eta ohorezko 2014an.
Señora Sariketaren V. edizioa izan da 2025ekoa, benetan berezia: aurtengo bertsolari parte-hartzaileak plazak utziak zituzten andre eta genero disidenteak izan dira. Binaka egin dute plazara itzulera, saioetarako giro goxo eta xamurra lagun.
Hamahiru urtean lehen aldiz, finalaren kokagunea aldatu du txapelketak, arrazoi koiunturalak medio: Bilbao Arenatik Casillara. Azken bi txapelketetako txapeldunak, Nerea Ibarzabalek, ez du parte hartuko aurtengo edizioan.
Iruñean eginen da lehen saioa, maiatzaren 23an, eta Jauntsaratsen bigarrena, maiatzaren 30ean. 12 bertsolarik hartuko dute parte, aurreko txapelketan aritu ez zirenak. Horietatik, sei sailkatuko dira urrian hasiko den txapelketara.
Hamabi bertsoko sorta dotorea jarri du pilotariak, galtzeari eta irabazteari buruz. Inspirazioa 2024an Larrun aldizkarirako egindako mahai-inguruak piztu zion, Jokin Altunarekin gai horri buruz aritu baitzen gogoetan. Bertso sorta musikatuta entzun daiteke Bertso Ikasgela... [+]
Martxoak 14an Itsasuko (Lapurdi) Goxoki Gaztetxean hasitako sei saioko ibilbideak maiatzaren 3an izan du finala Gernikako gaztetxe okupatu berrrian. Egurre Gazte asanbladaren laguntzaz egun osoko egitaraua izan zen larunbatean. Finaleko bigarren fasera, Maddi Aiestaran eta... [+]
Irurtzunen jokatu da Nafarroako Eskolarteko Txapelketaren 39. edizioa. Sei bertsolari gaztek hartu dute parte txapelketan, eta horietatik, Arantzako Kattin Madariagak jantzi du txapela. Txapeldunorde, berriz, Kattalin Lizarraga izan da. Biak izanen dira Nafarroako ordezkari... [+]
Gipuzkoako Euskal Pilota Federazioak 100 urte betetzen ditu aurten. Ospatzeko antolatu dituen ekitaldien artean dago apirilaren 12an Zumarragan egingo den bertso saio berezia. Pilotari bat arituko da gai-jartzen, eta pilotarekin harremana duten Gipuzkoako lau bertsolari kantuan... [+]
