Herritarren eskubidea, instituzioen erantzuna


2020ko ekainaren 23an - 08:26
Azken eguneraketa: 2024-10-21 10:03
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Azken hilabeteetan Nafarroan euskararen aurka egindako erasoak arrapaladan etorri dira: euskararen arau markoetan murrizketak (administrazioa euskalduntzeko dekretua oraindik eta gehiago murriztea, ordenantzetan atzerakadak…), lan deialdietan euskara ez baloratzea, D ereduko lerroak irekitzeari uko egitea, edo euskaraz jarduten duten pailazoak debekatzea. Jardun euskarafobiko horren jomugan egon da Iruñeko Udaleko haur eskoletako euskarazko plazak murriztea ere. Zorionez, aldeko haizea ere badator, Unibertsitatetik bertatik. Euskarazko eskaintza handituko duela aditzera eman berri du Nafarroako Unibertsitate Publikoak. Hainbat ikasle, langile eta eragileren lana fruituak ematen hasia da. NUPek hartutako bidea balioan jarri nahi dugu. Nola da posible Unibertsitate mailan aurrerapausoak ematen ari den honetan, haur eskoletan eta D ereduan atzera egitea?

Hori dela eta, aurreko astean kalera atera ginen, beste behin, Iruñeko haur eskoletan eman nahi den atzerakada gordina Iruñeko Udalaren akzioz eta Nafarroako Gobernuaren omisioz emango dela salatzera. Inboluzioaren arduradunak interpelatzeko asmoz, Udaletxe plazatik abiatu eta Gobernuaren egoitzaren aurrean bildu ginen.

Iruñeko Udalaren akzioz eginen da, euskarazko plaza kopurua 371 plazatik (eskaintzaren %39,4) 112 plazara murriztuko duelako (eskaintzaren %11,9). Alegia, Iruñeko Udalak euskarazko hizkuntza-eskaintza %70 murriztea erabaki du. Horrek, besteak beste, ditikoentzako Iruñea guztian 20 plaza baino ez dela egonen esan nahi du.

3 urtetik aurrerakoen matrikulazio datuek, ordea, agerian uzten dute Iruñeko familien hautua zein den (sare publikoan D eredua %35 da Iruñean). Halere, hori justifikatu nahian, Udalak berak egindako inkesta polemikoaren emaitzek, beste behin ere, agerian utzi dute familien nahia: %36k interesa dugu dute seme-alabek euskara ikas dezaten. Kaltetutako gurasoek Udalari hainbat eskaera eta proposamen helarazi dizkiote, eta entzungor egin die guztiei. Modu ezin ageriagoan geratzen ari da Iruñeko Udala: errealitateari bizkar emanda, zerbitzu publikoak herritarrei ukatuz, eskubideak urratuz eta hizkuntza apartheida praktikatuz dihardu. Iruñeko Udalak kalean utzi nahi ditu, ikusezin bihurtu nahi ditu familia horiek, ez dezala inork ikus Iruñean euskarak duen indarra. Arazo hau konpontzeko egindako proposamen guztiei muzin egin diete Navarra Sumatik. Eta Nafarroako Gobernuak ere babesgabe utzi ditu: PSNko ordezkariekin egon dira, baina proposamen argirik ez diete egin. Zer egin asmo du Gobernuak? Navarra Sumaren politika euskarafobiko berak aplikatuko al ditu? Erantzunak nahi ditugu. Izan ere, hau guztia arazo ikaragarria da gurasoentzat. Instituzioen egitekoa herritarren eskubideak bermatzea da, eta ez horiek zapaltzea.

Halaber, salatu nahi dugu Nafarroako Gobernuaren immobilismoa. Iruñeko Udalak murrizketa egiteko baliatu duen sententziak aditzera ematen du Nafarroako Gobernuarena dela haur eskolen eskumena. Baina, erabaki judizial horren aurrean Nafarroako Gobernua isilik dago, are gehiago, Gobernuak berak Iruñean 5 haur eskola ditu, eta duen %14ko euskarazko plazen kopurua handitzeko ez du ezertxo ere egin.

Haur Hezkuntzako 0-3 urte bitarteko zikloa Nafarroako Hezkuntza Departamentuaren kudeaketaren menpe egoteko aldarrikapena historikoa da, eta egun, berebiziko garrantzia du horrek. Izan ere, administrazio bakar baten pean egoteak ahalbidetuko luke Nafar guztion euskarazko haur eskolen plangintza osatua egitea. Horrela, bermatu ahalko litzateke txikitatik euskaraz ikasten hasteko eskubidea.

Horregatik bildu ginen Gobernuaren egoitzaren aurrean, argi eta ozen esateko badela garaia! Orain da unea neurri zehatzekin erakusteko Nafarroako haurrek hezkuntza prozesuaren hasieratik bukaera arte dutela euskaraz ikasteko eskubidea, eta orain da unea 0-3 Hezkuntza Zikloaren egiazko aitortza egiteko, bertan dihardugun profesionalon lan baldintzak duintzeko neurriak hartzeko, eta ez beti bezala hitz polit hutsetan gelditzeko. 0-3 bitarteko haurrak ere eskubideak dituzten hiritarrak dira.

 

Artikuluaren sinatzaileak:

Agurne Gaubeka Erauskin (Hizkuntz-Eskubideen Behatokia)

Amaia Urzelai Lasa (LAB)

Asier Biurrun Ajuria (AEK)

Iban Amotxategi (ELA)

Iñigo Otxoa Fernandez (HE Gurasoak)

Izaskun Berasategi Zabalza (EH Gurasoak)

Juan Javier Iturralde Maisterra (Zaldiko Maldiko Kultur Elkartea)

Marta Diez Napal (Sortzen Elkartea)

Marta Diez Napal (IKA)

Saioa Ancizu Perez de Ciriza (EH Gurasoak)

 

 

 

 

 

 

 

 

     
     
     
     
     
     
     
     
     
     

 

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Trekutz eguna

2023ko uztailean jaso genuen berria antzuolarrok. Irimon bi aerosorgailu erraldoi jartzeko proiektu bat aurrera eramateko eskaera jaso zuela Udalak. Hasieran zalantzak eta galderak: nor zegoen proiektuaren atzean? Zein zen proiektuaren benetako helburua? Zein izango... [+]


2025-09-10 | Imanol Epelde
Berriketa gutxi
Euskal. Jai.

Aste honetan, etxeko lanak jarriko dizkizuet. Hori gertatzen zaigu urte luzetan irakaskuntzan aritu garenoi: dena bihurtzen dugu arbel, etxeko lan eta ikas-egoera. Demagun euskal jai bat antolatu behar dugula herrian. Zer egitarau proposatuko dugu? Nola ospatu, dantzatu eta... [+]


2025-09-10 | Nekane Txapartegi
Zenbat arantza Arantzak

Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]


Bizipenak

Bizipen multzoa da gure historia. Esperientziek osatutako atal eta kapituluak. Errutina eta egunerokoa zipriztintzen dituzten gertaerak. Baina adin batera iritsita, bizi izandako momentu batzuk atzenduta geratzen dira, buruaren zokoren batean ostenduta. Ez ahaztuak,... [+]


2025-09-10 | Iñaki Barcena
Parte izan, parte hartu eta parte eman

Ez dira gauza bera. Sistema demokratiko bat, edozein eskalan, parte-hartzailea ez bada ez da demokratikoa. Demos batek ez badu lehentasunik erabakiak hartzerakoan, demokrazia eredu hori hutsala da. Israelgo Estatuan hauteskundeak egiten dira, baina ariketa politiko horrek ez dio... [+]


2025-09-10 | Tere Maldonado
Nire garuna ote naiz? (eta II)

Ez dut ikusi nahi gorputza arimaren kartzela gisa. Baina ezin dut saihestu gorputz atletikoak, gazteak, osasuntsuak, ulertzea luxuzko ibilgailuak balira bezala, jabeen eramaile arinak. Gazte (osasuntsu, atletiko) ez garenon gorputzek ere bere jabeok eramaten gaituzte, baina kasu... [+]


Teknologia
Teknologia bizigarriak?

Teknologien azken joerengatik galdezka aritu da mastodon.eus-eko erabiltzaile bat, ezagutzen zuenak ez baitzion zirrararik eragiten. Zer pentsatua eman digu zenbaiti, eta jaso dituen erantzunak oso ezberdinak izan dira.

Nik adierazi diot teknologiek gizakion arteko... [+]


Desberdintasunen garrantzia nazioarteko politikan

Trumpen muga-zergen dantza da azken hilabeteetako berri nagusietako bat. Gerra komertziala eta ekonomikoa hedabideen eta analisten ahotan daude oraindik ere. Gehienetan, baina, herritarrei gauzak era oso sinplean azaltzen zaizkie, gutxi-asko esanez Etxe Zurian ero bat dagoela... [+]


2025-09-10 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Udako postalak

Ikasturtearen hasiera, lankideekin, laneko deskantsuan, kafe baten inguruan, atzean utzitako hilabeteen oroimenak mahairatuz. Deskantsua paraje desberdinetan egin izanagatik ez ditugu alboratu gizarte gisa ibiltzen dugun garaia. Distantzia hartu eta geldiunean gaudenean gai gara... [+]


2025-09-04 | Joseba Alvarez
Dena blokeatu!

Horixe da datorren irailaren 10ean Frantziako Estatua hankaz gora jarriko duen deialdi herritar berriaren lema. Sarean gaia lantzen ari diren gune asko daude, baina bi interesgarrienak aipatzearren, hor daude, besteak beste, @lessoulevements edota @bloquonstout atariak.

Izan... [+]


Barkoxeko pastoralaz

Usaiako "süjetik" gabea, esku andana batek idatzia, errejent multzo batek zuzendua, gertakizun askoren kontari, gisa guzietara kolektiboa da.


2025-09-03 | Imanol Epelde
Berriketa gutxi
Progre

Gizonezkoak ziren gehienak Sanferminetako entzierroetan; gizonezkoak ia denak Frantziako Tourrean; gizonek hartu dute udako musika jaialdietako oholtza eta backstage-a; gizonezkoak dira nagusi bertso-plazetan; gizonezkoak dira Donald Trump, Vladimir Putin eta Benjamin Netanyahu... [+]


‘Txoloak, sudakak, moroak, payoponiak’

Chocón, Kolonbiako hiri batean, beltzak, indigenak eta mestizoak elkar bizitzari eusten saiatzen dira. Beltzek txoloak deitzen diete embera indigenei, eta emberek beren hizkuntzan hitz egiten dutenean, kristauez hitz egiteko esaten diete bai mestizoek eta bai beltzek... [+]


2025-09-03 | Castillo Suárez
Maitasunaz

Akordatzen naiz Blanca Llum Vidal poeta maitasunaz hizketan entzun nuen lehendabiziko aldiaz. Bere esperientziaz aritu zen, besteak beste. Esan zuen bere ordura arteko bizitzan maitasuna beti amaitzen zela, baina maitasunak ez lukeela amaitu beharko sentituz bizi dela. Ez dela... [+]


Eguneraketa berriak daude