Gutxienez 185 pertsona hil dira Irango protestetan
Ia hilabete da Mahsa Amini Irango Poliziak atxilotu ostean hil zela, eta herritarrak protestan daude ordudanik. Petrolio findegietan greban dira langileak, eta estatu mailako protestara deitu dute asteazken honetarako.
Irango Gobernuaren aurkako protestek 185 hildako utzi dituzte dagoeneko; horietatik hemeretzi adin txikikoak, Reuters albiste agentziak jakinarazi duenez. Gobernuko iturriek gehitu dute segurtasun indarretako 20 lagun ere hil direla. Protesten hasieratik hilabete betetzear, manifestazio eta grebek ez dute etenik: hain zuzen ere, astelehenetik greban daude Abadango petrolio findegiko langileak –Ekialde Hurbileko zaharrena–. Asalouyehen ere izan dira geldialdiak, zenbait instalazio petrokimiko eta gas natural azpiegitura daude bertan. Asteazken eguerdirako ere protestarako deia zabaldu dute.
Irailaren 16tik ari dira protestan Iranen, egun horretan hil baitzen, poliziaren eskuetatik pasatu eta gero, Mahsa Amini gazte kurdua –Mahsa izenez ezagutu bada ere, bere izen kurdua Jina zen, Iranen izen kurduak jartzea debekatu baitute–. “Janzkera desegokia” egotzita atxilotu zuten, hijaba ez zuelako “egoki” jarria. Ordutik, estatuko gobernu klerikala eraisteko protestak ugaritu dira lurralde osoan, batez ere Irango Kurdistanen: bertako hirietan hasi ziren lehen menifestazioak, bertakoa baitzen Amini.
Manifestariek Aminiren heriotza ikertzeko aldarria plazaratu dute, baina hori ez da eskaera bakarra. Protestek erregimenaren aurkako kutsua hartu dute, eta aldarri feministak plazaratu dituzte: horien artean, beren politika “feminizidak” bertan behera uztea.
Energiaren sektorean gertatzen ari diren grebak izan daitezke, nazioarteko adituen ustetan, gobernuaren aurkako armarik garrantzitsuenetako bat. Azpimarratu dute 2022ko protestak mugarri izan daitezkeela 1979an ezarritako Errepublika Islamiarrean. Hala ere, ez dira herrialdeko historiako jendetsuenak, ezta eragin handiena izan dutenak ere: 2009ko protestek, presidentetzarako hauteskundeen ustezko iruzurraren ondorioz sortutakoek, milaka lagun batu zituzten eta Udaberri Pertsiarra gisa izendatu zituzten.
Jin, jiyan, azadi leloa sinbolo bihurtuta
Teheran hiruburuan hasitako gatazkak herrialde osoa gurutzatu du, baita bere mugak ere. Munduan zehar milaka emakumeren irudiak zabaldu dira hijaba kentzen edota ilea mozten, Irango erregimenaren legeen aurkako protesten sinbolo moduan. “Jin, jiyan, azadi” (“Emakumeak, bizitza, askatasuna”) lelopean egiten dituzte bideo horiek.
Mundu mailako zenbait artista eta pertsonai famatuk ere bat egin dute bideo horiekin, eta ugariak dira beren burua grabatu dutenak hiru hitzok esaten edo ilea mozten. Euskal Herrian, kasurako, zorrotz.eus plataformak zenbait artista bildu ditu, Iranen erabiltzen duten lelo bera errepikatuz. Horien artean izan dira, besteak beste: Itziar Ituño, Uxue Alberdi eta Idurre Eskisabel.
Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]
Israelek aldebakarrez eraso egin dio Irani eta 585 pertsona baino gehiago hil ditu, horietatik %90 zibilak. Nazioartean atxilotzeko agindua duen Benjamin Netanyahu gerra-kriminalak dio “eraso prebentiboa” izan dela, bere inguruan inork ez dezan eduki berak aspaldian... [+]
Asteazkenean, NATOren goi-bilera hastearekin, aliantzak herrialdeei inposaturiko gastu militarraren aurkako mobilizazioak izan dira Hego Euskal Herriko hiriburuetan. Ostegunean eta ostiralean Iranen eta Palestinaren aurkako gerrak salatuko dituzte.
Irango hiru gune nuklearrei eraso diete AEBek pasa den asteburuan. Donald Trump eta aiatolaren arteko pultsuan eta Netanyahuren rolean zentratu dira hedabideak albistea ematerakoan, ez ordea bertoko zein diasporako herritarren larritasunean: Teheranetik ihes egiteko bultzakada,... [+]
Wesley Clark AEBetako jeneralak azaldu zuen moduan, 2001eko plana zen bost urtetan zazpi herrialde hartzea: Afganistan, Irak, Somalia, Sudan, Libano, Siria eta Iran. Ez dira bost urte izan, baina denak, azkena Siria, erori dira, Iran izan ezik.
Iranek erasoak Sirian, Iraken... [+]
AEBetako Defentsa Departamentuko inteligentzia zerbitzuek eginiko txosten batek dio gune nuklearrei eginiko erasoek ez dutela Irango gaitasun nuklearra "guztiz suntsitu", bizpahiru hilabetez atzeratu baizik. Etxe Zuriko bozeramaile Karoline Leavitt-ek leporatu... [+]
Gaza izan zen iragarpena, Ukraina tanteoa, Iran eskalada, baina Errusia eta Txina dira traka eta azken helburua. Europar Batasunak "Israelek bere burua defendatzeko duen eskubidea" baieztatzen jarraitzen du, eta bere lehen potentziaren buruak aitortzen du "Israel lan... [+]
Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du ustezko akordioaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Ostean, Israelgo Gobernuak adierazi du Trumpen proposamena onartu duela, eta berdina egin du Irango Segurtasun Nazionaleko... [+]
Irango hiru gune nuklear nagusiei eraso egin ostean, Donald Trump AEBetako presidenteak "Iran berriz handi egiteko" erregimen aldaketa bat behar dela adierazi du sare sozialetan. NBEren Segurtasun Kontseiluak larrialdizko bilera egin du, eta Errusiak, Txinak eta... [+]
Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]
3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.
Teherango barruti bati eraso egin ondoren, Israelek jaurtitako misil batek IRIB Irango telebista kate publikoaren egoitza izan du jopuntu. Erasoa gertatu aurretik Israelgo Defentsa ministro Israel Katzek ohartarazi du "Irango propagandaren bozgorailua" desagertzear zela... [+]
Israelek ostiralean Irani eraso egin ostean, azken horretako lider nagusi Ali Khameneik "mendekua" iragarri zuen. Israelen erasoek dagoeneko 224 lagun hil dituzte Iranen; 23, berriz, Iranek Israelen eginikoek, horietatik zortzi igandean. Irango Parlamentuan NPT Arma... [+]
Israelek Iranen aurka orain arte egindako aire eraso gogorrena egin du ostiral goizaldean, Leon operazioa-rekin. Erasoan, Israelgo Armadako 200 bat gerra hegazkinek hartu dute parte eta kalte handiak eragin dituzte Iraneko nuklear programa garatzeko eta misil balistikoak... [+]