Gurekin egiten dutena
Ba al dakizue frantses batzuk harritu egiten direla mugaren alde honetan ere euskaldunak bagaudela jakitean? Ba bai, harrigarria bada ere, behin, Donostian, frantses batzuei entzun nien sinetsi ezinik beren buruari galdetzen: “Saint-Sébastien est au Pays Basque?”.
Agian, Gorka Torre eta Intza Gurrutxaga epaituko dituen epailea, Frantziako batek jakin nondik, Baionako epaitegira iritsi berria da, eta hura ere harritu egiten da Gurrutxaga euskalduna bai baina frantsesa ez dela jakitean; agian (segi dezagun amesten), konprenitzen duenean euskaldunok Frantzian eta Espainian gaudela, epifania moduko bat izango du: euskaldunok bere baitan behar garela izan, ez garela zerbaiten zati, eta zatikatuta bagaude, zatikatu egin gaituztelako dela. Eta Espainia eta Frantzia, biolentziaz, gure gainean jarri eta beraien nazioak asmatu baino lehenagotik garela, hemen, euskaldunok. Eta, akaso, epaituko dituen biei begira pentsatzen du, ChatGPTk esan zidan moduan: “Frantzia eta Espainia arteko Bidasoako mugak aurrez batua zegoen euskaldunen komunitatea banatzen duela”. Hori, bidenabar, logika hutsa da, makina batek ere ebatzi ahal duena.
Hala ere, ziurrenik, zaharragoa izango da epailea, zaharregia adimen artifizialaz fidatzeko. Jo dezagun urte asko daramatzala lanean eta aski ezaguna zaiola euskaldunon afera, hala bada, agian, euskararen aldeko bi militanteak epaitzen ari dela, 1970ean Sartrek Burgoseko prozesuen harira frantsesei Euskal Herria kolonia bat zela jakinarazi zienekoa oroituko du (badakit kolonia hitza erabiltzeak beldurra ematen diela batzuei, kontuak eskatu Sartreri).
Nahiz eta euskaraz deklaratzeko itzultzaile bat eskatu duten biek, Torrek frantsesez deklaratu beharko du eta Gurrutxagak ziurrenik espainolez, ondoren frantsesera itzultzeko: horraino umiliatzen gaituzte
Noski, horrelakorik ez da gertatuko eta biak epaituko dituzte euskararentzat justizia eskatzeagatik. Gainera, nahiz eta euskaraz deklaratzeko itzultzaile bat eskatu duten biek, Torrek frantsesez deklaratu beharko du (azken bi epaiketetan, behintzat, ez diote itzultzailerik jarri) eta Gurrutxagak (nahiz eta bera EAEko biztanle izan eta bertan euskara ofiziala den) ziurrenik espainolez egin beharko du, ondoren frantsesera itzultzeko: horraino umiliatzen gaituzte.
Gurrutxagak zein hizkuntzatan hitz egin beharko duen, ordea, oraindik, ez dago guztiz argi eta bada aukera gipuzkoarrari euskaraz deklaratzeko eskubidea bai aitortzeko. Agian, hobe euskaraz egiten uztea, behintzat, bietako bati ezta bat berari ere baino. Hala ere, kasu horretan, bi euskaldunek epailearen aurrean, lurraldearen zati desberdinetan jaiotzeagatik, eskubide desberdinak izango lituzkete; non eta Baionan, gipuzkoarrak lapurtarrak baino eskubide gehiago.
Dena dela, argi dago epaileari ez zaiola gure zapalkuntza epifania erlijioso batean bezala begi bistakoa egingo, eta ez da gaur hain ahaztua dagoen Jean-Paul Sartrez oroituko inor epaiketa gelan ere. Euskaldunok gogoratu genezakeen, ordea, hark guri buruz esana, eta baita ere, haren existentzialismoaren oinarri den “gurekin egin zutenarekin egiten duguna garela”; kasura, gure herriarekin (eta hizkuntzarekin) egin zutenarekin (eta egiten dutenarekin) egiten duguna izango dela gure herria (eta gure hizkuntza).
Egin dezagun bada zerbait, jadanik zerbait egiten dutenen alde. Jarrai dezagun bi militanteen eredua eta erakuts diezaiegun gure babesa. Aldarrikatu dezagun euskararentzat justizia Baionako epaitegiaren kanpoan, apirilaren 6an, 11:30ean. Bertan ikusiko dugu elkar!
Igor Lozano Lazkano, Donostiako Euskal Herrian Euskarazeko kidea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Batzuontzat ikusezintasuna ez da berria. Edozein mailatan, edozein esparrutan. Ikusezinak gara. Asko jota, pasa gaitezke ikusezinak izatetik itzalak izatera. Zorionekoak, hazpegiak antzemanez gero. Askori egingo zaizue ezaguna. Edozein mailatan, edozein esparrutan. Baina gaurko... [+]
Setioa hausteko Palestinara janaria zeramaten aktibista batzuk atxilotuta jarraitzen duten bitartean, honako gogoeta hau:
Bigarren Mundu Gerra hasi aurretik, Hitlerrek beste herrialde batzuetako lurrak konkistatu bazituen ere, Mendebaldeko potentziek ez zuten ezer egiten... [+]
Gaur bi urte bete dira estatu sionistak Palestinako herriaren aurka martxan zuen genozidioa bizkortzen hasi zenetik. Bi urte, non haurrak, eskolak, ospitaleak eta ametsak bonben jomugan egon diren, munduaren isiltasunak krimen horiek estali dituen bitartean.
100 urte pasatxo... [+]
Gazako genozidioak presioa areagotu du entitate sionistaren kontra arlo askotan, eta sionisten konplizeetara ere heldu da. Shapir enpresa israeldarraren eskutik CAF Jerusalemgo tranbiaren proiektuan sartzea salatu du hasieratik BDZ mugimenduak. Sei urte pasatu dira jada. Gazako... [+]
Asilo-leku sakratua Erdi Aroko lege bat zen, zeinaren bitartez justizia atzetik zituztenek elizaren eta monasterioen babesari hel ziezaieketen. Akaso, bi mila urtetan ongia egin zuten apurra. Eta, jakina, ahal bezain azkar, lege hura desegitera jo zuten, desagertu zen arte. A ze... [+]
Bilboko Udalak iragarri du Lancor-Elgorriaga eta Consonni pabiloiak berehala eraitsiko dituela, eta segidan, Udalbatzan aurkeztu du lan horiek bizkortzeko proposamena, kontuan hartu gabe 80 pertsona inguru bizi direla bertan baldintza negargarrietan: euren ondasun urriak... [+]
Palestinan gertatzen ari dena ikaragarria dela erraten du jende orok karrikan barna, “Onartezina da! Genozidioa da!” bilakatu dira azken aldiko entzunenak. Egoera salatzeko elkarretaratzea egin, ordea, eta bidegabekeria dela pentsatzen duten hamar horietatik lau... [+]
Eusko Jaurlaritzak "Eskola inklusibo, ekitatibo eta kalitatezkoaren aldeko mahai" berria osatu duten gizarte-eragileei Euskadiko eskola-segregazioaren hasierako diagnostikoa eta erantzuna izeneko txostena banatu die, eztabaidatu eta adostasunak lortzeko. Debateak, beraz,... [+]
Udan zehar, mobilizazio sozial handia izan da eta herritarren plataformak sortu dira Lizarraldean biometanizazio-plantak direla eta: Viana, Lodosa, Los Arcos, Mendabia... Horietan guztietan erraz identifika daitezke gako berberak: 1/ Nafarroako Aldizkari Ofizialean proiektuak... [+]
Abuztua da. Iratxen bildu gara Jurramendi igotzeko. Gudarienetik baino, gurutzeen bidetik (via crucis) ekiteko gomendatu digute. Berbagai, Gazako egoera. Israelek, genozidioa gauzatzeaz gain, horren kontaketa ere isilarazi nahi du: ia 300 kazetari erail ditu, Al Jazeerako Anas... [+]
Pasa den asteburuaren atarian, eta, oraingoan bai, hainbat hedabidetan Bernedoko udalekuetan gertatutakoa (Dutxa hotz bat denontzat) masiboki hedatu ostean, iritsi zen hezitzaileen adierazpena. Bertan, beraien “oinarri ideologikoak argitzea” eta “egiteko moduen... [+]
Euskal Udalekuetan egondako haur eta gazteen guraso edo/eta tutore legal gisa, babes osoa adierazi nahi dizuegu Bernedoko begiraleoi. Guztiz gaitzesten ditugu hezitzaileak jasaten ari zareten jazarpena eta sare sozialen bidez, publikoki zein maila pribatuan, egin zaizkizuen... [+]
Gure alaba nagusia Euskal Udalekuetara joan zen lehen aldian, 2019an, eraldatuta itzuli zen. 15 egunetan hazi egin zen, eta ez fisikoki bakarrik; arrunt pozik zetorren, hunkituta eta bere abenturak kontatzeko gogo handiz; ezin genion jarraitu, horren azkar hitz egiten zuen... [+]
Gauza garrantzitsu asko gertatzen ari dira Palestinan, Euskal Herrian eta munduan. Espantu israeldarraren aurrean Euskal Herrian inteligentzia kolektiboa martxan dago, inoiz baino indartsuago. Jende ezberdin asko, toki ezberdin askotan, gauza ezberdin asko egiten ari da... [+]
Palestinan gertatzen ari diren gizadiaren aurkako krimenak “berariaz gaitzesten ez dituzten” Israelgo erakundeekin harremanik ez izateko 2024ko apirilean EHUko Gobernu Kontseiluak hartu zuen konpromisoaz gain, beste urrats bat eman du euskal unibertsitate publikoak... [+]