Ezkerreko hautagaia garaile izan da Perun eta eskuinekoa atxilotzeko eskatu du fiskaltzak
Igandean izan da Peruko hauteskundeen bigarren itzulia eta bost egunera bukatu dute botoen kontaketa. Bozen %50,172 lortu du Peru Libre ezkerreko hautagaitzako buru Pedro Castillok, Keiko Fujimori eskuindarra atzean utzita, 60.000 bat botoen aldearekin. Bien bitartean, ustelkeriaren aurkako fiskalzak Fujimori atxilotzeko eskatu du "baldintzapeko askatasuna urratzeagatik".
Perutarrentzat oso luzeak izan dira aste honetako bost egunak. Hauteskundeak amaitu eta hurrengo egunerako botoen gehiengoa zenbatuta bazegoen ere, bi hautagaien artean dagoen alde txikia ikusita, boto gutxi batzuek garailea alda zezaketelako edozein momentutan. Aste hasieratik gaina hartu zion Pedro Castillo ezkerreko hautagaiak Keiko Fujimori neoliberalari, gutxigatik baina. Bost egun pasata eta bozen %100 zenbatuta, tarte horri eustea lortu du Castillok eta okerrik ezean Peruko presidentea izango da.
#ONPEinforma [ACTUALIZACIÓN DE RESULTADOS] Actas contabilizadas para fórmula de presidente y vicepresidentes a las 00:50 horas del 11 de junio. pic.twitter.com/V3OTsn49YA
— ONPE (@ONPE_oficial) June 11, 2021
Halere, oraindik konpontzeko daude zenbait mahai eta akten emaitzak baligabetzeko eskaera batzuk. Beraz, emaitzetan aldaketarik izan liteke. Fujimorik berak ere iruzurra salatu zuen astelehenean bertan, Castillok berari gaina hartu ostean. 200.000 bat boto indargabetzea eskatu du eta horrek berari emango lioke garaipena. Beraz, emaitzak oraindik ez dira behin betikoak. Helegiteek, aurrera eginez gero, presidente berriaren izendapena beste bi astez atzeratuko lukete.
Fujimoritarren ustelkeria
Keiko Fujimori eskuindarrarentzat porrota are gordinagoa izan da. Hauteskundeetako emaitzak argitu bitartean, ustelkeriaren aurkako Peruko fiskaltzak Fujimori berehala atxilotzeko eskaera egin du. 30 urte arteko espetxe zigor eskaera du aurrean. Aktiboak zuritzeagatik ikertzen ari dira Fujimori, besteak beste, 2011ko eta 2016ko hauteskunde kanpainetan bere alderdiaren alde, ustez, legez kanpo jasotako diru-ekarpenen lotuta. Fiskalak azaldu duenez, ikertua izanik, Fujimorik ez ditu ezarritako arauak bete eta horregatik eskatu du bera atxilotzea.
Hala, bere aita Alberto Fujimoriren bide beretik joateko aukera zabaldu zaio. Hamar urtez Peruko presidente izan zenari ustelkeriak eta giza eskubideen urraketak ekarri zioten amaiera politikoa. Egun Limako espetxean dago, hainbat krimenengatik kondenatua izan ondoren, besteak beste, giza eskubideak urratzeagatik, ustelkeriagatik eta funtzioak usurpatzeagatik. Tartea, 2009an 25 urteko zigorra ezarri zioten gerra zikinarekin lotuta, batik bat 1990eko hamarkadan hainbat ezkertiar gerrillari bahitu eta hil izanagatik.
Duela mende bat Perun aurkitutako momia baten aurpegiko tatuajeak aztertu berri dituzte. Emakumezko baten momia da eta 800 urte inguru ditu. Adituek ez dakite zer funtzio zuten tatuaje horiek, baina oso bereziak direla nabarmendu dute.
Batetik, aurpegiko... [+]
Andeetako Altiplanoan, qocha deituriko aintzirak sortzen hasi dira inken antzinako teknikak erabilita, aldaketa klimatikoari eta sikateei aurre egiteko. Ura “erein eta uztatzea” esaten diote: ura lurrean infiltratzen da eta horrek bizia ekartzen dio inguruari. Peruko... [+]
Yamagata unibertsitateko Masato Sakai arkeologo japoniarra buru duen ikerlari talde batek geoglifo ugari aurkitu berri ditu Nazcako basamortuan (Peru). Guztira 303 geoglifo topatu dituzte, orain arte ezagutzen zen geoglifo kopurua ia bikoiztuta. Horretarako adimen artifiziala... [+]
Peru iparraldeko kostaldean, Pañamarca aztarnategian, mochica kulturako (K.a. 330- K.o. 800) tronu areto bat aurkitu berri dute. Arkitektura ikusgarriagatik, iruditeria erlijioso zabalagatik eta xehetasunez betetako hormairudi koloretsuengatik ezaguna da kultura... [+]
Bere agintaldian egindako krimen ugariengatik eta ustelkeriagatik zigortua, Perun esku gogorra erabili zuen Fujimorik 1990eko hamarkadan. 87 urterekin hil da Keiko Fujimori politikari ultraeskuindarraren aita.
Davoseko talaimendi distiratsu eta zuritik hitz egin digu Repsoleko sheriffaren ahotsak, denok entenditzeko moduan: “We have to broaden our mind”. Alegia, mentalitatea zabaldu behar dugula, ezin dugula pentsatu erregai fosilik gabe bizi gaitezkeenik. Ze uste zenuten... [+]
Davoseko talaimendi distiratsu eta zuritik hitz egin digu Repsoleko sheriffaren ahotsak, denok entenditzeko moduan: “We have to broaden our mind”. Alegia, mentalitatea zabaldu behar dugula, ezin dugula pentsatu erregai fosilik gabe bizi gaitezkeenik. Ze uste zenuten... [+]
Lourdes Huanca ekintzaile feminista eta nekazari perutarra Europan ibili da azken hilabetean, egoera salatzeko asmotan. Peruk Espainiako Estatuan duen enbaxadak komunikatu ofizial batean adierazi du Huanca gezurretan dabilela, eta ohartarazi egin gaitu hedabideok kontuz... [+]
Abenduaren 7tik kartzelan, Pedro Castillok bere burua Peruko legezko presidentetzat du. El Salto-k hainbat galdera helarazi ahal izan dizkio, eta Chotako politikariak galdera horiei erantzun die espetxetik. Castillok prozesu konstituziogile bat eskatu du bere herriarentzat, eta... [+]
Pasa den abendutik Perun gertatzen ari diren istiluak, herrialdearen egoera politiko ahularekin lotu dituzte munduko hedabide nagusiek. Pedro Castillo presidente ezkertiarraren noraeza, haren kargugabetzea, Andeetako eskualdeetako herritarren altxamendua eta haien kontrako... [+]
Ostegun honetarako manifestazio handia espero da Liman Dina Boluarte kargutik kendu, parlamentua desegin eta Perurentzako beste konstituzio bat eskatzeko. Herritar asko autobusez eta kamioiez karabanetan antolatuta iritsi da hegoaldeko eskualdeetatik herrialdeko hiribururaino.
Igandean sartu zen indarrean larrialdi-egoera Cusco, Lima eta Puno departamentuetan, 30 egunerako. Bertan behera geratu dira, beraz, "bizilekuaren bortxaezintasuna, lurraldetik askatasunez ibiltzeko eskubidea, biltzeko eskubidea, eta askatasun eta segurtasun... [+]
Perun protestak hasi eta hilabete baino gehiagora, Dina Boluarte behin-behineko presidentearen gobernuak larrialdi egoera ezarri du Liman eta herrialdearen hegoaldeko eskualdeetan. Oraingoz, Poliziak ia 50 lagun hil ditu, ia denak indigenak eta andetarrak, eta giza eskubide... [+]
Peru hegoaldean abenduan hasitako protestak berpiztu egin dira eta Juliaca hirian poliziak sarraskia eragin zuen astelehen arratsaldean, beste hamazazpi lagun tiroz hilda. Peruko fiskaltzak aurretiazko ikerketa ireki du "genozidioagatik", Dina Boluarte presidentearen... [+]