Korrikaren lekukoa hartu eta ingurukoen eskertza eta berotasuna jasotakoan, saihetsezina da barruak dantzan nabaritzea. Are gehiago, bizi osoa euskararen alde eta erdal inposizioen aurka borrokan aritu ostean. Horixe gertatu zaie 23. Korrikako protagonista askori, besteren artean, Kontxa Laspiur Zabalari. “Euskaraz jaio nintzen 1924an, eta euskaraz hilko naiz”, azpimarratu die 100 urte beteko dituen Laspiurrek, malkoei eutsi ezinik, Eibarko Ipurua parean elkartutako hedabide andanari. Bigarren Korrikan hartu zuen lekukoa lehen aldiz, Arantzazun, eta oso gogoan du momentua: “Zazpi lurraldetako ordezkariak joan ginen, eta Gipuzkoatik neu, hantxe. Metro batzuk egin genituen”.

Kontxa Laspiurrek, 100 urtez Eibar euskaldundu duen AEKko irakasle ohiak #23KORRIKA hartu duen unea #HARROHERRI pic.twitter.com/6ofkNb9MAE

— AEK (@AEK_eus) March 20, 2024

1.520. kilometroan ere metro batzuk egin ditu, aulki gurpildunean, bere familiak bultzatuta, eta Eibarko hamarnaka euskara ikasle zein irakasleren txalo zaparrada artean. Laspiurren esanetan Gipuzkoako herria erdalduna da, eta euskaraz dakitenek ere erdaraz egiten dute. Dena den, kilometro horretan Kontxa kideari aitortza egitera joandakoen arteko giroa bereziki euskaltzalea da. Besarkadatik besarkadara, harro jakinarazten zuten bertaratutakoek —emakumeak ia denak—, Kontxa beren euskara irakaslea izan zela.

Euskara klandestinitatean irakasten

“2000 eta 2003 artean mintzapraktika egin nuen berarekin AEKn”, kontatu digu Julia Carballo Reyk. 78 urterekin eta bastoi batez lagunduta, korrikarik ez du egingo, baina ezin zuen huts egin Laspiurrek eibartarrei eta euskaldunei emandakoa eskertzeko hitzordura. Harro azaldu digu: “Klandestinitatean hasi zen euskarako klaseak ematen, tabernetan eta elkarteetan eta, eta gero AEKn egon da hasiera-hasieratik”. Ikasle mordoz inguratuta itxaron du Korrika Laspiurrek.

Carballo bera ere klandestinitatean hasi zen euskalduntzen. Galiziar jatorrikoa da, eta Eibarrera 15 urterekin iritsi zen: “Iritsitakoan sentitu nuen zerbait; euskara ikasi behar nuela argi nuen”. Elizapeko geletan hasi zen euskarara gerturatzen, eta ziurtatu du “beldurrik” ez zuela inoiz izan, klandestinitatean ari baziren ere. “Nire aitaginarrebak beti esaten zidan bezala: ‘Hemen euskaraz hitz egiten da, eta euskara ez dugu galduko!’”.

AEK-ko irakasle izandako eta erretiroa hartutako beste emakume batzuek jarraitu dute Laspiurrek egindakoa balioan jartzen: “Beti izan dira oso euskaltzaleak. Bere neba Imanol ere izan zen euskara irakasteko metodologia-eta sortzen aritu zenetako bat”. Transmisio katea ondo lotu dute, beraz, eta eurek jasotakoa ondorengoei ematen igaro dute bizi guztia. 1.520. kilometroan elkartutakoek hasierako irmotasunez aldarrikatzen dute euskara, eta Eibarren euskaldun direla harro gogorarazten digute. Bitartean, klandestinitatea ezagutu duten ikasle eta irakasleen atzean, Korrikako festa iristeko zain daude eskolako haurrak. Agian, eskolan irakatsiko diete nondik datozen.

'Harro Ondarru'

Asteazken arratsaldean Bizkaira sartu da 23. Korrika, Mutrikutik Ondarroara, Gipuzkoa eta Bizkaiko muga finetik barrena. Porturantz jaitsi dira euskaltzaleak, eta urrunetik ikusi du bere herria lekukoaren atzeik korrika emakume batek, aulki gurpildunean eserita, “Harro Herri Ondarru eta ru-ru-ru Ondarru” oihuka. Lekukoa eramateko ohorea izan duela dio, eta zeharo hunkituta dago bere herria goitik ikusten. Harro Herri dioten furgonetaren argi koloretsuak txiki geratu dira Gure Eskuk botatako ikurrin erraldoiaren aurrean. Andreak segi du ondarroarrei aldarrika, Korrikak eragindako harrotasunez: “Gora Euskal Herria askatuta, gora Korrika, gora gure hizkuntzi!”.