Euskalduntasunaren gaineko zergak
"Sentitu al duzu inoiz konplexurik euskaraz hitz egiterakoan?" hori izan zen lagun mordoxka bati luzatu nion galdera, konfiantzakeriaz. Bueltan erauntsia etorri zitzaidan eta gaur hasiko den seriean aletuko ditut erantzunak. Ondorio bat eta bakarra —hasieratik aitortzen dut esku hutsik heldu naizela—: gaiaz aritzeko beharra badugula.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Hitzez hitz dakartzat aipuak eta, izanak ez bezala, izenak asmatu ditut badaezpada. Badaezpadak behar ditugula uste dut beraz, egin kontu. Hemendik aitzin irudikatu, faborez, nork gorpuzten dituen zuen inguru hurbilean aipuok.
Aurorak bota zidan: "Orain ez dut inolako konplexurik izaten, baina txikitan hainbat iseka jasaten genuen baserritar euskaldunok eta txarto sentitzen ginen". Horra 35 urtez azpiko euskaldun gehienok aurrez-aurre aditu ez dugun gure historia hurbilaren zati bat.
Gaztaroaren ildoari jarraiki, hauxe da Garaziren kontakizuna: "Gogoratzen naiz karreran, adibidez, hemengoak bost ginela, gehienak giputzak ziren, bizkaitar asko ere bazeuden, herrietakoak, eta konplexua sentitu nuen nire euskara pobreagoa zelako: jariotasun eskasagoarekin sentitzen nintzen, lotsa ematen zidan klase aurrean hitz egiteak... bai, sentitzen nuen nire euskararen kalitatea, besteenarekin alderatuta, txikiagoa zela. Juergan eta Ibilaldira joaten nintzenean edo Kilometroak batera, segun eta norekin, euskalkian egiten bazidaten, adibidez, bigarren mailako euskalduna sentitzen nintzen. Gaztaroan sentitu nuen konplexua, batez ere. Gero, adinean gora egin eta, beste konplexu asko bezala, baretzen joan zen. Egia da euskara gaitasuna lortu ahala batzuetan ateratzen zaizkidala horrelako hitzak, nik zer dakit, "egikaritu" edo "hezurmamitu", eta konturatzen naiz integratu ditudala nire hiztegian. Batzuetan lotsa sentitzen dut botatzeagatik, pedanteegia izango balitz bezala, baina halere erabiltzen ditut. Agian ez da lotsa, besterik gabe pentsatzen dut aurrekoak hori sentitu duela". Garazi batzuk Auroren bilobak dira; bigarren mailako herritar izatetik bigarren mailako euskaldun izatera egin dugu bi belaunalditan. Eta, ez dezagun atzendu: Garaziak dira gehiengo gaur egungo eta, batez ere, etorkizuneko euskaldunen artean. Aduana-zerga garestiegia da, nire ustez, baina erruak, ardurak eta barkamenak banatzeaz harago, badugu eragiterik, ekiterik. Hots, berandu da, baina ez beranduegi Garazientzat.
Azken ahotsa Irenerena da: "Noski sentitu dudala konplexua euskaraz hitz egiterakoan! Baina euskaldunen artean sentitu dut, ez ditudalako hizkuntzak ondo menderatzen, oro har, horretaz kontziente naiz. Eta lanean bertan konplexurik handiena, non edukiko dut nik bestela konplexua? Batzuetan badakit akatsak egiten ditudala eta lan egiten dudan erakundean hori ez dela onargarria, horregatik nahiko akonplejatuta bizi naiz alde horretatik". Euskararen biziberritzerako funtsezkoa da lan arloan eragitea, ezbairik gabe. Horregatik, preseski, da bereziki kezkagarria euskara hegemonikoa den lantoki urrietan halakoak pasatzea, bertan ere gai ez izatea denok euskaraz lasai aritzeko guneak sortzeko. Akaso pareko mekanismo batekin errazago ulertuko da. Badakigu egungo eta hemengo edertasun-kanonak diseinatuta daudela ezinezkoa izan dadin nahi bezain eder izatea, eta frustrazio horren eraginpean eros ditzagun mila produktu. Ezinezko edertasuna lortzen saiatzeak oinarrian du, zer eta kanonak berak sortzen duen autogorrotoa edo, gutxienez, konplexua. Ez ote gara ari halatsu eraikitzen euskalduntasun-kanona? Ez ote gara ari milaka Garazi eta Irene bultzatzen ezinezko euskalduntasuna lortzen saiatzera?
Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]
Euskaraldia martxan da, hizkuntza ohiturak aldatzea bultzatzeko ekimen erraldoia. Milaka eta milaka herritarrek konpromisoa hartu dute, hamaika egunotan, euskarak presentzia gehiago izan dezan euren eguneroko bizitzan. Askorentzat pauso txikia baina ahalegin handia izango da,... [+]
Plazara, AEK, Uda Leku, Dindaia eta Ebete antolakundeak Baionan elkartu dira Famili'on egonaldi ibiltariaren lehen edizioa aurkezteko. Hizkuntza mailaren arabera eskaintza bat edo beste egongo da eta haur zein gurasoentzat izango da udaberrian.
Zestoan (Gipuzkoa), 2024ko irailaz geroztik, baliabide ekonomiko urriko haur eta gazteak bost kultur eta kirol ekintzen artean bat aukeratu, eta horretan doan aritu daitezke. Udalak dirulaguntzen araudia berritu du, haurren aisialdia eskubide bat dela argudiatuta. Aldaketarako... [+]
Zenbat komunikazio egoeratan ateratzen da galtzaile euskara? Arduradunak ez duelako aurrez pentsatu hizkuntzak nola kudeatu, erresistentziak egoten direlako eta haiei erantzuteko argudioak prest ez daudelako… Soziolinguistika Klusterrak jendaurrean.eus gida ipini du... [+]
Argantzonera (Araba) iritsiko da asteazkenean Euskarabentura espedizioa, Gesaltz-Añanatik pasa ostean aurreko egunean. Hamar egun dira espedizioa hasi zela Atharratzen (Zuberoa). 15-17 urte bitarteko 125 Jzioquitar (Euskarabenturako parte-hartzaileek jasotzen duten izena... [+]
Erripako kaian euskaltzale ugari bildu dira euskaraz libre aritu ahal izateko sortu den mugimenduaren aurkezpenean. “Urte luzez bilbotarrek egindako lan ikaragarriaren ondorio eta ondorengo” izango dela adierazi dute.
Inoiz baino jende gehiago bildu da Iruñerriko III. Mintzodromoan. 180 pertsona inguru aritu dira euskara praktikatzen eta sare euskalduna zabaltzen.
Jaime Altunak Hizkuntzaren funanbulistak. Hizkuntza-sozializazioa kirol eremuan adin eta generoan ardaztuta doktoretza tesia uztailean bukatu du. Gaiaren ezagutza sakonetik eta aurrez beste ikerlariek idatzitakotik hurbildu da begirada berezi bezain zorrotzaz Gipuzkoako zenbait... [+]
Audiogidak frantsezez, alemanez, ingelesez eta gaztelaniaz daude. Biarritzeko turismo bulegoko zuzendari Genevieve Fontainek argudiatu du euskara ez dela “berehalako eskarietako bat”.
Haurren aurrean helduok heldu ekimena urriaren 19tik 29ra egingo da Hego Euskal Herriko 80 herritan. Protagonistak, batez ere, gurasoak izango dira eta bi helburu azpimarratu ditu Euskaltzaleen Topagunea antolatzaileak: batetik, gurasoek hizkuntza ohiturak aldatzeko pausoak... [+]
Euskarafobia legalaren historia legez lege eta arauez arau aztertu du Iñigo Urrutiak (1966, Jatabe-Maruri), Xabier Irujorekin batera. Horren emaitza da Historia Jurídica de la Lengua Vasca (1789-2023) liburu mardula. Irujo atzerrian zegoenez, Urrutiarekin mintzatu... [+]
Umap Twitterreko euskarazko jardunaren biltegia 2010eko urrian hasi zen martxan, CodeSyntax-en eskutik. 2023an, hil egin da. Elon Musk-ek hil du, berak zer garen eta nor garen ez dakien arren. Umap-en hainbat zerbitzuren oinarri izan da, euskarazko txiolarien, hedabideen eta... [+]
Ekainaren 24an bigarrenez egingo da Euskara jalgi hadi plazara lagunarteko futbol txapelketa Lezaman. Euskal Herri osoko lau kirol elkartek hartuko dute parte, eta helburua kirolean ere euskararen erabilera sustatzea izango da.