Bultza kazetaritza independentea
Ikerlari talde batek antzina burdina egiteko erabiltzen ziren sistema prehidraulikoak inbentariatu eta aztertu ditu.
Burdina metal bihurtzeko tailerrak ziren haizeolak. K.a V. mendetik XV. mendera arte erabili izan ziren Euskal Herrian –baita zeharroletan ura erabiltzen hasi eta gero ere–; gurean 2.000 urteko ibilbidea egin zuen produkzio siderurgikorako sistema horrek beraz, historiaurreko labe garai modukoak ziren.
Euskal Herriko Metazaritzaren Museoko Arkeologia Taldeak duela 15 urte azterketa hasi zuen haizeolen inguruan, Eusko Jaurlaritzak eskatuta, ikusirik horietako asko lurpean egonik arriskuan zeudela. Ondare arkeologiko hori babesteko, lehenik zenbaketa egitea beharrezkotzat jo zuten, eta orain arte ezagutzen ziren EAEko haizeolen kopurua boskoiztu egin dute: 170 aztarnategi katalogatu dituzte Bizkaian, 150 Gipuzkoan eta 25 Araban.
Historia aldaraziko duen labe-mota
Arkeologia taldearen buru eta EHUko ikerlari den Javier Francok azaldu duenez, Europan “parekorik ez duen labe-mota” ere aurkitu dute azterketan: aho zabaleko ontzien itxurakoak ziren eta erromatarrek ekarritako forma berriagoari iraun zieten Erdi Arora arte. Berezitasun horrek, Europan labeek izandako bilakaerari buruzko teoria aldatzen duela dio Francok.
Bestalde, ikerketak frogatu du Bizkaia eta Gipuzkoa zirela “lehen mailako” siderurgia produktoreak, eta Araban aldiz, material hori inportatu egiten zela, zeramika esportatzen zen gisan.
Borniquel (Okzitania), duela 176.000 urte. Kobazulo batean, 336 metro sakon, neandertalek eraztun formako egitura bikoitza egin zuten estalagmitak baliatuz. Milaka urte horietan guztietan egitura ezkutuan egon zen, 1990ean aurkitu zuten arte. Eta, ondoren, beste 24 urtez,... [+]
Madrin izenek haitzuloan, Frantziako Estatuan, duela dozenaka milaka urtetako geziak aurkitu dituzte, eta ikerlariek uste dute aurkikuntza gakoa izan daitekeela neandertalen eta homo sapiens-aren arteko erlazioa zein izan zen jakiteko.
IX. mendean bikingoek Ingalaterra ekialdeko kostaldean eraso egin zuten, monasterioak arpilatu eta harrapatutakoarekin etxera itzultzeko. Baina gutxienez talde bikingo horietako bat luzeago geratu zen, Heath Woodeko aztarnategia lekuko.
Eslovakiako Vráble-Ve`lke Lehemby gunea Neolito hasierako Europako aztarnategi nagusietakoa da (duela 7.000-5.000 urte), eta iazko kanpainan aurkikuntza berezia egin zuten: herrixka inguratzen zuen zangan 38 pertsonen arrastoak aurkitu zituzten.
