Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.

Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez den bitartean, eta ez dago sistema-aldaketa posiblerik hainbeste botere modu arriskutsuan bereganatzen duten bitartean. Legezkoa izango da, baina ez da legitimoa, ezta demokratikoa ere.

Herrialde honen historia modernoa errepasatuz (XIX. mendearen bigarren erdialdetik eta monarkia Isabeldarraren uzkailtzearen ondoren), munduko gainerako herrialdeetatik oso urrun kokatuak, automorroitutako herrialdea gara. Batez ere bigarren hamarkadatik aurrera, zeinak galdaratxoaren eta familia-jauntxokerien bidez meatzaritzako ustiapen-eskubideak (kobrea, beruna, merkurioa, burdina eta wolframioa) kapital pribatuari eta Europako bankuei saldu baitzizkieten.

Geroko gerra zibilen gertakari tristeak errepasatuz, odoltsuena eta oraingoan eliza katolikoaren konplizitatearekin, XX. mendeko hirugarren hamarkadan gertatu zen, non atzerriko kapital eskerdun horrek berak armak eta samina ekarri zituen, eta, beraz, gaur egun herrialde beliko eta ekonomikoki kolonizatua izateko dugun baldintza bikoitza areagotu dugu, ahaztu gabe oso epe laburrean kulturalki ere kolonizatuta egongo garela.

Atzera begirako sarrera honek oligarkia multinazionalen diseinuak eta interesek hipotekatutako herrialde gisa berresten gaitu, eta inork ez bezala Agenda globalista baten menpean jartzen gaitu bere maximarekin: "Ez duzu ezer izango, baina zoriontsu izango zara". Bere irismen operatiboa, Europar Batasuneko gainerako herrialdeetan ez bezala, ez da soilik hiritarrengana mugatzen, baizik baita nazio osora eta erkidegoko ondasunetara ere: mendiak, ura eta laborantzako lurrak. Alderdi guztiak direnez 2030 Agendaren babesle nagusiak, kanpoan geratzen dira beren hautetsiak (ez herriagatik), gaur egun legebiltzar osoa hartzen dutenak.

Bere erosotasun-eremuan herritarren apatia handia izan arren, Valentziako gertaera tragikoaren aurrean, eta erakundeen gelditasunaren aurrean, herriak erantzun egin du, espektro soziopolitiko zabaleko herri-ekimen bat sortuz: Herriak bakarrik salbatzen du herria lelopean.

Espainiako herria, Espainiako eremua eta herrialdeko lehen sektorea itotzen ari direla sentitzen dute, kanpoko agenda baten inguruan elkartutako klase politiko batek, zeina betiko zorrak eta ustelkeriak hondoratuta baitago.

Politikarien eta herritarren artean gero eta handiagoa den arrakala sozioekonomikoak eta urruntzeak bipolarizazio handia sortu du agintean dauden globalisten (ezkerra eta eskuina jada ez dira existitzen) eta antzekoen artean alde batetik, eta agenda hori aukeratu ez duten gainerakoen artean, bestetik. Hori guztia merkatua bezalako higadura inpertsonal eta naturalaren etsai den zerbaiti atxikitzera behartzearen kontura.

Gaur egun, hauteskunde izaerako dilema existentzial handi bat dugu: izatea ala ez izatea, bi harreman-aukera bakarren artean erabaki behar izatean: edo haiek gurekin edo gu haiek gabe. Lehenengoa sobera baztertuta geratzen da, XXI. mende honetan ekintzaz eta ekintzarik ezaz egitateetan utzi duten desberdintasun eta arduragabekeria politikoaren arrasto konponezina dela eta. Nagiak dira, esaterako, etxerik sortu ezin izan duten milioika gazte natiboren eta bizitegi-ezegonkortasunean dauden milaka familia natiboren aurrean, haurren pobreziara eta osasun-galerara bideratuz, beren kastakoei higiezinen lukurreria multinazionala bultzatzearen ondorioz.

Duela mende erdi bat eta aukeratzeko aukerarik gabe, amets egiten genuen egunen batean mentalitate eta moral demokratikoko liderrak dituzten alderdi politikoak gobernatzeko aukera izango genuela. Utopia xalo hartaz, nola pentsa liteke gaurko porrot demokratiko honetara iritsiko ginatekeela?

Pultsuz irabazi dute, eta saihestezina egin dute herritarren gogaitasunagatik herri ekimena sortzea: "Autogobernua eratzea", epe ertainean erakundeak beren alderdiak baino aukeratu ez dituen kargu horietatik husteko helburuarekin. Politikoak ez diren teknikari eta profesional kualifikatu batzuek kudeatutako udalak izango genituzke, autokudeaketa publikoan eta autodiziplinan zerbitzuak eta funtzioak emateko. Nahikoa izango litzateke... eta hau ez da berria, gutxienez Nafarroa den Euskal Herri lurraldean.

Existitzen den eta ikusten dugun guztia, noizbait ideia bat besterik ez zen izan. Izan dezagun itxaropena gobernatzen gaituztenek eskura dituzten kontrol- eta gezur-tresna horiek, gaur egun nagusi diren oinaze-gertaerak sortuz, iraungitze-data dutela, baita sortu zituzten ideiak ere. Data hori aurreratu edo atzeratu ahal izatea herriaren gehiengoaren esku dago, eta ez elite minoritario horren esku, zapaltzen duten lurra ere gurea izanik.

Gizateria global zatitua. Zein buru ez-gizakik pentsatu zuen europar herria bitan zatitzea? Alderdiek gauzatu dute zatiketa hori... Zatitzen duenak irabazten du.

Gai izango al gara heriotza horri bizia ematen ez jarraitzeko? Hemen apustua.

Iulen Lizaso Aldalur