Zinemetan euskararen presentzia urria salatu dute eta Jaurlaritzari neurriak hartzeko eskatu
Estreinaldien %1,99 soilik izan da euskaraz Hego Euskal Herriko zinema areto komertzialetan, Pantailak Euskarazek eta Hizkuntz Eskubideen Behatokiak 2022. urtean zinemetan egin den euskarako eskaintzari buruzko ikerketaren arabera. Datuak "gordin bezain kezkagarriak" direla adierazi dute.
Pantailak Euskaraz, euskal ikus-entzunezkoen aldeko ekimena, eta Hizkuntz Eskubideen Behatokiak 2022an Hego Euskal Herriko hiriburuetako zinema komertzialetan egindako estreinaldi kopurua eta eskainitako filmeen hizkuntzak aztertu ditu. Haien arabera, datuak "gordin bezain kezkagarriak" dira: "Euskarazko jatorrizko bertsioan, euskarara bikoiztuta, edo euskarara azpidatzita eskaini den estreinaldia ez da %2ra iritsi. Gazteleraz edo gaztelerara azpidatzita, berriz, filmen %100 eskaini dira".
Irati, Paul Urkijoren filma, ostiralean iritsi da zinema aretoetara. Film berriak euskal ikuslerian sortu duen "poza eta itxaropena" aprobetxatu nahi dituztela adierazi dute Pantailak Euskarazek eta Hizkuntz Eskubideen Behatokiak, 2022. urtean zinemetan egon den euskarazko eskaintzari errepasoa egiteko. Haien esanetan, 2022 osoan zehar ez da euskarazko fikziozko film bakar bat ere estreinatu.
"751 estreinaldietatik, jatorrizko bertsioa euskaraz lau filmek izan dute, euskarara bikoiztuta beste hamaika eskaini dira, eta elebidunak edo hirueledunak direnak beste bi izan dira", azaldu dute bi eragileek. Beraz, 2022an euskarak izan duen presentzia %1,99koa izan da Hego Euskal Herriko zinema komertzialetan. Gainera, euskarazko filmeek izaten duten pase kopurua gaztelerazkoek dutena baino "askoz ere txikiagoa" izaten dela diote. Hortaz, haien arabera emanaldi kopuruari begiratuz gero, euskarazko eskaintza "are txikiagoa" litzateke: %1ekoa.
"Nekez uler daiteke bi hizkuntza ofizial dauden lurralde batean, herritarrei euskaraz bizitzeko aukera horrela ukatzea"
Gauzak horrela, euskaldunon hizkuntza eskubideen "urraketa sistematikoa" dela eta, neurriak eskatu dituzte Pantailak Euskarazek eta Hizkuntz Eskubideen Behatokiak: "Nekez uler daiteke bi hizkuntza ofizial dauden lurralde batean, herritarrei euskaraz bizitzeko aukera horrela ukatzea eta ondorioz, herritar guztien oinarrizko eskubidea mugatzea". EAEko 10/1982 Legeak, Euskararen erabilera normalizatzeko oinarrizkoa, dio "Jaurlaritzak neurriak hartuko dituela bi hizkuntza ofizialen erabilera arian-arian berdintzeraino zineman eta ikus-entzunezko grabazioetan". Lege horrek 40 urte egin ditu, eta bertan jasotzen diren artikulu asko oraindik ere betetzen ez direla salatu dute.
Euskara bermatzeko legearen beharra
Hizkuntz Eskubideen Behatokiak eta Pantailak Euskarazek uste dute erakunde publikoen ardura dela herritar guztien hizkuntza eskubideak zinemetan babesteko neurriak hartzea: "Beharrezkoa da euskararen presentzia legez bermatuko duten arauak jorratzea Eusko Autonomia Erkidegoan eta Nafarroako Foru Komunitatean".
Izan ere, ikus-entzunezkoek aisialdian geroz eta denbora gehiago hartzen dutela ikusten dute, zinemetan estreinatzen diren filmak streaming plataformetara iristen dira ondoren, eta beraz, filmak euskaraz ere egotea "ezinbestekoa" da euskararen "normalkuntzan aurrera" egiten jarraitzeko, herritarren arteko "berdintasunean sakondu eta euskarari etorkizun duina" ziurtatzeko.
Era berean, euskarazko ekoizpenak eta euskarara bikoiztutakoak kontsumitzera animatu nahi dituzte euskal herritarrak, eta euskarazko eskaintzarik ez dagoenean salaketak jartzera.
Hankak lurrean dituzte gure solaskideek. Euskalgintzaren eta herri mugimenduen joko-zelaian dabiltza etengabe eta eskarmentu horretatik hitz egiten dute euskarari eusteaz, hizkuntza zapalkuntza ez normalizatzeaz eta erdaldunengandik espero beharko genukeenaz. Gorka Torrek ez du... [+]
Euskarazko B2 maila dutela ez ziurtatzeagatik Eibarko Egogain zaharren egoitzako lan eskaintza publikotik kanpo utzi zituzten bi langileen alde ebatzi du Donostiako Lehen Auzialdiko 3. Epaitegiak, CCOOk jakinarazi duenez. 2024ko urrian, Gonzalo Pérez Sanz epaileak... [+]
Igande goizean elkarretaratzeak egin dituzte Euskal Herrian Euskarazek deituta, Geldi euskara zapaltzea! lelopean.
Administrazioa euskalduntzeko legeria aldatu beharra dagoela azpirramatzen du LAB sindikatuak eta hori lortzeko "herritarren aktibazioa" ezinbestekotzat hartu du. Hainbat ekimen eta mobilizazio egingo dituzte udazkenean.
Lapurdiko eskola batetik saiatu dira datorren ikasturterako Ganbara Hostel Bilbaon aterpea lotzen, baina Behatokian salatu dutenez, idatzizko komunikazioan euskaraz aritzeagatik zera esan diete azkenean: “Espainolez mintzatzen ez ginenez, ez gintuztela beren hotelean... [+]
Oraingoz hamabi gazte-taldek eman dute izena. Taldeen arteko bikoteak osatuko dituzte, eta haien arteko harreman informalak euskaratik eta euskaraz garatuko dituzte. Helburua da kontzientzia linguistikoa berpiztea. Euskal Herrian Euskarazek eta Gazte Euskaltzaleon Sareak abian... [+]
Hizkuntz Eskubideen Behatokiak argudiatu du kontraesanean daudela jardunaldien helburua, hau da, gaztelania bultzatzea, eta euskararen normalizazioa eta biziberritzea. Observatorio Global del Español erakunde antolatzaileari gutunez eman dio erabakiaren berri, eta 2024an... [+]
Donostiako Udaleko langileen batzordea osatzen duten bost sindikatuek (ELA, LAB, CCOO, Erne eta ESAN), akordioa egin dute, Euskaraldia dela-eta langileen parte hartze aktiboa sustatzeko eta euskaraz bizi eta lan egiteko aukerak bermatzeko. LABeko ordezkari Joseba Alvarezek... [+]
Nafarroako Unibertsitate Publikoko Euskara Taldeak inkesta bat egin du ikasleen artean. Halaber, euskara plana ikasturte honetan amaitzen dela ikusirik proposamen berriak egin dizkiote unibertsitateko zuzendaritzari. NUPen euskaraz ikastea "ezinezkoa" dela ere salatu... [+]
Ospitalizatuta dauden pazienteek eskumuturrekoan eramango dute “e” ikurra. Hala, osasun langileek badakite herritar horiek eskatu dutela euskaraz artatua izatea. Osakidetzak dio euskarazko komunikazioa errazteko beste tresna bat gehiago dela. Proiektu zabalago bateko... [+]
EHEk deituta, Baionan manifestazioa egin dute apirilaren 6an. Euskararentzat eta euskaldunentzat justizia eskatu dute, eta Euskararen Errepublika aldarrikatu. Hilaren 11n EHEko bi kide epaituko dituzte Baionako auzitegian desobedientzia ekintza bat egin izanagatik.
Behatokiak Hizkuntza Eskubideen Egoera 2024 txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazitako gertakarien bilduma aztertuta, ondorioztatu dute 2024an egoerak ez duela hobera egin, eta gainera, kexak jaso dituzten hainbat entitateren eskutik urraketak iraunarazteko jarrera sumatu... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Euskal Herrian Euskarazek manifestazioa deitu du apirilaren 6rako, 11n EHEko bi kide epaituko dituztelako. Hiriburuetatik autobusak antolatzen ari dira. Bi helburu bete nahi dituzte, batetik, epaituak izango diren bi kideei babesa erakustea, eta bestetik, euskararentzat justizia... [+]