Erdizeko meatze proiektua geldiarazteko manifestazioa egingo dute Iruñean
Larunbata honetan Erdiz Bizirik plataformak manifestazioa egingo du Baztan Udalekoak diren Erdizeko larreetan Magnesitas de Navarra (Magna) enpresak eraiki nahi dituen magnesita meatzeen aurka. "Landa Eremuen Defentsan. Erdiz Bizirik" goiburupean aterako dira karriketara.
2001ean Magnak Erdizen zundaketak egiteko baimena eskuratu zuenetik jira-bira ugari izan ditu proiektuak. Tarte horretan guztian baztandarren %80tik gora proiektuaren aurka agertu da hainbat moldez, horien artean kalean. Manifestazio jendetsuak ugari egin dira Elizondon, eta oraingoan Erdiz Bizirikek Hiri Buruzagira ekarri nahi du protesta. 2008an ere manifestazio jendetsua egin zen Elizondon, 2.000 bat lagun bilduz, eta iragan azaroan ere beste hainbat bildu ziren kalean mehatze proiektua arbuiatuz.
Martxoan Nafarroako Legebiltzarrean izan zen plataforma eta bertatik atzera egitea eskatu zioten Nafarroako Gobernuari. Meatze proiektua sostengatzen duten Navarra Suma, PSN eta Geroa baik ezezko borobila eman zioten, bertan sortuko diren lanpostuak lehenetsita. Hiru indar politikoen aburuz, meatze proiektua eta abereak Erdizen bazkatzea bateragarriak dira; haien ustez, Meatzeak dauden tokietan ezingo dira bazkatu animaliak, baina gainerakoetan bai. Plataformaren ustez, baina, hori ez da ez praktikoa, ezta ekologikoa ere.
Mende hasieratik dabil dantzan proiektua, eta 2008an bertan behera utzi zuen Magnak, Zilbetin (Erroibar) beste meatze bat irekitzeko asmoarekin. Baina hark porrot egin zion eta 2019an aurkeztu zuen Erdizko ustiaketa proposamen berria, eta iragan urriaren 7an Nafarroako Legebiltzarrak Foru Intereseko Inbertsio gisa onartu zuen proiektua, UPN, PSN eta Geroa Bairen aldeko botoekin (40 boto), eta EH Bildu, Ahal Dugu eta Izquierda-Ezkerraren aurkako botoekin (10 boto).
Baztandarrak haserre
Erdiz edo Erdizaga izeneko parajea Erregerena mendigunearen baitan kokatzen da, Baztan eta Esteribar haranen mugan. Kontserbazio Bereziko Eremu izendatuta dago Europar Batasunak sustatutako Natura 2000 sarearen baitan. Ageriko balio ekologikoa ez ezik, eremuak ondare kultural aberatsa ere gordetzen du, eta bertan bazkatzen dira Baztango abereak, gutxienez Erdi Arotik.
Baztandarrak ordezkatzen dituen Udalen Biltzarrak behin eta berriz adierazi izan du Magnaren proiektuaren aurka dagoela. Alkateek herri galdeketa ere egin nahi izan zuten iragan udazkenean, baina Espainiako Gobernuko Nafarroako Ordezkaritzak debekatu egin zuen. Haserre dira baztandarrak, eta hala adierazi zien iragan martxoko Foru Legebiltzarreko agerraldian Erdiz Bizirikeko bozeramaile Jon Elizetxek parlamentariei: “Zertarako onartu zen Partehartzearen Foru Legea? Nola nahi duzue instituzioetan sinistea gure gainetik pasa eta kaka egiten badiguzue?”.
Beldur dira baztandarrak, larre eta parajeok jasan dezaketen minaz, eta horixe bera adierazten zuen Josu Narbartek ere gaiaz egin zuen erreportajean: “Hortaz, Erdizko harrobiaren egitasmoak ez luke ‘hutsik’ dagoen espazio ‘natural’ bat okupatuko. Bertako paisaia, inguru ekologiko aberats bat ez ezik, ondare kultural material eta immaterial baten oinordekoa da, eta behin suntsituta ezinezkoa litzateke hori leheneratzea”.
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene... 70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]
Ekainak bost ditu gaur; udara atarian gaude eta giroak badaki. 15:00ak dira, sorbeltz saldoa aztoratuta dabil, udara beteko zeruan, kirrinka batean, eltxoak ehizatzen. Azpitik Ibaik erreparatu die sorbeltzei, eta tartean dauden enara azpizuriei; gorde ditu basozain arropak,... [+]
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]