Badatoz murrizketak berriz: hala eragingo diote Nafarroako Gobernuari
2025ean sartuko da indarrean Europar Batasuneko politika fiskal berria, eta horien helburu nagusia defizit publikoa murriztea izango da. Horrek erakunde publikoetako aurrekontu guztietan eragingo du eta Nafarroako Gobernuak aurreikusten du sail gehienetan egongo direla murrizketak.
2008ko krisiak eraginda Europar Batasunak politika fiskal oso zorrotza ezarri zuen eta horren ondorioz murrizketa handiak izan ziren herrialde guztietan, baina bereziki Europako hegoaldekoetan: Grezia, Italia, Espainia eta Frantzia bereziki. Krisitik ateratzea errazteko eta hazkunde ekonomikoa bultzatzeko aurrekontu publikoen kudeaketarako politika malgutu zuen Europar Batasunak krisiaren une latzenen ondoren, are eta gehiago pandemiaren ondoren.
Garai hori, ordea, bukatu da eta 2025erako politika berriak indarrean jarriko ditu EBk. Horren arabera, Espainian esate baterako, Ardura Fiskalerako Agintaritza Independenteak (Airef) iragarri du datozen urteetan Espainiako aurrekontu publikoak ez direla haziko %2,7tik gora. Erakunde horren arabera, Espainian gastu publikoa gaur egun BPGaren %105ean dago eta ezer egingo ez balitz 2038rako %113ra igoko litzateke. Horregatik, gastu publikoaren doitzea ezinbestekoa ikusten du eta aipatu datarako gastu publikoa %80an utzi nahiko luke; EB zorrotzagoa da eta bere helburua %60an uztea da, eta defizit publikoa %3tik behera.
Horrek administrazio publiko guztietan izango ditu ondorio handiak. Beraz, edo murriztu edo diru sarrerak handitu, eta dilema horren aurrean administrazio gehienek murriztea erabakitzen dute, diru sarrerak handitzeko modu nagusia zerga erreforma baita, baina amu horri inor gutxik egin nahi dio kosk.
Nafarroako murrizketa aurreikuspenak
Espainiako Ogasun Ministerioko erakunde independentea den Airefek dagoeneko bi jakinarazpen egin dizkio azken hilabetetan Nafarroako Gobernuari gehiegi ari dela gastatzen jakinarazteko. Eta Nafarroako Gobernuak ohartarazpen horiek orokorrak direla esan badu ere, eraginkorrak izango dira eta politika berrien ondorioz, 2025eko aurrekontua %1ean igoko dela aurreikusten da (2024koa 2023koa baino %10 bat handiagoa izan zen). 2024koa 5.836 milioi eurokoa izan da eta datorren urtekoa 5.829koa izatea aurreikusten da.
Diario de Noticias-en Ibai Fernandez kazetariak jakinarazi duenez, lanpostu kopuru handiak dituzten kontseilaritzek ez dute murrizketarik izango euren aurrekontuetan, hala nola Barneko, Funtzio Publikoko eta Justiziako departamentuak, edota Hezkuntza eta Osasun departamentuek. Hiru horien artean, 2.000 milioi euroko aurrekontua dute, guztiaren herenetik gora.
Gainerako departamentu gehienentzat, aldiz, eta beti ere aipatu egunkariak egindako aurreikuspenaren arabera, aurreikuspena txarra da: Etxebizitza, Gazteria eta Migrazio Politikek izango dute murrizketarik handiena (125 milioitik 86ra, -31,5). Kultura, Kirola eta Turismoa -%17,4; Memoria eta Bizikidetza, Kanpo Ekintza eta Euskara -%13,6; Industria, eta Enpresen Trantsizio Ekologiko eta Digitala -%11,8; Lehendakaritza eta Berdintasuna -%6,4; Unibertsitatea, Berrikuntza eta Transformazio Digitala -%4,4.
"Gure herria izugarrizko irabazi-iturria da turismotik negozioa egiten dutenentzat. Bertako langileok, berriz, horren albo-kalteak jasaten ditugu: miseria eta esplotazioa", seinalatu dute mobilizazioa deitu duten Kontseilu Sozialistak eta Etxebizitza Sindikatu... [+]
Ibilbideen serie honetako ezberdinena dirudike Baiona Ttipiak, bere antzinako eraikinei beha jarriz gero: ez blokerik, ez adreilurik, ez maldarik.... herrixkatxo lasai bat da. Aitzitik, Errobi ondoko auzo honen historian barrena eginez gero, konturatuko gara borroka politiko... [+]
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Field Guide to the Patchy Anthropocene: The New Nature (Adabakien Antropozenoen gida-liburua: Natura berria) liburua frantseseraturik, Atlantikoaren alde honetan dugu Anna Tsing antropologo amerikarra uda hastapen honetan. Antropozenoari –gizakion jarduerengatik Lurrean... [+]
Uda giroan Baxenabarre eta Zuberoa gainetan egonen denak kausituko ditu ardi, behi zein zaldiak bere inguruan. Ehunka direlako maiatz-ekainean behealdeko etxaldeak hustu eta kabalak bortura igortzen dabiltzan laborariak. Artzainen artean ere, uda bortuko etxolan pasako duenik... [+]
Plantillak baiezkoa eman dio aurreakordioari, eta, printzipioz, urte hau amaitzean itxiko dute fabrika.
Gasteizko lorezainen grebak lau hilabete bete ditu, langileek salatu dute Enviser enpresak eta Gasteizko Udalak blokeatu dutela auzia, bilera berririk ez dutelako egin uztailaren 7tik.
Auzitegi Gorena 2018an hasi zen ikertzen 2002 eta 2010 artean Kolonbiako presidente izan zena, hainbat paramilitarri ordainketak egiteagatik. 2020an 67 eguneko etxeko atxiloaldia bete zuen auzi berarengatik, eta orain Bogotako Auzitegi Nagusiak ebatziko du Kolonbiako lehen... [+]
Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]