Azkenean, lortu dugu, aita!
Azkenean, 6 urteren buruan bada ere, Donostian zuk egindako lan mardularen nolabaiteko aitortza herritarra da Antiguako Gaskuña Plazan Mikel Herrerok eginiko oroimen horma irudi ederra. Gorka Erastorbe kazetariak esan duen moduan, “ofiziala da iristen ez den aitortza”.
Emozioz beteriko unea izan da Antiguara nola bueltatu zaren ikustea, Txillardegi baserri-etxearen lur sailetara, zuk bultzatu zenuen Euskara Batuaren 50. urteurrenean. Zirraragarria izan da lagun askoren artean pasa dugun unea. Tristeena zera da, Donostiako Udaletik ezarri dizuten betoa zeharkako bideak erabiliz gainditu behar izan dugula, eta Txillardegi Udal Liburutegia herri ekimenak egin duen lanari esker ez balitz, ahanzturaren bidean zokoratuta edukiko zintuzketela oraindik. Milesker sei urteotan herri ekimen honen dinamizatzaileak zareten Fito Rodriguez, Dani Goñi, Martin Anso, Josu Tellabide eta Jexux Arrizabalagari.
Zer egin duzu, bada, horrela tratatua izateko? galdetu zuen Dani Goñi euskaltzaleak bere iritzi artikuluan. Ezagutu zintugunok badakigu nolakoa zinen, gizon ona, eta bizitza osoan Euskal Herriarekin kezkatuta eta haren alde etenik gabeko lanean. Zenbat lan egin zenuen! Jakin aldizkariak egin duen bildumaren arabera, 25.000 orrialde lana utzi zenigun idatzita. Hori guztia inork ezin du ukatu, ezta zure arerioek ere, eta horregatik ezin dugu ulertu nolatan Donostiako Udalean dauden zinegotzi batzuk (EAJ, PP, PSE) zure ekarpena gutxiesten duten. Horretarako zilegitasuna al dutela sinisten al dute?
Frankismo garaian ETAko sortzaileetako bat izan zinela diote eta egia da. Gure herriaren historia behar bezala ezagutuko balute, eta informazio partzialetik haratago joko balute, jakingo lukete ETA zer izan zen, benetan, sortu zenuten garaian eta zergatik sortu zenuten. Onintza Odriozolaren doktore tesia irakurtzea besterik ez dute ETA mugimendua zer izan zen jakiteko. Bi esalditan: “(ETAk) Abertzaletasun berri bat ekarri zuen, arraza alboratu eta euskalduntasuna naziotasunaren oinarrian jarri zuen” eta “Mugimendu haren guztiaren eraginez, ezkutuan eta lozorroan zegoen mundu abertzalea azalera atera zen pixkanaka”. Eta denok dakigun moduan, aita izan zen ere ETAren borroka armatuaren zikloa amaitu beharra zegoela publikoki esan zuen lehenengoetariko bat.
Zorionez, horrelako argudioen gainetik, jende askok ikusten du zure lanaren balioa, kulturgintzan dabiltzan hainbat eragilek, idazlek eta baita herritarrek ere. Donostiako udalean inoiz jabetuko al dira?
Bitartean familiaren aldetik gure eskerrik beroenak eman nahi dizkiegu Txillardegiren horma irudiaren inaugurazioan parte hartu duten Ibon, Sarasola, Joxe Manuel Odriozola eta Beñat Gaztelumendiri. Eta baita ere, nola ez, saxo joleari, dantzariei eta Antiguako Kantu Jirakoei. Irudia.
Ezin amaitu eskertza gutun hau, hil berri den Joxan Artze handia aipatu gabe. Gure besarkadarik beroenak bere senide eta gertuko senideei. Modernitate faltsuaren eta ustezko berrikuntzaren izenean, zaharra baztertu behar dugula esaten duten horien aurrean, iturri zaharretik beti ur berria edaten zuela esan zigun Artze genialak, gure bizitza eta mundua beste era batera antola genezakeela adieraziz. Ikur handia galdu du euskal kulturak. Espero dezagun gure herriaren curriculumean eta oroimenean dagokion tokia izateko arazorik ez izatea.
Jarrai dezagun hain arrotza zaigun Donostiako paisaia euskal izarrez betetzen eta euskal oroimen kolektiboa plazaratzen. Datorren oroimen horma irudia Artzerena izan liteke.
Txillardegiren familiaren izenean, Maddi Alvarez (Donostia)
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Ez da nobedadea, Homo omen sapiens-ak gero eta gehiago ustiatzen duen mundu hau gero eta txikiago zaigu. Lau egun jai eta Eskandinaviaraino!, zergarik gabeko kerosenoari esker. Bestela, toki jator exotikoak aukeratuko ditu euskaldun jatorrak bere oporretarako. Aldizkari honetan, martxoan, “turismoa solidario-jasangarria” aipatu zuen Pello Zubiriak, eta ametsa dela ulertu nuen, lau orriko hirusta. Esakune zelebre batez oroitzekoa: turismogintzaren funtsa dela beren etxean hobekiago... [+]
Politologo adituen esanetan, nazio batek ezin dezake berezko nortasunik finkatu, harik eta nazio horren hiriburu edo metropoliak nazio nortasun propioari tinko eusten dion arte.
Gai honen harira, irakurri berri dut Jon Maya dantzari eta koreografo ezagunari egindako elkarrizketa mamitsua Gara-n, eta beste gauza interesgarri askoren artean, zera dio Jon Mayak, hemengo kultur proiektuen gabeziaz: “Herri bat artikulatzeaz ari bagara, kultur proiektuak ere mahai gainean jarri behar... [+]
Posmodernitatearen seme-alabak omen gara, baina, halere, sarri izaten dugu iragana brotxa lodiz epaitu eta orainaldia ezein pasatako denbora baino moralki aurreratuagoa dela aldarrikatzeko tentazioa. Biolentzia matxista dela eta, esaterako, egungo estatistika eskandaluzkoak jartzen dizkigutelarik begien aurrean, berehala egin ohi dugu azpimarra: kontua da lehen ez zirela kontabilizatzen, besterik gabe onartzen zen biolentzia domestikoa zen.
XIX. mendeko idazle espainiar handienetakoa dugu... [+]
Holandako LGBT mugimenduak bultzaturik, 1987an inauguratu zen Amsterdamen Homomonument izeneko oroigarria, nahiagotasun sexualagatik jazarpena jasan duten gay-trans-lesbianen omenez. Naziek kontzentrazio-esparruetan ustezko homosexualak markatzeko erabiltzen zuten hiruki arrosa du oinarri. Hiruki arrosa da gaur ere mundu osoko LGBT mugimenduaren ikurretako bat, ortzadarraren ikurrina baino borrokalariagoa ere badena, nolabait esatearren.
Harrez geroztik, munduko beste hainbat lekutan eraiki... [+]
Euskal Herriko zenbait eragile Hizkuntza Aniztasuna Garapen Iraunkorrerako Helburu modura kontuan hartzea sustatzen ari gara
Askotarikoak izan dira azken asteotan Euskal Herriko zein Espainiako estatuko prentsan ikusi ditugun titularrak (susmagarriki, hauteskunde kanpainaren bezperetan): “Durangoko emakumeak askeago egingo dituen botoia”, “nola saihestu eraso matxistak klik batekin”, “mehatxatuak sentitzen diren emakumeentzako botoia”... Bai, Durangoko udalaren azken iragarpenaz ari gara: Izuaren aurkako botoia deitu diotenaz.
Hil zorian dugu EGA. Erail egin dute. Hil kanpaia jo eta hiletara deitu dute herri osoa, herriko plazan gaizkilerik gaiztoena urkamendira eraman ohi duten gisan deabrutu, herritarrekin etsaitu eta erretzeko prestatzen ari dira, jakina baita otso hilak ez duela ausiki egiten.
Joan den astean, Donostiako Udalaren Hizkuntza Politikaren inguruko mahai-ingurua antolatu zuen Bagera elkarteak eta EAJ, EH Bildu, Ahal Dugu-Podemos, Partido Popular eta PSOE-PSEko ordezkariak izan ziren mahaian. Entzuleen galderen txanda iritsi zenean, Donostia Kulturak urtero antolatzen dituen ikastaroei buruz galdetu nion Udal Gobernuko Euskara Zinegotzia den Miren Azkarateri (EAJ). Paperean, ikastaro hauek euskaraz edo gaztelaniaz egiteko aukera eskaintzen badigute ere, praktikan,... [+]
Orain arteko bidea ez da erreza izan Nekane Txapartegirentzat. 18/98 sumarioaren epaiketaren harira, 2007an, torturapean egindako testigantzetan oinarrituz 11 urteko espetxe zigorrera kondenatua izan zen. Gauzak horrela, Euskal Herritik alde egitera behartuta ikusi zuen bere burua; halere, euro aginduaren eta estradizio eskaeraren ondorioz, 2016an atxilotua izan zen.
Azken hamarkadan euskeraren jatorriaren ikerketan inoiz baino emaitza gehiago ematen ari direlakoan gaude: artikuluak, liburuak, eztabaidak… Adibidez, Pariseko unibertsitate batek Hector Iglesiasen Iruña-Veleiari buruzko liburua argitaratu du. Edo L’Harmattan argitaletxe famatuak Eñaut Etxamendi, Dominique eta Fina Davant eta Roger Courtoisen L´Origine de la lengua basque liburua plazaratu du. Argitaletxe horrek liburu bat argitaratzea tesi bat egitea... [+]
