Arnaud Abbadie: “Herriek aski lan badute bizitzen, holako neurriekin hustuko dira segur”
Arnaud Abbadie laborari ari da Amorotze-Zokotzen. Haragitarako behiak hazten ditu eta barazkiak lantzen, Angeluko azokan saltzen dituena. Herriko alkate ere bada eta berrikitan parte hartu du PAC legeak nekazari txikiei ezarri nahi dien bazterketaren kontrako protestan.
Nolako etxaldea duzu?
Amorotzen laborari gira emaztea eta biak, etxalde ttipi batean. Orotarat 30 hektara ditugu, bainan 20 hektara kabalendako erabilgarriak. Horietan 15 bat hektara pentze dira, eta gaineratekoan artoa egiten dugu. Behi gorriak hazten ditugu, 30 buru orotarat, haragia direktuki saltzeko kontsumitzaileari.
Barazkiak ekoizten dituzue ere...
Bai barazkiak ekoizten ditugu 3.000 m2tan, dena kanpoan, barazki mota guziak baditugu, sasoinekoak. Emeki emeki hasi ginen barazkiekin. Haragia saltzen ginuelarik, ikusten ginuen jendeak galdegiten zuela. Guretako ere, aiseago da gaineratekoaren saltzea barazkiekin batean. Produkzione hortaz kontent gira. Lana bada bainan direktuki salduz, garbi da. AMAPekin guti ari gira, Angeluko merkatuan saltzen dugu dena, ostegunetan eta igandetan. Gure klientela guzia kasik, han da, Baiona, Angelu eta Miarritzen.
Haragia betidanik zuzenki saltzen duzue?
2008an hasi ginen transformatzen, eskuin esker, Donapaleun, Landesetan... Duela bi urte, Anauzeko Xuhito koperatiban sartu gira. Moztea, sukaldetzea, etab, hor egiten dugu. Ahatxe guziak kolietan pasatzen ditugu. Lau edo bost behi gizentarazten ditugu ere urtean.
Biak laborantxaz bizi zirezte. Zailtasunik bada?
Zailtasunak badira bixtan da, laborantxa munduan badira beti. Bakotxak bere ahalen arabera arizan behar du. Gauzak karkulatu, sobera gastu egin aintzin... Ez da etsitu behar. Guk ikusten dugu kargen aldetik, asurantzak adibidez biziki emendatzen ari direla. Gure gauzak aldiz ez dira goiti joaiten. Hori da betiko problema. Haragia, duela 30 urte ala orai, prezio berdina da makiñonarekin. Beste bide bat atxeman behar da, ahal bada, hobekiago saltzeko.
Laborari eta auzapez bezala, Baionan zinen joan den astezkenean. Zer diozu Europako laborantxa politikaz?
Laborantxa politikako dirua Frantziatik eta Europatik heldu da. Denen dirua da. Gutienez untsa partekatua izan behar luke. Ikusten dugu zereala egileek eta laborari haundienek parte haundia biltzen dutela. Pean ere, gu bezalakoeri errepartitu behar litaike diru hori. Aipatzen diren proposamenak ez dira batere onak. Sekula 30 behiz petik ez bada primarik emaiten, gure herriak hustuko dira. Deia aski lan badute bizitzeko, holako neurriekin segur hustuko dira. Eta ez da bakarrik laboraria geldituko lanik gabe, itzulian diren guziak ere, izan hargin, maixturu, komertzio...
Arrazoin horiendako zinen Baionan...
Bai. Auzapez gisa joana nintzan. Ez da gure burua bakarrik konda. Laborari guzien salbatzea dugu nahi. Bihar ez bada laboraririk herrietan, edo bat edo biga bakarrik, zer balio du herrian bizitzeak? Jendea begiratu behar da herrietan.
Amorotze eta Amikuze alde hortan, arrangurak badira laborari eskasagatik?
Bai arrangurak badira, denetan bezala. Batzu menturaz gutiago hunkiak dira, etxalde gotor ainitz baita. Bainan denak prima horieri lotuak dira zer nahi gisaz.
Geroari buruz, zer ikusmolde duzu, konfiantxazkoa ala arrangura?
Beti behar da konfiantxa hartu. Ez iziturik egon. Halare, gero eta nekeago izanen dela laborariendako iduritzen zaut. Enpresa haundiek ez dute gehiago pagatuko. Supermerkatuetan, beti janariari buruz ari dira promozione egiten. Beste gauzak untsa pagaturik ere, beti haragia edo baratzekietan dira prezio apalen egiten ari, jendea biltzeko. Horrek erran nahi du ez dutela gehiago pagatuko laborarieri. Beste bide batzu hartu behar dira, gauzak hobeki saltzeko.
Bio bidea hortarako hartu zinuen?
Bai. Erran behar da halare biziki denbora hartzen duela hola lan egiteak, merkatuak egiteak, zuzenki saltzeak. Ez da etxalde sobera haundia behar. Bainan mozkina ere hor da. Jendeak prezio onetan erosten du. Beste sistimatik baztertzeko bide hori hartu ginuen 2008an.
Erosleek janari segurraren arrangura badute?
Merkatuetan seurik ba. Jendeak galdegiten du, bio, edo bederen segur izan nahi du etxaldetik heldu dela.
Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Mandio eta kanpandorreetan hontz zuriaren ulu mikatza gero eta gutxiagotan entzuten dugu. Zer dela eta? Urbanismo basatiaren eta laborantza intentsiboaren ondorioz, bere habitata suntsitu dugu. Baina gaueko hegazti harrapari bitxia funtsezkoa zaigu, soroak osasuntsu mantentzen... [+]
Golde” hitza “kultura” hitzetik dator. Etimologialaria ez naizenez, ez naiz, badaezpada, bidezidor horretan barrenduko, edozein sastraka edo lahardiren (Rubus fruticosus) erdian itotzeko ere… Inor edo bestek argituko ote digu gakoa.
Maiatzaren 10ean Zestoako iraeta auzoan kokatuta dagoen amillubi proiektuan elkartu ziren elikadura burujabetzaren aldeko herritarrak eta laborariak. Udaberriko Festaren bigarren edizio honetan, goizean bi mahai-inguru antolatu zituzten eta entzulez bete zen amilibia baserri... [+]
Kapitalismoaren lekuan lekuko eta garaian garaiko egoerara moldatzeko gaitasuna harrigarria egiten zait batzuetan. Espero ez duzun tokian azaltzen dira antzekotasunak, eta hara non, bat-batean konturatzen zara munstroak Mallorcan hartzen duen itxura ez dagoela etxean bertan bizi... [+]
Ostia kolektiboko milintanteek 8.742 euro ordaindu beharko dizkiote Bouygues enpresari, eta beste 2.000 euro abokatuen gastuentzat. 2022ko abenduan buruturiko desobedientzia ekintzan promotore horren maketa bat zikindu izanagatik zigortu dituzte.
Gaur, maiatzak 15, San Ixidro da, Baserritarren Eguna. Egurra Ta Kandela baserritar ekintzak salatu du ekologikoan lan egiten duten laborariak landutako azalera handitzeko diru-laguntzatik kanpo utzi dituela Gipuzkoako Foru Aldundiak. Horregatik, 12:00etan Aldundiaren aurrean... [+]
Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago... [+]
Espainiako Gobernuak Eskola Jantokien inguruko Errege Dekretua atera berri du, Euskal Herri Hegoaldeko eskola jantokien kudeaketan eragingo duena. Spoiler: elikadura sistema osasuntsu eta jasangarri bat garatzeko inolako asmorik erakusten ez duen dokumentua da.
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Aurten bai urtea da. Sagar urtea izango da aurtengo hau (Malus domestica). Eta baialdia behar bezala agurtu eta baliatzeko, besteak beste, dolareak gertatu beharko ditugu.
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Maiatzaren 17an bertaratu eta barazkiak landatzeko hitzordua jarri diete herritarrei. Karia horretara egun osoko egitaraua osatu dute, Marieneako lurrak laborantzarako atxikiak izatearen alde.
Klima aldaketaren eraginez, munduko lurralde gero eta gehiago idortzen ari dira, milioika pertsonaren jarduera eta bizimoduak kolokan ezarririk. Fenomeno horren frontean dago India erdialdeko Maharashtra estatua, non klimaren berotzeari eta lehortzeari metatu zaizkien oihan... [+]