Argia iluntasunean
Materia iluna deitzen zaio unibertsoaren zatirik handienari, ikusi ezin daitekeenari. Izan ere, ez da espektro elektromagnetikoan agertzen. Baina hor dago. Eta ikusi ez arren, detekta daiteke. Gauza bera gertatzen da maiz pertsonekin. Joan egiten dira asko. Eta kendu egiten dizkigute beste batzuk. Gure eskuetatik eskapatzen zaizkigu, gure ondotik. Materia ilun bilakatzen dira. Eta ezin ditugu ikusi, ez dira gure aurrean agertzen. Baina igarri eta sentitu egiten ditugu hala ere.
Bi hilabete igaro dira Koldo Losada aktore algortarra hil zutenetik. Eta hilabete bat Donostiako Victoria Eugenia Antzokia lanparaz bete eta bere heriotzaren iluntasunari argia eman genionetik. Gogoratzen dut eszenatokiko atzeko paretan Koldoren argazki erraldoi bat zegoela eskegita. Bertan sentitzen baitzen bera zoriontsuen. Horretaz gain, jendearen artean bildutako ehunka lanpara kokatu zituzten oholtzatik sakabanatuta. Moreak, arrosak, urdinak, zuriak … kolore guztietako argiak. Izkina batean, piano bat eta noski, piano-jolea.
Guztira 300 pertsona inguruk bete genuen antzokia. Horien artean hainbat aurpegi ezagun: Gorka Otxoa, Alvaro de Luna, Mario Pardo, Sara Cozar, Asier Ormaza, Mikel Laskurain eta Tina Sainz, besteak beste. Jende asko igo zen eszenatokira. Koldorekin egindako bidaiak gogoratu zituen Dorleta Urretabizkaiak, zenbait anekdota barregarri Javier Merinok. Beste hainbat bizipen Cesar Novalgos eta Iñake Irastorzak. Eta begiak malkoz bete zitzaizkigun Garbi Losadaren hitz hunkigarriekin. Beste batzuk, aldiz, musikaren bidez adierazi zuten euren mezua; ilobak bertsotan, Iñaki Salvador pianoan, Ane Gabarain kantuan, eta beste hainbeste.
Amaitzeko, zutitu egin ginen, eta Koldoren argazkiari begira txalo emateari ekin genion. Tartean besarkadak, musuak, negarrak eta barreak. Eszenatokiko oihala ireki eta itxi egiten zen bitartean, txaloak gero eta gogorragoak zirela ematen zuen, gero eta altuago entzuten ziren. Inoiz txalotzeari utzi nahi ez bagenio bezala. Edo agian, inoiz agurrik esan nahi ez bagenu bezala.
Oihala azkeneko aldiz itxi, eta antzokiaren goiko partera igo ginen denak, Koldoren omenez zerbait jan eta edatera. Eta egongo dira, nire modura, oraindik ere atzera begiratu eta bertan zegoela imajinatu zutenak. Oraindik ere, eta nahigabe, jendearen artean bilatu egin genuenak. Eta ez genuen ikusi, ezin baitzaio ikusi. Baina materia ilunarekin gertatzen den bezala, detektatu egin genuen. Igarri egin genuen eta sentitu egin genuen. Ikusi ez arren, egon bazegoelako, eta egongo delako.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Badira aste batzuk Europar Batasuneko presidente den Ursula von der Leyenek zortziehun mila milioi euroko gastu militarraren beharraren berri eman zuela. Gastu hori Europak jasaten duen mehatxu militar bati aurre egiteko omen da, eta mehatxu horri batasunez erantzun beharra... [+]
Hezkuntza Sailak ebaluazio diagnostikoen berri eman zuen otsailean: 2023ko etapa erdikoa eta 2024ko etapa amaierakoak izan zituen hizpide. Emaitza negargarriek egiturazko arazoa dugula erakutsiko luketenez, sailak erabaki zuen tramitea bete bai (ED 23 eta 24 txosten exekutiboak... [+]
Kalean nindoan geneetan daramagun dispertsio joerara guztiz emana, bide fisiko eta curricularretatik desbideratzen zaituen abstrakzio alferrikakoren batean. Aurretik hogeita hamarrak bete gabeko neska bat. Zerbait erori zaio poltsikotik. Neska ez zen ohartu. Item bat zen... [+]
Bi toki diferentetan egokitu zait garbiketa egitea aldi berean. Ez garbiketa arrunt bat, baizik eta egunerokoan inguratzen gaituzten paisaiak beste era batean arakatzera behartzen gaituen hori, kanpoko objektu fisikoekin batera norberaren baitako egiturak ere mugiarazten... [+]
Bilboko Kafe Antzokian, hemen argitaratutako nire kolaborazioen bilduma den Zapalduon pedagogia liburuaren aurkezpenean, entzuleen arteko emakume batek bota zidan galdera. Ohikoak ditudan gaiak aletuz joana nintzen hitzaldian, eta Euskal Herriaren egungo egoeraren kezka jada... [+]
Yanis Varoufakis-ek DiEM25 mugimenduaren Youtubeko kanalean elkarrizketatu du Columbiako Unibertsitateko Jeffrey Sachs irakaslea. Horrek azaldu du nazioarteko politikan Amerikako Estatu Batuek pokerrean jokatzen dutela, Errusiak xakean eta txinatarrek Go jokoan. Azken hori... [+]
Pasa den astean, itzalaldian, gure burua zaurgarri ikusita, pertsona asko hasi ginen ikertzen, gertatutakoa ulertzeko asmoz: zelan funtzionatzen du elektrizitatea garraiatzen duen azpiegiturak? Zergatik geratu da zaharkitua? Elektrizitatearen fenomeno fisikoak liluratzen nau,... [+]
Euskadi markak, eraikuntza sektoreko ekonomiaren estrategian, “industrializazioa” mantrarako hitz gisa hartu duela jakinarazi berri du Eusko Jaurlaritzak. Etxebizitza publikoaren eraikuntzan industrializaturiko prozesu eta elementuak lan guztien %65a izatea... [+]
Pandemiak agerian utzi ditu, bere gordintasun osoan, zaharren, haurren eta dependentzia egoeran dauden herritarren arreta-eredu neoliberalaren ondorioak. Konfinamendu garaian loratutako diskurtso kritiko eta alternatiba komunitarioak sendotzeko unea da orain”. Horrela hasi... [+]
Ez dakit itzalaldiak itsutu gaituen edo itsu gaudelako itzali garen. Edozein kasutan, itzalaldia ez da gaur hasi eta bukatu den gertaera histerikoa –barkatu, historikoa–. Aspaldian hasi zela uste dut eta, zoritxarrez, ez zen San Prudentzio egunean amaitu.
“Gabezia guztiekin ere, sindikatuek gizateriaren alde inoiz egon den beste edozein giza erakundek baino gehiago egin dute. Duintasunari, zintzotasunari, hezkuntzari, ongizate kolektiboari eta giza garapenari beste edozein pertsona-elkartek baino gehiago lagundu... [+]
Errepikatu nirekin: Sara Millerey. Ez dezagun ahaztu bere izena. Transfeminizidioaren biktima da Millerey: gorrototzaile transmisogino batek torturatu zuen, besoak moztu zizkion eta bizirik bota zuen ibaiertz batera. Bi orduko agoniaren ondoren hil zen.
Errazagoa da J.K... [+]
Posible da, nonbait, zoriontasuna neurtzea. Are, bada horretan tematzen denik. NBEk ez du arrakasta handirik munduko bakeari eusten, baina halako tasuna planetan zehar nola dagoen banatua erakusten du urtero, txosten batean. Funtsean zerrenda bat da, herrialdez herrialde, zein... [+]