Sarenneko glaziar “hil berriari” azken agurra eman diote Alpeetan
Duela lau urte Islandiako Okjökull eta Suitzako Pizol glaziarren omenez egindako hiletek bezala, frantziar Alpeetan dagoen Alpe D’Huez estazioak hartzen duen Sarenne-ko glaziarrari emandako agurrak larrialdi klimatikoaz ohartarazi nahi ditu herritarrak.
“Betiko iraungo zuela uste genuen izotza desagertzen ari da; jada ohiko bihurtu dira desagertutako glaziarren omenezko hiletak”, idatzi du Laurie Deboyek La Relève et La Peste gunean. Frantziako Estatuan, Sarennekoa da gisa honetako omenaldia jaso duen lehenbizikoa. Irailaren 3an agurtu zuten IGS Nazioarteko Glaziologia Elkarteko ikertzaileek, Mountain Wilderness France taldeko kideek eta hainbat herritarrek. “Udan eskia egiteko aukera desagertzea [1990eko hamarkadan] izan zen lehenbiziko abisua”, azaldu François Valla glaziologoak, Le Parisien-ek jaso duenez: “Banekien lehenago edo geroago hil egingo zela, baina ez nuen uste bizi nintzen artean ikusiko nuenik; uste nuena baino azkarrago gertatu da”.
3.000 metroko garaieran kokatua, pasa den mendearen hasieran Sarenneko glaziarrak bailara osoa hartzen zuen, tontorreraino heltzen zen eta 100 metro inguruko lodiera zuen. 1980ko hamarkadan dozenaka metro lodi zen oraindik, leku batzuetan 80 metrorainokoa; baina azken urteetan abiadura askoz ere biziagoan urtu da. Ehun urte pasatxotan, haren zabalera 124 hektareatik hutsera pasa da.
– 1908: 124 hektarea
– 1952: 85 hektarea
– 2003: 41 hektarea
– 2009: 12 hektarea
– 2014: 9 hektarea
– 2023: 0 hektarea, glaziarraren desagerpena eta, ondorioz, behatze-lanak bertan behera uztea. Glacioclim behatokiak betiko desklasifikatu du 2023ko urriaren 16an, glaziarrari so 75 urte eman ostean.
Iratiko eski estazioa, klima aldaketagatik itxia
Alpe D'Huezeko glaziarraren desagerpenaren berri izan dugu Iratiko eski estazioa itxi egingo dutela jakin eta astebetera. Bero eta haizealdi handiek bultzatu dituzte arduradunak erabaki hori hartzera.
Klima Aldaketaren Pirinioetako Behatokiaren (OPCC) arabera, elur artifizialik gabe mendilerroko estazioen %63k itxi egin beharko luke hemendik urte batzuetara, eta hura baliatuta ere, hirutik baten patua desagertzea da, hegoaldera eman edo garaiera baxuenean dauden horiena bereziki. Espainiako Estatuan, sei eski estazio handienen (Pirinioetako bosten eta Sierra Nevadakoaren) pisten %52 elur artifiziala sortzeko kanoiekin hornituta daude, Ballena Blanca elkarteak plazaratutako txostenean jasota dagoenez. Datu hauek eta askoz ere gehiago topatuko dituzue Kirola eta klima larrialdia erreportaje luzean (ARGIA 2.879).
Islandiako Okjökull glaziarra zegoen lekuan plaka bat jarri zuten, mezu honekin: “Datozen 200 urteetan gure glaziar guztiek patu bera izan dezakete. Monumentu honek erakusten du bagenekiela zer gertatzen ari den eta zer egin behar den. Soilik zuk jakingo duzu egin genuen ala ez”. IGS elkarteak egindako ikerketa baten arabera, 2100 urtera bitartean Alpeetako glaziarren %90 desagertuko da. “Aurreikuspen beldurgarrion aurrean, badira ekosistema babesteko ahalegina egin nahi dutenak, baina baita elur-jardueretan inbertitu nahi dutenak ere, saihestezina dena atzeratu nahi dutenak elur artifizialeko kanoi eta azpiegitura iragankorrekin”, idatzi du Laurie Deboyek.
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
Azken asteko sapa lehergarri egunetan gure zereginen egitarauak aldatu beharrean aurkitu gara. Freskura erlatibo batek seietan atera gaitu ohetik, gosaldu eta lan gehienak bederatzietarako plegatu ditugu eta hamarretan jalgi gara oinezko ibilaldia egitera. Eta ez ginen bakarrak... [+]
Prekaritate global hirukoitza pairatzen dute Pakistanen, klimak, energia gabeziak eta finantza publiko arazoak elkarrekin eragindakoak, bakoitzak bertze bien kalteak areagotzen dituela. Halere, arazoaz jabetu dira bertako agintariak eta bideratu dituzte aldaketak, nahiz eta... [+]
2003ko udarekin batera, 1970etik beroena izan da aurtengoa. Europar Batasuneko "Copernicus" behategiak larrialdi klimatikoa dela-eta bero boladak "maizago" egongo direla dio, eta aurtengo ekainean bere ondorioak izan ditu: ehunka pertsona hil dira Europan.
Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.
Lurreko bi heren baino gehiago ura da; ur horretatik %96, ozeanoetako ur gazia. Eguzki izpiak ozeanoetako lehen 200 metroko sakonerara heltzen dira, eta bertan bizi dira munduko arrantza industriak ustiatzen dituen espezie ia guztiak. Aitzitik, zientziak gehiago erreparatu izan... [+]
Ehun konpainia multinazional baino ez daude baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazka guztien % 20aren atzean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak egin duen ikerketa baten arabera. Ikerketak agerian utzi du iparralde globaleko herrialdeetako konpainiak baliabideez... [+]
Berria izateari utzi dio: beroketa globalak bi graduak gaindituko ditu, eta gainditze horrek ondorio oso garestiak ditu. Klimaren gaia tabu bilakatzen ari den testuinguru berri honetan, banketxe handiek ez dute horri buruz komunikatzen, baina arazoaz ongi jabetu dira eta... [+]
Klima-aldaketari buruzko BC3 ikerketa-zentroak baieztatu duenez, Europako hiriak atzera geratzen ari dira klima-aldaketari egokitzeko neurrietan. Hain zuzen, nazioarteko beste zentro batzuekin batera egindako ikerketan frogatu dute egokitzapen klimatikoko planen ia % 70k ez... [+]
Apirilaren 28ko gauean Bartzelonako Badal Ramblako terrazak gainezka zeuden; hoztu gabeko garagardoak zerbitzatzen ziren, baina jendeak zoriontsu zirudien. “Munduaren amaierak iritsi behar badu, pozik harrapa gaitzala”, esaten zidan auzokide batek. Hamar ordu baino... [+]
Antonio Turiel fisikari eta CSICeko ikerlariak aspaldiko urteetan ez bezala bete zuen Hernaniko Florida auzoko San Jose Langilearen eliza asteazkenean. Zientoka lagun elkartu ziren Urumeako Mendiak Bizirik taldeak antolatuta Trantsizio energetikoaren mugak izeneko bere hitzaldia... [+]
Klima aldaketaren eraginez, munduko lurralde gero eta gehiago idortzen ari dira, milioika pertsonaren jarduera eta bizimoduak kolokan ezarririk. Fenomeno horren frontean dago India erdialdeko Maharashtra estatua, non klimaren berotzeari eta lehortzeari metatu zaizkien oihan... [+]