Alfonso Etxegarai deportatua etxera itzuli da 5.000 kilometro egin ostean
1978an Plentzia utzi egin behar izan zuen Alfonso Etxegaraik, eta 1986tik Sao Tome eta Principe Afrikako herrialdean bizi behar izan du gaur arte.
Lemoizko zentral nuklearrean hasi zen lanean hemezortzi urterekin, eta 1978an zentralaren beraren aurka egin zuen eraso baten ostean Iparraldera ihes egin behar izan zuen. 1985ean Frantziako Gobernuak Quitora (Ekuador) deportatu zuen, eta bertan Espainiako poliziek bahitu eta torturatu egin zuten. Hortik urtebetera Ekuadorreko Gobernuak Sao Tome irlara bidali zuen, gaur egun arte.
Egun euskal gatazkaren ondorioz bederatzi euskal herritarrek deportatuta jarraitzen dute etxera itzul ezinik. Lau Cabo Verden daude, hiru Kuban eta bi Venezuelan. Euskal Herritik 5.000 kilometrotara 33 urte eman arren, gurean izan diren gora beheren berri izan du eta hainbat liburu idatzi ditu: Regresar a Sara (Sarara itzuli), Hitzezko txalupak: Euskal Herria-Sao Tome gutunak 2010-2011 eta 58ko gerra.
2002an sortu zen Ataramiñe argitaletxea, eta ordutik euskal errepresaliatu politikoek idatzitakoak argitaratu ditu. 2017ra arte lan kolektiboak argitaratu zituen, eta horietako zenbaitekin antologia osatu du: Urrun da zeru urdina. Ataramiñe 2002-2017. Ez da... [+]
Etxerat elkarteak jakitera eman duenez, uda honetan etxera itzuli dira Emilio Martinez de Marigorta eta Felix Manzanos Cabo Berdetik eta Iñaki Rodriguez Kubatik. Oraindik, baina, beste bost deportatu eta 24 erbesteratu politiko daude Euskal Herritik kanpo.
Askotariko egoerak bizi izan dituzten euskal iheslari eta deportatu politikoen seme-alaben testigantzak biltzen ari da Miren Azkarate Badiola donostiarra, liburu batean argitaratzeko. Konparatzeko inolako asmorik gabe, “ezberdinak baitira espetxeratuen eta atxilotuen... [+]
1984. eta 1989. urteen artean Frantziak, Espainiarekin adostuta, 70 euskal herritar deportatu zituen Afrikako eta Hego eta Erdialdeko Amerikako hamar herrialdeetara. Euskal Herrian 60ko hamarkadan loratu zen pizkunde eta borroka zikloari estatuek emandako erantzun... [+]
Juanjo Aristizabal Kortajarena trintxerpearrak eta José Miguel Arrugaeta San Emeterio bilbotarrak ondo ezagutzen dute deportazioa. 1984an deportatu zituzten biak: Panamara eta ondoren Kubara Arrugaeta; Panamara eta ondoren Venezuelara Aristizabal. 2014an itzuli zen Euskal... [+]