Lurraren ahotsak
Zer: Telesail-dokumentala
Non: Euskal Herria
Ikusi: Primeran
A. Etxebarria, P. Vidal, 2023
6 kapitulu X 40 min.
Hego Sudanetik Brasilgo Amazoniara bidaia. Hamabi pertsonaia ezagutuko ditugu bidean; hamabi kultura, hamabi eredu jasangarri. Kultura eta geografia diferenteetan bizi arren, naturarekiko duten harremanak batuko ditu protagonistak. Telesail-dokumental honen atal bakoitzean antzinako tradizioak mantentzen diharduten bi pertsonaia erakutsiko dizkigute. Erritmo lasaian, presarik gabe. Zibilizazio modernoa iritsi ez den planetako txokoetako bizipenak bertatik bertara bizitzeko aukera paregabea da. Azkenekoa, agian.
Manex Moreno Uharte
Desagertuta
Zer: Telesaila
Non: Euskal Herria
Ikusi: Primeran
Jabi Elortegi, 2025
8 atal X 60 min.
Harrera polita izan du eta badu motiborik. Thrillerra Aiako Harrietan kokatu dute; hona ekartzea lortu dute urtetan majo kosta izan dena, sarri AEBetako misterio lekuak hobekiago ezagutzen baititugu, edo gehiago lotzen gaituzte pantailara. Funtzionatu du hainbat konturengatik: besteak beste, istorioaren denborak bereizteko moduengatik. Aktore belaunaldi gazte oparo batek gorpuztu du telesaila, esperientzia gehiago dutenak aldean izanda. Aro berri baten hastapena izan daiteke, baldin eta bidea urratzen segitzen bada.
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Entre quatre parets (“Lau hormen artean”)
Zer: Telebista programa
Non: Herrialde Katalanak
Ikusi: 3cat.cat (katalanez)
Núria Moliner, 2025
10 atal X 30 min.
Núria Moliner arkitektoak aurkeztuta, Kataluniako kultur munduko hainbat pertsonaiaren etxeak bisitatuko ditugu: besteak beste, Carol Rovira aktorearen arroz-soroetako txabola, Peyu umoregilearen etxea eta ahuntzak, Bojan Krkić futbolariaren wabi-sabi apartamentua edo La Pedrerako azken bizilagunaren etxea. Alokairuaz, etxebizitza kooperatiboaz, arteaz, etxe-aldaketez, okupazioaz eta irisgarritasunaz mintzatuko dira. Etxeen bidez kontatutako testigantza intimo eta errealitate anitzak erakusten dizkigu.
Maitane Gartziandia Agirrezabala
Portrait de la jeune fille en feu
(“Sutan dagoen neska baten erretratua”)
Zer: Filma
Non: Frantzia
Ikusi: Filmin (euskaraz azp.)
Céline Sciamma, 2019
120 min.
Tamaina honetako safismo zinematografikoak merezi du sei urte atzera egitea. XVIII. mendeko kondesa baten alaba, komentuko askatasunetik atera eta ezkontzako esklabotasunera pasatzear da Héloïse, eta zubi lana egin behar dio Mariannek: bere erretratua pintatzeko enkargua jaso du, ezkongaiak ezagutu dezan. Musaren eta margolariaren arteko harreman kanoniko bat sortzen da, suzkoa. Askatasuna, jabetza eta bestelako sentimenduak sartzen dira jokoan.
Maria Ortega Zubiate
Triangle of Sadness (“Tristuraren triangelua”)
Zer: Filma
Non: Suedia
Ikusi: Filmin (euskaraz azp.)
Ruben Östlund, 2022
147 min.
Komedia, satira eta umore beltza, denak kabitzen dira Mediterraneoan barrena doan luxuzko itsasontzi batean. Gomendio hau aberatsen bizitzei buruzko pelikula eta serieak gustatzen zaizkizuenontzat da. Absurdoa eta munduaren krudelkeria gurutzatzen diren leku horietan elkartzen da ergela bezain maltzurra den jende mota hori, euren aberastasun eta miseriarekin. The White Lotus telesailarekin aldera daiteke film hau, baina koska bat gorago doa: gordina da, bai diskurtsoan, bai iruditan.
Eneritz Arzallus Alustiza
Olgetan Benetan
Zer: Podcasta
Entzun: Arrosa / Ivoox / Spotify
Astero-edo, ordubete inguruz
Zerbait definitzeko ez da egokiena izaten esatea zer ez den, baina kasu honetan justifikatuta dago: hau ez da Hankak Lurrin podcastaren jarraipena. Orduko ahotsetako bat, Segurolarena, gure artean ez dagoelako. Baina haren ordez, zazpi zortzi lagun batu dira, Mielekin batera. Helburua? Hitz egitea. Jardutea. Jolasean, baina benetan. Ganbara, jatetxe ala sauna batean lagun artean egingo genukeen bezala.
Axier Lopez Rodriguez
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]
Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]
Goizegi Hiltzeko
Ødei
Autoekoizpena, 2025
53 min.
Ulertzen nauten herrian ez da musika hau entzuten. Rap musikak akaso urte okerragoak izan ditu Euskal Herrian, baina oraindik ez da beste batzuen altuerara heldua. Denentzat ditu koplak Odei Barroso... [+]
Bizikleta hartu eta errepidera ateratzeko gogoa. Olatu gainean surf egiteak zein sentsazio eragiten duen probatzeko irrika. Mendirik mendi ibiltzearen plazera sentitzea. Mendian, hainbestean, baina emakumeak ez du erraza izan gizonenak izan diren kirol eremuetan sartzea... [+]
Okindegiko ilaran, bi emakume. Itxuraz erdi-ezagunak, hitz egiteko duten moduagatik. Pareko egunkaria hartzeko keinua egin du bietan zaharrena dirudienak, eta zera esan dio besteari: “Dauden albisteekin, agian gaur nahiago izango dut animalien dokumental bat ipini”... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Ibilbideen serie honetako ezberdinena dirudike Baiona Ttipiak, bere antzinako eraikinei beha jarriz gero: ez blokerik, ez adreilurik, ez maldarik.... herrixkatxo lasai bat da. Aitzitik, Errobi ondoko auzo honen historian barrena eginez gero, konturatuko gara borroka politiko... [+]
Kostako zaizu Adurtza baino auzo zaharragorik aurkitzea Euskal Herrian: aurten 1.000 urte bete ditu, Donemiliagako Goldea dokumentuan ageri denez (ikusi Gakoak honetan Josu Narbartek idatzitako erreportajea horri buruz), eta merezi bezala ospatu dute bertan bizi direnek. Baina... [+]
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene... 70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]