ARGIA.eus

Egin ARGIAkoa
Oparitu ARGIA
Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia
larunbata 2025eko abenduaren 20an
Historia > Efemerideen kanala

Euskarazko testu luze zaharrena idatzi zuen Mexikoko inkisidore Zumarraga gotzainak, Etxeparek baino zortzi urte lehenago

Duela
488
urte

1537ko otsailaren 15ean,

Euskaraz idatzita dagoen eta ezagutzen den testu luzerik zaharrena idatzi zuen Zumarraga gotzainak, Bernat Etxepararen liburua baino zortzi urte lehenago. Durangarra jaiotzez, Mexikoko inkisidorea zen testu hori sinatu zuen unean eta 1547an Mexikoko lehen artzapezkiku izendatu zuten. Ez zuen erlijio kristautik gehiegi urruntzen zirenak sutan erretzeko gupidarik izan.

Enrique Otte-k aurkitu zuen 1979an, eta argitaratu. Gutunaren amaiera soilik dago euskaraz (ez osorik). Gaur egun arte ailegatu dena ez da 1537ko jatorrizkoa, ondoko kopia bat baizik.

Iturria:

Joxemiel Bidador, Klasiko bitxi, arront klasiko. (Pamiela). / Euskaltzaindia.

Egun hau historian
1898Maine guda-ontzi estatubatuarra lehertu zen Habanan eta AEBek Espainiari egotzi zioten "erasoa"
1941Tren istripu larria eragin zuen Zumaian haizete gogorrak
1990Eusko Legebiltzarrak autodeterminazio eskubidea aldarrikatu zuen
1999Öcalan kurdua atxilotu zuten CIA, Mosad eta Turkiako zerbitzu sekretuek Kenian
200325 milioi pertsona atera ziren kalera 100 herrialde baino gehiagotan, Iraken inbasioaren aurka
Azoka

Urte hau historian: < >
Berrienetik Zaharrenetik

1537-02-15
Euskarazko testu luze zaharrena idatzi zuen Mexikoko inkisidore Zumarraga gotzainak, Etxeparek baino zortzi urte lehenago

Hilabete honetako urteurrenak:
|
Berrienetik Zaharrenetik

Duela
5
urte
2020-02-06
Zaldibarko eskandalua lehertu zen, 2,8 milioi tona hondakin biltzen zituen zabortegia amildu zenean autopistara
Duela
5
urte
2020-02-01
Erresuma Batuak Europako Batasuneko kideari utzi zion, 47 urte eta gero
Duela
10
urte
2015-02-06
Kutxabankeko presidenteak onartu zuen hilean 6.000 euro ematen zizkiotela Espainiako Gobernuaren EAEko ordezkari ohiari
Duela
20
urte
2005-02-16
Kyotoko protokoloa sinatu zuten klima aldaketa saihesteko asmoz
Duela
20
urte
2005-02-12
160 nortasun-agiri frantziar eta espainiar entregatu zituzten Bruselan
Duela
20
urte
2005-02-09
Erresuma Batuko Gobernuak barkamena eskatu zien Guildfordeko lauei
Duela
20
urte
2005-02-01
Ibarretxe Planari bidea itxi zion Espainiako Kongresuak
Duela
25
urte
2000-02-26
Zimbabwen jatorri europarrekoen etxaldeak konfiskatzen hasi ziren, beltzei emateko
Duela
25
urte
2000-02-24
Vatikanoan zintzilikatu ziren Itoizekin Solidarioak taldeko kideak, urtegiaren aurka
Duela
25
urte
2000-02-17
Soldadutzako zozketatik kanpo geratzeko aukera eman zieten herritarrei Gipuzkoako eta Nafarroako hamalau udalek
Duela
30
urte
1995-02-09
Imanol Lertxundi hil zen Ondarroan, Ertzaintzaren karga baten ondorioz bihotzekoak jota
Duela
35
urte
1990-02-15
Eusko Legebiltzarrak autodeterminazio eskubidea aldarrikatu zuen
Duela
35
urte
1990-02-11
Nelson Mandela askatu zuten Hegoafrikan 27 urtez preso eduki ostean
Duela
35
urte
1990-02-02
Hegoafrikan apartheida desegiteko lehen urratsak iragarri zituen Frederik W. De Klerk presidenteak
Duela
40
urte
1985-02-19
Hegazkin bat erori zen Oiz mendian, Bizkaian
Duela
40
urte
1985-02-16
Iberduerok Donostian zuen egoitza itxi zuten adreilu eta zementuarekin ekintzaile antinuklearrek
Duela
40
urte
1985-02-10
Mandelak uko egin zion borroka armatua gaitzesteari espetxetik aske geratzearen trukean
Duela
45
urte
1980-02-27
Hainbat diplomatiko bahitu zituen M-19 gerrillak Kolonbian, Errepublika Dominikarraren enbaxadan
Duela
45
urte
1980-02-23
Astebetez luzatuko ziren istiluak hasi ziren Amsterdamen eraikin bat okupatu zutenean
Duela
45
urte
1980-02-22
Moncloaren aurka granada bat jaurti zuen ETA pm-k Madrilen
Duela
45
urte
1980-02-17
La Voz de España egunkaria itxi zuten, Falangearen egunkaria Donostian
Duela
45
urte
1980-02-10
Vicente Cuervo gaztea hil zuten Vallecasen, sindikatu faxista baten aurkako protestan
Duela
45
urte
1980-02-02
Yolanda González Martín Deustuko gaztearen gorpua agertu zen Madrilen, BVE talde paramilitarrak bahitu, torturatu eta hil ostean
Duela
45
urte
1980-02-01
ETAk jauzi militarra eman eta Guardia Zibilaren konboi armatu bati eraso egin zion Ispasterren, Bizkaian
Duela
60
urte
1965-02-24
Lazkaoko apaiza zigortu zuten mezan alkate frankistari eskatzeagatik Espainiako Errege Martxa ez jotzeko
Duela
60
urte
1965-02-22
Sermoietan torturak salatzeagatik hiru hilabeteko espetxe zigorra jarri zioten Alberto Gabikagojeaskoa abadeari
Duela
60
urte
1965-02-21
Malcolm X hil zuten New Yorken tiroz
Duela
60
urte
1965-02-07
Napalma erabili zuten lehen aldiz Vietnamen AEBek
Duela
65
urte
1960-02-13
Frantziak lehen entsegu nuklearra egin zuen Aljeriako Saharan
Duela
65
urte
1960-02-01
AEBetan beltzek sartzea debekatua zuten kafetegi batean sartu eta eseri egin ziren lau ikasle afro-amerikar
Duela
80
urte
1945-02-14
Abiazio britainiar eta estatubatuarrek Alemaniako Dresde hiria suntsitu zuten
Duela
80
urte
1945-02-11
Robert Iribarne baionarra hil zen Kaliningrad inguruetan nazien aurka borrokan
Duela
80
urte
1945-02-04
Jaltako Konferentzia historikoa hasi zen, Sobietar Batasunaren, Erresuma Batuaren eta AEBen artean
Duela
85
urte
1940-02-24
Ricardo Zabalza nafarra fusilatu zuten Madrilen
Duela
105
urte
1920-02-08
Abertzaleek lehen aldiz lortu zuten ordezkaritza Gasteizko Udalean
Duela
115
urte
1910-02-03
Haurrei izen euskaldunak jartzea debekatu zuen Cadena Eleta Gasteizko apezpiku nafarrak
Duela
165
urte
1860-02-24
Kale-izendegian euskara debekatu zuen Espainiako Gobernazio ministroak
Duela
310
urte
1715-02-04
Martin Urtsua Arizmendi hil zen, konkistatzaile eta kolonizatzaile nafarra
Duela
370
urte
1655-02-14
Maputxeek espainiarren kolonizazioaren aurkako altxamendua hasi zuten
Duela
425
urte
1600-02-17
Inkisizioak bizirik erre zuen eguzkia izar bat besterik ez zela adierazi zuen Giordano Bruno astronomoa
Duela
430
urte
1595-02-01
Hamaika lagun atxilotu zituzten Araitzen, Nafarroan, "sorginkeria" akusaziopean
Duela
460
urte
1565-02-13
Miguel Lopez Legazpi konkistatzailea Filipinetara iritsi zen eta uharteak "deskubritu" zituela aldarrikatu zuen
Kalean da Bizi Baratzea Orriaren neguko zenbakia
Izara formatuko aldizkari berezia da
Urtaro bakoitzean zabaltzen dugu Lurrari begiratzen diogunon Orria. Izara formatu berritzailea du eta erdi-erdian beti poster dakar, oraingoan, intsektuen inbernazioari buruzkoa. Batu mundua bizigarri eta eguneroko bizitza gozagarri egiten dutenen komunitatera!
Etxean jaso nahi dut