Nola agertu zitzaizun birjabetze horren nahia?
Euskal Herritik pasaz! Bretoi identitatearen eta bretoieraren arteko lotura zuek didazue eginarazi. Beti nenbilen neure bretoi izaera aldarrikatzen eta besterik gabe, ondoko galdera pausatu zidan euskaldun batek: “bretoiera mintzo duzu, beraz?”. Ez erantzunak inarrosi ninduen, beste galdera anitz ondorioztatu zizkidan eta horrela bideratu nintzen berriz bretoierarantz. Hizkuntza gabe, herriarekilako harremana ez zitzaidan naturala iduritzen. Hori horrela, bretoiera ikasten hasi nintzen. Barrenetik sentitu dudan lotura bat dut bretoierarekin eta aldi berean, berriz,  ikasiriko hizkuntza dut, paradoxa bat da nonbait, baina... bretoiera ikasiz falta zitzaidan kate-begia errekuperatu dut.

Bretoierarik gabe ez genuke Bretainiarik?
Zerbait falta genuke, pobretuko litzateke gure identitatea. Bretoiera jakin gabe  bretoi gisa  definitzen diren anitz herritar ditugu, baina uste dut haien buruari egindako gezur bat errepikatzen dabiltzala. Ezer ulertu gabe norberak bere hizkuntza kantatzea ikaragarria da! Ene gustuko, itxurarik ez du bretoiera jakin gabe bere burua bretoitzat jotzeak, eskizofrenia puntu bat du. Badakit gogorra eta mingarria dela hori entzutea; ni ere egoera horretan egon naiz. Egun batez egoerak interpelatzen gaitu, orduan gertatzen da aldaketa eta hor hasten da aldaketaren eta birjabetzearen bide luze eta astuna. Denek ez dute egiten, hori horrela da, ez diet lehen harria botatzen, baina denek egin dezakete, hautu bat dugu oinarrian.

Prozesu pertsonala izateaz gain, kolektiboa ere duzu.
Bai bere alde politikoa ere badu, noski. Hizkuntzaren birjabetzea aldarrikatzen nabil, manifestazio eta ekintzen bidez. Frantziak daraman politika ez da ez onargarria, ez jasangarria. Umeak diwanetan eskolatu ditut. David eta Goliaten borrokaren gisakoa da gurea.

Zer ekartzen dizu borroka honek?
Munduaren parean, koherentzia ekartzen dit. Hizkuntza baten alde militatzea ekologiaren alde militatzea bezalakoa da, munduan dagoen aniztasunak nau interesatzen.

Zer ekartzen dio munduari?
Aberastasuna, aniztasuna...

Zu zaitugu Bretainiako Korrikaren sortzaileetako bat.
Aspaldian eta usu gabiltza Euskal Herrian lagun batzuk, senarra eta ni neu. Behin Korrikan parte hartu genuen, sekulakoa izan zen! Bretainian egin nahi genuen baina ezinezkoa zela pentsatuz, ideia baztertzen genuen. 2008. urtean ospatu genituen diwan eskolen 30 urteak.  Horren kari, 30 egitasmo burutu genituen, orduan genuen Korrikaren ideia bultzatu, Redadeg deitua. Ez zen erraza izan, askok ez zuten ezagutzen, batzuek ezagutu bai baina ez zuten  egingarri ikusten… baina hasi eta egin genuen! Funtzionatzen du asmatu duzuen antolaketak, ikaragarria da Korrika!

Plazerrari garrantzia handia ematen diozue.
Mespretxuaren parean kontrapisua izateko gisan. Bestalde, pisua izan daitekeen guduari lotu ohi dugu gure hizkuntzaren defentsa, alta, ez da hori bakarrik: poesia, sorkuntza, lagunen arteko solasaldiak, hori guztia ere bada bretoiera.

Bretoieraren koloreak duzue aurtengo gaia.
Gehiegitan entzuten dugu “ez dugu bretoiera bera mintzo, hitz egin dezagun frantsesez”. Elkar ulertzeko frantsesa ezinbestekoa dugula barneratu ziguten, gehienbat eskoletan. Adineko batzuekin bretoieraz mintzo, “nongoa zara?” galderari erantzun, “ez da bretoiera bera” ihardoki eta frantsesari lotzen dira! Horregatik gabiltza ohartarazten bretoiera ezberdin guzti horiek aberastasun bat dakartela. Gaur egun frantsesaren influentzia ere sentitzen dugu, tonu bakarrean hitz egin ohi dugu. Uste dut ezingo dugula hori geldiarazi, baina behintzat balioa eman  behar diogu bretoierak duen azentu tonikoari. Mezu hau luzatu dugu, baina bada zer egina oraindik.

Zehazki zertan da bretoieraren egoera?
%5 ala %8 izan behar gara, frantses ozeano zabal baten erdian galdurik. Biziki konplikatua dugu egoera. Baina geroz eta gehiago gara bretoiera hitz egiteaz harro; horrek digu esperantza ematen. Bretoiera ikasten duten helduen kopurua emendatuz doala ikustea ere baikorra da. Umeak diwanetan ezartzea ongi da, baina askok haien umeen esku uzten dute bretoiera salbatzeko betebeharra. Arazo bat ere bada hau, eskolan bretoieraz eta, etxeratu eta frantsesa ukatea ez da koherentea.  Egun 4.300 ume dira diwanetan, umeen %0,5. Eskola elebidunetan gehiago dira, baina hauetarik ateratzerakoan ez dira denak elebidun oso, anitz dira bretoiera hartzaile.

Egoera latza da, baina itxaropentsua.
Ez dugu esperantza galtzen, segituko dugu bretoieraren alde. Baina ez da sekreturik: hitz egitea, hitz egitea eta hitz egitea, hori dugu gure hizkuntza salbatzeko giltza.