Maiatzaren 21eko greba arrakastatsua izan zela esan zenuten. Enpresarien eta erakundeen aldetik izandako erantzuna ikusita, jakin al duzue deitzaileek arrakasta hori kapitalizatzen?

Greba orokorra mugarria izan zen. Langileen borroka indartzeko fase berria ireki zuen, kalera irtetea beste irtenbiderik ez dagoela barneratu behar zen, eta alde horretatik arrakastatsua izan da. Greba horrek ekarri du gehiengo sindikalaren eskutik proposamen zehatz bat egotea, ekarri du krisiaren aurrean langileok gure eskubideen defentsari ez muzin egitea, ekarri du patronalaren eskaera bidegabeen aurrean burumakur egon baino, langileok beste jarrera bat edukitzea... bide onean ari gara.

Greba hartatik egoera larriagotu egin da langileentzat. Kontziente al dira aurrerantzean ere larriagotzen jarrai dezakeela berdin segituz gero?

Azterketa ikuspegi historiko pixka batekin egiten duenak konturatzen da krisi guztietatik langileak jipoituago ateratzen direla eta patronala, aldiz, indartuago. Langilea jabetzen ote den gure etorkizuna instituzioen esku utziz gero ez dela ezer onik etorriko... Hori da guk egin behar dugun bataila. Falta zaiguna da sinestea benetan daukagun gaitasunean. Dena den, milaka langilek greba orokorra atera zuten, eta horregatik esaten dugu asmatzen ari garela.

Uda aurretik elkarlanerako eskaintza egin zenuten. Ematen du udan lanean aritu zaretela, dekalogoa adostu duzue-eta. Gehiengo sindikalaren gutxieneko baldintzak al dira horiek?

Dekalogoa apustu orokor batean dago kokaturik: beste eredu ekonomiko eta soziala ekartzeko, politikak goitik behera aldatu behar ditugu, eta horretarako, langileek erabakietan parte hartzeko aukera izan behar dute. Beraz, badago apustu orokor bat, baina ibilbide luze baten ondorio izango da. Horregatik, momentu honetako larritasunari erantzuten dioten urgentziazko neurri zehatzak ere jarri ditugu mahai gainean. Guri ezin zaigu eskatu hori baino gutxiago aldarrikatzerik, neurri oso zehatzak eta errealak baitira. Gainera, Europa erreferentziatzat duten instituzio horiek aintzat hartu beharko lituzkete, zeren eta ez dugu ezer berririk asmatu.

Udazkenean gaude eta EEE uholde berri bat iragarri digute, beste “buelta bat” izango duten erregulazioak gainera. Sindikatuen aldetik, zein borroka bide zehatz erabiliko duzue?

EEEn aurrean eskatzen duguna da langileek ziurtasuna edukitzea administrazioak ez diola enpresariari onartuko adostu ez den erregulaziorik. Bestela, lan gatazka horien negoziazioan eskuak lotuta eta umezurtz aurkitzen gara. EEE bat aurkeztean, ikusi behar da enplegua defendatzeko ote den edo enpresa ajustatzeko baliatzen den. Enpresaz-enpresa joan eta egoera zehazki aztertu behar dugu, gero langileei proposamena egiteko. Hortik aurrera, EEEn kontrako jarrera orokorra dugu, horien bidez patronala diru publikoa erabiltzen ari baita enpresaren gorabeherak kudeatzeko.

Testuinguru horretan, sartzen al da beste greba orokorrik zuen agendan?

Ezin dugu bitarteko bezala sekula baztertu. Eta krisia langileen eskubideetan atzerapauso berriak inposatzeko erabili nahi dutenean, tamainako erantzunak emateko aukerak beti egon behar du mahai gainean. Orain, kontua ez da zenbat greba orokor egiten ditugun, baizik eta mobilizazio bakoitzarekin zein aurrerapauso eman ditzakegun.

Dekalogoaren harira, instituzioetatik eta patronaletik jaso duzuen erantzuna isiltasuna izan da. Boikotaturik sentitzen al zarete?

Hemen arazoa ez da instituzioek sindikatu batzuei zer erantzun ematen dieten, baizik eta langileen egoeraren aurrean zein neurri hartzen diren. Eta dekalogoak badauka indar bat: proposatzen dituen neurriei ezetz esateko arrazoirik ez dagoela, hortik dator isiltasuna.

Izan liteke elkarrizketa sozialean ez parte hartzearen prezioa...

Bizkaia, Araba eta Gipuzkoako gehiengo sindikal bat existituko ez balitz bezala portatzea oso ibilbide motzeko jarrera politikoa da. Gu ez gara boikotaturik sentitzen; egiten dugun irakurketa da gutxiengo bati gehiengoaren izaera eman nahi zaiola eta gutxiengoarekin jokatu nahi dela gehiengoaren kontra. Zentzu horretan argi eta garbi dugu: hori iruzurra da.

Elkarrizketa sozialaren bide horretan, ate guztiak itxita al daude Gobernuarekin?

Guk badakigu gobernuarekin ateak irekita ditugula, baina irekita ditugu egoera hau gestionatzeko beraiek hartutako erabakiekin. Elkarrizketa sozial delako hori ez da langileen eskubideen inguruan negoziatzeko mahai bat, hori da Lopez lehendakaria eta bere ekipoak patronalaren interesak defendatzeko hartutako neurriei abala emateko mahaia.

7.000 lanpostu sortzeko akordioa erdietsi zuten.

Zazpi milako hori Patxi Lopezek aurkeztu zuen bere inbestiduran eta horretan geratu da. Gu ez gaude lanpostuak sortzearen kontra, hori txorakeria litzateke, lanpostuak behar dira, baina ez doaz hori sortzera, zazpi mila langabeturi sei hilabetetan agoantatzeko aukera emango zaie soilik. Salatzen duguna da, berriz ere lanpostuak diru publikoz sortuko direla enpresarien diruarekin baino, ez dira lanpostu orokorrak eta gainera subentzio bati lotutako iraupena izango dute. Beraz, hori ez da enplegua sortzea.

Parte-hartze organismo batzuk geldirik daude. EGABaren (Euskadiko Ekonomia eta Gizarte Arazoetarako Batzordea) kasuan aldaketa normatiboak egingo dituela esan du Lopezek. Zeini ari zaio keinuka?

Lopezek “aldaketaren Gobernuarekin” sasi aldaketak egin ditu, urratsak ematen ari dela esateko, baina betiere gauzak sakonean ez aldatzeko asmoz. Organismo horiek ez daude geldirik, Gobernuaren bitarteko hutsak dira. Beraz, guri keinuka ari bazaigu, badaki guk ez ditugula keinuak eskatzen, herritarren parte-hartzearen aldeko urratsak baizik. Eman ditzatela urratsak eta ez keinuak.

Dekalogoa, mobilizazioak... gehiengo sindikalaren ekintza puntualak dira horiek. Noizko akordio orokor eta iraunkorra?

Langileak jipoitzen ari diren fase honetan, sindikatuok ditugun desberdintasunen gainetik batasuna lantzea inportantea da. Egia da guztiok gaudela ez dakit zein goi-akordiori begira, baina horrek ez lieke garrantzirik kendu behar akordio zehatzei. Akordio orokorra, integrala, estrategikoa...? Bide horretatik jarraitzen badugu, pasa den urtean baino gertuago gaude. Asko hitz egitea eskatzen duten eztabaida sakonak daude eta ezin dira arinkeriaz hartu.

Negoziazio kolektiboan dituzuen desadostasunak dira akordio horretara ez iristeko arrazoietako bat.

Galdera izan beharko litzateke zergatik eskatzen zaigun adostasun batera iristea ikuspegi ezberdina dugunean. Adostasunak iritsiko badira, horrek eztabaida eta denbora eskatzen du. Kontua da, ez dezagula sindikatuok hori oztopo bilakatu langileak krisiari erantzuteko artikulatu behar den borrokan. Eta lortu dugu oztopoa ez izatea, eskaintza bateratua egin dugu.

Erakundeak diru gabe daudela esaten den honetan, fiskalitateaz asko hitz egiten ari dira. Datu adierazgarri bat: langileek ekarpen handiagoa egiten diote fiskoari enpresek baino. Non dago iruzurra?

Iruzurra politika fiskala bera da. Gauza ez da langileak ekarpen handiagoa egiten duela, baizik eta zein alde dagoen bien artean, eta alde hori handitu egingo dela orain hartzen ari diren neurriekin. Bestalde, iruzur fiskalaren datuak eskuratzea zaila da, Espainiako Estatuan BPGaren %20tik gorakoa omen da... Beraz, guk ez dugu ontzat jotzen esatea erakundeak diru gabe daudela, dirua egon badago. Pasatzen dena da enpresariei eta kapitalei oparitu zaiela ekarpen fiskalik ez egitea. Aberastasun banaketaren kontu bat da.

Eta neurri horiek hartzen dituztenean, zeinen beldur dira gobernuak? Zer presio dute?

Krisi honek erakutsi du, beste gauza askoren artean, botere erreala non dagoen. Instituzioak joan dira pixkanaka boterea patronalaren esku uzten, eta hemen, benetako erabakiak, kapital handiek hartzen dituzte. Instituzioak txotxongilo hutsak dira, apustu hori egin zuten eta orain horren kontra agertu nahiko balute ere, muga hori dute, ez dute botererik.