Ihesi: Zumaia itsas labarretik
- Urez eta belarrez inguraturik dago Zumaia. Urola nahiz Narrondo ibaiek eta Kantauri itsasoak freskatzen dituzte arkaitz eta ertzak. Talaimendiko larreek eta Artadiko zuhaitzek, aldiz, lurrak estaltzen dituzte. Guk, larre gainetik itsasoari begira hasiko dugu ibilaldia garai batean itsasotik bizi zirenen elkarleku zen mariñelen kofradian amaitzeko.
Albo batean Urola ibaia dugu eta bestean Amaiako plaza, garai batean Zumaiako portua zena. Julio Beobide ibiltokitik, ibaiaren itsasoratzeari jarraituz abiatu gara aurrera. Ipar-haizea dabilela sumatu dugu kirol portuko belauntzien mastilen zarata entzutean. Eskuinera hainbat bide ditugu, batzuk kirol portua inguratzen dute eta besteek Santio hondartzara daramate. Udan asko dira bertan bainujantzian paseoan ibiltzen direnak eta horrexegatik jarri diote bideari, herriko zaharrek, pasarela Cibeles izena.
Ezkerrera daukagun errepidea amaitzearekin bat, agertu zaizkigu Julio Beobide (ikus koadroa) eskultore zumaiarraren Kresala etxea, eta berau zaintzen dauden kainoiak. Aurrera jarraituko dugu eta ate gorria zabalik badago behintzat, paol muturreraino joango gara. Itxita badago ez pasa, olatuek gogor jotzen dutenaren seinale baita. Itsaso zakarra dagoenean alderik alde hartzen dute olatuek paol bidea eta baita bera eraikitzeko erabilitako harriak bota ere. Atea zabalik daukagu eta goiko pisutik egin dugu muturrerainoko bidea kresal usainak eta olatuen hotsak lagundurik.
Tunelaren beste aldean lehen aipatutako Santio hondartza dago. Pinudien atzean berriz, Ignacio Zuloagaren museoa. Norabide honi jarraituz paolari bira eman eta hainbat mendi ikusi ditugu aurrez-aurre. Bertan dugun informazio panelaren laguntzaz, Arizmenditik hasi eta Matxitxako lurmuturreraino doazen mendiak bereizi ditugu. Itsasoa lasai dago gaur eta zeru garbiak paisaia erogarri hau ikusten utzi digu. Bistaz gozatuz egin dugu atzera buelta, etorritako bide beretik, arrantzan dabiltzan txalupei begira.
Berriz bueltatu gara Baltasar Etxabe kalera eta etxe artetik Arrangoleta plazara iritsi gara. Bertan dugu, eraikin horixkan, Algorri interpretazio zentroa. Barnean, ondoren, gure begiez ikusiko ditugun itsas labarrak eta flyschen -itsaso gaineko geruza bertikalen- inguruko azalpenak ditugu. Zentro honen ezkerrera dagoen aldapatik ekin dugu mendi aldera, itsas labarrak eta itsaso zabala erakutsiko dizkigun tontorrera.
Heldu gara mendi ertzera eta bertatik lehen paol muturretik ikusi dugun bista berbera agertu zaigu, orain ordea lehen Talaimendi berak ezkutatzen zituen Itzurun hondartza eta Algorri bidea ditugu aurrean. Mendi ertzetik, itsasoa behean dugularik eskuinetara jo dugu eta hala Itzurun hondartza gainera heldu gara; maldarik gabeko gunean eskuinera jo eta hondartzako bidera agertu gara. Gu ez gara hondartzara joango eta Zelai hotelera doan aldapa hartuko dugu. Hotelaren atzeko aldetik eskailerak igo eta itsasoa eskuinera utziz aurrera jarraitu dugu San Telmo ermitara doan bidera azaldu arte. Itsas labarren gainean dago ermita eta behekaldean du Itzurun hondartza.
1891ko abenduaren 19an jaio eta 1969an hil zen Julio Beobide zumaiarra. Gazte-gaztetatik erakutsi zuen margoarekiko zaletasuna eta bere lehendabiziko lanak 18 urterekin sinatu zituen. Barakaldoko Salesiar ikastetxean hasi zituen ikasketak eta handik Gasteizko taila eskolan sartu zen. Bertan zela katedral berria egiten lagundu zuen. Gasteizen hainbat sari eskuratu zituen eta baita San Fernando akademian ikasteko beka lortu ere. Hala ere, nahiz eta arte eskolak hartu Beobidek bere estiloa zuen eta bere kabuz ikasi zuen eskulturak egiten.
Zura eta harriarekin egiten zuen lan eta gaztain egurra oso gogoko zuen. Irudiak egiterakoan gai erlijiosoak izaten zituen hizpide. Izan ere, Beobide pertsona oso elizkoia zen. Mezetatik irten eta libururen bat eskuetan zuela umil-umil joaten zen bere lantokira egurra lantzera. Bere lan ezagunenak Zumaiako Santio Elizan, Añorgako Parrokian, Montevideon edota Toledon dauden kristoak dira.
Elizako irudiez gain euskal eredu herrikoiak ere lantzen zituen eta hauen artean gogoko zuen emakumeen irudiak eta arrantzaleak irudikatzea. Zioenez, artista izan ez balitz mariñel izango litzateke.
Zuloagarekin ere harreman ona zuen eta honek erakusketa bat antolatu nahi izan zuen Beobideren lanekin Madrilen, baina berak ez zuen nahi izan, ez baitzen propagandaren zale.
Egun bere lantokian, Kresalan, urtetan landutako zirriborroak eta artelanak daude ikusgai. Uztaila eta abuztuan astean zehar bisitatu daiteke etxea eta baita bisita gidatuen bidez ere.
Duela urtebete berritu dute XIX. mendearen bukaeran edo XX. mende hasieran eraikitako San Telmo Mariñenelen kofradia.
Bertan benta aretoa da deigarriena, salmentarako erabiltzen zuten bola sistema Mutrikun eta Zumaian besterik ez baitago.
Teilatuko kanpaiak hiru aldiz jo ondoren hasten ziren arrainak saltzen. Horretarako erosle bakoitzak bere jarlekuan zeukan botoiari eman eta bolak bere bidea egiten zuen. Hau irtetean jakiten zuten erosleak arraina zenbatean erosi nahi zuen.
Bestalde soberan geratzen zen arrainaren eskabetxea ere egiten zuten garai batean kofradian.
Egun bisita gidatuen bitartez bisita daiteke.
Artikoari begira jarri eta XXI. mendeko erronka eta arazo handienez hitz egiten bukatzen dugu aski fite: geopolitika, edo hobeki erran gerlak eta klima larrialdia. Horretaz kontziente, Artikoko Batzarraren baitan egin ahala eraikitzaile eta bakezale izateko jarrera izan dute... [+]
Orain dela hogei bat urte izandako mehatxuak datoz Gipuzkoako mendietara berriro ere, eta ez nolanahiko neurrian, gainera; tamaina eta kantitate handiagoan baizik. Proiektuok –bakarren bat jadanik eraikia; Zubietako erraustegia, kasu– landa-eremuan edota mendian dute... [+]
Urriaren 10 eta 11n Gasteizko Europa Jauregian egingo dira Euskalgintzaren Kontseiluak eta Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak lankidetzan urtero antolatzen dituzten jardunaldiak.
Iturramako taberna herritarrari eraso egin zioten egunean bertan Iruñean ziren arren, salatutakoan parte hartu zutenik ezin dela frogatu dio epaileak. 2022ko azaroan Ezpala taberna txikitu eta bertan ziren bezeroak jipoitu zituzten Bartzelonako ultrek.
Realeko futbol taldeko entrenatzaile Imanol Alguacilek, Nizan, Europako Ligako partiduaren aurretik eskainitako prentsaurrekoan euskarazko hedabideei euskaraz erantzuten ari zela, hainbat kazetariren kexa entzun behar izan du. Duela astebete antzeko egoera gertatu zen... [+]
Osakidetzako lan eskaintza publikoen eredua "berrikustea" eta kontsolidazio prozesuak "bukatzea" galdatzen duen ekimen parlamentarioa adostu dute hiru alderdiek.
Nafarroan hezkuntza publikoko milaka irakasle greba egitera daude deituta ostegun honetan eta mobilizazio ugari iragarri dituzte sindikatuek. Ratioen jaitsiera, plantillak egonkortu eta gainzama arintzea eskatzen dute, besteak beste: "Gobernuari dagokio hezkuntza publikoa... [+]
Euskal Kostaldeko ospitaleko zuzendaritzak aurkeztu duen lan denboraren berrantolaketa proiektuaren salatzeko, intersindikalak mobilizaziorako deia egin zuen asteartean. Berrantolaketa proiektu horrek 2002an sortutako hitzarmena hausten duela diote sindikatuek, besteak beste RTT... [+]
Otavio da Silva ertzaina irakasle aritzen da Desokupan, eta emakume gisa dago erregistratuta. Bestalde, badirudi udan bere bikotekidea erailtzen saiatu zen ertzaina ez dutela Poliziatik bota.
“Zonalde militar itxia” bilakatuko litzateke Gaza iparraldea, eta palestinar zibil guztiak kanporatzea ekarriko luke. Astebetean joaten ez diren guztiak helburu militar gisa hartu eta hil egingo lituzkete, planaren arabera.
José Luis Zapatero Espainiako presidente zela hasi ziren akordioa lantzen 2011n eta 2014an gauzatu zuten Espainiako Mariano Rajoy eta Israelgo Shimon Peres presidenteek. Publico komunikabideak eman du akordio horren berri.
Izaten da, tarteka, dena loturik dagoenaren sentsazioa. Denetarik-edo ikusteko aukera izanen da Zinemaldian, baita Sail Ofizialean ere, marko baten pean betiere. Ikusi ditugu umore ukitudun batzuk, negarra eragiterainoko dramak, suspenseak, dokumental tankerakoak, baita... [+]