"Kultura herritik eta herriarentzat" aldarria Zarauzko 'Los 40 Summer Live' jaialdian
Bizi-bizi dago egungo turismo ereduari buruzko eztabaida. Ahalik eta jende gehien erakartzea asmo duen ildoari ertz askotatik heltzen ari zaizkio kritikak. Azkena, Espainiako Los 40 Principales irrati kate komertzial pribatuak, ostalariek eta Udalak sustatuta, Zarautzen antolatutako jaialdian bertan.
Zarauzko Udalak eta Zurekin ostalaritza elkarteak sustatuta, ‘Los 40 Summer Live‘ musika jaialdia egin dute abuztuaren 6an malekoian. Aurretik jaialdi berdina antolatu dute Ceuta, Marbella, Motril, Manga del Mar Menor, Mallorca, Tossa de Mar-ren, denak ere kostari lotutako ingurune turistikoetan.
#LOS40SUMMERLIVE musika jaialdia, #zarautz-en, abuztuaren 6an,Marlon,Maico,Bromas Aparte,Bombai,Ana Mena eta Efecto Pasillorekin. Ez galdu! pic.twitter.com/9NGGKG1sfR — Zarauzko Udala (@ZarauzkoUdala) 2017(e)ko uztailak 28
Jaialdi komertzial horren atzean dagoen kultura eta turismo ereduak kezkatuta herrian kritikak azaleratu dira. Horren erakusgarri, jaialdiko kontzertu baten erdian hainbat lagunek zabaldu duten pankarta: “Gure herrian arrotz, kultura herritik eta herriarentzat”.
"Zarautz erakusleiho izateko beste saiakera bat da hau: ez dakigu nola bururatu dakiekeen udaleko ordezkariei Marbellan edo Ceutan balio dezakeen forma berak gure herrian ere balio dezakeela, diote protestaren egileek zabaldu duten oharrean. Udalak herriko auzoko jaiak antolatzen dituzten auzokideekin liskarrak izan dituela eta jai herrikoak egiteko oztopoak jarri dituztela salatu dute. Hori dela eta, ulertezina egiten zaie "nola eman dakieeken Espainiako talde handi batzuei –guzti-guztiak espainolez kantatzen– halako plaza handia, herriko sortzaileak guztiz bazter lagata”.
Oier Aranzabal zarauztarrak ZuZeun idatzitako iritzi artikuluan jaso zituen horrelako jaialdiek sustatzen duten ereduari buruzko hainbat kritika.
“Arrisku ezaren printzipioa” da funtsezko osagaia gure hirien jai handietan zein musikari kontratatu erabakitzean, kontua ez baita programazio kultural aberats bat eskaintzea, jende kopuru handi bat elkartzea baizik.
Euskaraz sortzen den edozerk, definizioz, ahalik eta jende gehienarengana iritsi behar du? Ez ote dizkigu kultura ulertzeko modu horrek abantaila baino traba gehiago ezartzen?
20 urtez, Koldo Mitxelena Kulturuneko zuzendari aritu da Frantxis Lopez Landatxe (Donostia, 1953). Pasa den abenduan utzi zuen postua, nahiz eta ibili, badabilen oraindik, han eta hemen. Anekdota adierazgarri bat: hizketan aritu garen ordubetean, bost lagunek eten digute haria, Frantxis agurtu eta erretiroa zer moduz doakion jakin nahi zutela-eta.
Jaurlaritzarentzat momentu egokia dirudi probatzeko ea kulturaren gauza honek balio duen normalizazio sozial eta politikoa lortu izana poltsikoratzeko ere.
Jaialdietarako diru-laguntza deialdia kendu du Eusko Jaurlaritzak. Aurten diru-laguntzarik ez dela izango abisatu gabe egin du gainera, dagoeneko gastuak egin dituzten hainbat jaialdi desagertzeko arriskuan jarriz.
Honezkero zaila zaigu artistarik gabeko ekitaldi politikorik irudikatzen. Ohiko mitinetatik ihesi, azken urte luzeetan klase guztietako artistei deitu zaie mezu politikoren baten aldeko edo aurkako jaialdietan beren ekarpena egin dezaten, publikoaren emozioa jomugan. Baina nolako testuingurua da ekitaldi bat jardun artistikorako? Ze arrisku ditu entzulearen emozioa aldez aurretik bilatzeak? Zer da artista konprometitu bat? Gai horiez eta beste batzuez aritu gara Ines Osinagarekin eta Hedoi... [+]
Agendak aginduta ezezkoak eman behar dituen horietakoa da Eneko Sagardoy –besteak beste– aktore durangarra. Antzerkian buru-belarri dabilen bitartean, Altzoko Handiaren azalean jartzeko lanetan ari da orain, Aitor Arregi eta Jon Garañoren zuzendaritzapean. Aitzakia bikaina 2017an estreinatuko duten filmaz eta beste makina bat gaiez galderak erantzuten jartzeko.
Jalgi ekimenaren barruan euskal kultura nola komunikatu eztabaidatu da ostegunean. ARGIAtik begirada hau eskaini dugu.
Maria Rivero Campo (Balmaseda, 1979) eta Gotzon Barandiaran Arteaga (Larrabetzu, 1974) buru-belarri ari dira Aiaraldean egingo den Jalgi plaza ibiltariaren antolakuntzan lanean. Egitasmoak astebete iraungo du, eta 65 kultur ekitaldi eskainiko ditu.
Kultura gure eguneroko praktikek osatzen dutenez, ez dut uste herri honetan inork ukatzen duenik hiru hizkuntza (gutxienez) daudenik. Problema ez da hori.
