Levades coa acampada de resistencia pouco máis dunha semana. Que valoración fan do anterior?

Aintzane Ariztegi: Estamos fortes e reunímonos unha chea de xente esta semana, xente que día a día segue aquí. Desde Baztan e desde toda Euskal Herria estamos a recibir a solidariedade, e percibimos que cada vez temos máis apoio e que a nosa loita se está facendo eco. Estamos contentos con iso.

Cal é a filosofía da iniciativa popular e do campamento Aroztak?

Garbiñe Elizegi: A desobediencia é agora o noso camiño, porque todos os demais camiños están esgotados. Durante todos estes anos tentamos paralizar o proxecto doutra maneira, sen utilizar forzas e co menor risco posible para nós, pero non fomos escoitados. Nestes tempos nos que se están tentando frear as protestas e os movementos populares en nome da paz social, nós decidimos pór en marcha o acampada de resistencia. Non habemos teorizado demasiado sobre a nosa filosofía, pero na práctica diaria temos ferramentas como a asemblea e o traballo veciñal, porque así crecemos e é a base da nosa cultura. Por tanto, esta acampada pode considerarse un novo formato de asemblea e de traballo veciñal, e sempre se ten en conta a mutua vixilancia.

O coronavirus dificultou moito a organización da acampada e a atracción de xente…

R.V.: É verdade que hai xente que non ve vir aquí pola situación. Nós entendémolo, e tamén hai traballo por facer desde fóra, polo que non hai ningún problema. Aquí tivemos en conta desde o principio a situación do coronavirus; se calquera deles está en perigo ou lle tocou algún caso na súa contorna, ten que saír fóra. No acampada tamén temos tests rápidos para que cando alguén ten algunha sospeita fágao canto antes. Con todo, nós, ademais da pandemia actual, vemos tamén o impacto na saúde de proxectos como Aroztegi. Por iso dicimos que aquí coidamos a saúde non só tomando as medidas necesarias, senón tamén coidando a nosa contorna. En definitiva, aquí estamos a loitar pola vida.

Como funcionan e como é o día a día aquí?

A.A: Organizámonos a través de quendas, todos os días a xente cambia, non se repite e implícanse ás novas persoas que chegan. Hai quendas de comida, limpeza das cousas que ensuciamos, repartición de comida e mantemento da contorna ordenada, por exemplo. Para decidir as cousas temos as asembleas diarias, onde se distribúen as quendas, organízase a resistencia e defínense os seguintes pasos. Doutra banda, cada mañá cando se inician as obras, todos estamos preparados para achegarse ao lugar necesario e parar as máquinas.

E desde o punto de vista lingüístico, como se están adaptando ás reunións?

R.V.: Todo o facemos en eúscaro. Lekaroz é un pobo euskaldun e un dos alicerces da nosa loita é o eúscaro. Entre os argumentos para oporse a este proxecto destaca o da lingua, xa que está demostrado o dano que este tipo de urbanizacións e macroproyectos causan nas zonas respiratorias do eúscaro. Por tanto, nas asembleas –e si non– funcionamos en eúscaro, tanto dentro como fóra do acampada. Cando chegan os falantes españois e franceses dixémoslles que busquen un tradutor entre nós, e non tiveron problemas para atopar susurrantes.
Separan o acampada “dentro” e “fóra”. Hai toda unha rede organizada tamén fóra de aquí, non?

A.A: Si. Polo tema do coronavirus, polas limitacións petsonales de cada un ou pola forma de entender a loita, hai xente que non vén acampar pero que está a participar doutra maneira. Para formar parte disto non fai falta pasar aquí dúas semanas nun cámping, onde están as persoas que fan quendas de comida e toda a rede que nos protexe do exterior, que están a traballar para que nós esteamos acampados aquí. Todo este coidado é o noso apoio, sen iso non poderiamos estar aquí.

Moitas persoas e axentes externos a Baztan e Lekaroz sumáronse á loita.

A.A: Ao principio eramos xente de aquí, pero vimos que tiñamos que medir as nosas forzas, e como é algo a longo prazo, tamén necesitabamos protección externa. Fixemos unha proposta de achegamento a diversos axentes do movemento popular navarro, que nun principio se opoñen aos proxectos reductores e á defensa do medio ambiente e do medio rural, pero logo a outros. Ao final, isto non é só unha loita polo medio ambiente, é unha loita contra un modelo de sociedade que dá lugar á adhesión de moitos axentes diferentes. En Euskal Herria Euskaraz, por exemplo, sacou un cartel para apoiar a nosa loita, desde aí imos até Bilgune Feminista, pasando pola loita contra o TAV…

R.V.: Bo, para nós a loita é única. Non é unha loita polo medio ambiente, outra é feminista, outra é vasca… Todo iso somos nós. Pero é verdade que este proxecto nos cruza por moitos lados, por iso estamos xente de diferentes grupos.

Debemos entender, pois, o que está a ocorrer aquí como un choque entre modelos de vida contrapostos?

A.A: Debemos entender o que está a pasar en Baztan como unha rama máis do desenvolvemento dun proceso máis amplo e dun modelo de sociedade, si. O medio rural e a vida sostible non teñen cabida neste sistema, e cada ano estes proxectos diminutivos están a acelerar este proceso. Baztan optou por centrar toda a economía no turismo, independentemente de que ese turismo non teña fronteiras. Parece que é a nosa única saída e apoio. Mentres tanto, aquí estanse dando outros procesos: a agricultura e a vida no pobo están a perderse, hai poucos novos agricultores, hai enormes problemas coa vivenda e o traballo… O camiño que lle interesa ao sistema é que o medio rural convértase nun parque para o tempo libre dos gandeiros e non para que os seus habitantes vivan vidas sostibles.

R.V.: Quérennos facer crer que non é posible vivir fóra da vida urbana, que a nosa cultura e a nosa lingua non teñen valor. Hanse desvalorado as cousas necesarias para sustentar a vida: coidado, muller, terra, agricultura, colectivo, asemblea, traballo veciñal… Nós temos que darlle a volta. A quen din que en Baztan hai sitio para todos lles dicimos que non, que non todas as cousas son compatibles: que aquí se constrúan 228 vivendas para os castellanoparlantes que chegaron da cidade e que Lekaroz será euskaldun. Iso é falso.

Están a recibir diariamente as visitas da policía. Como o levades?

A.A: A presenza policial é constante, chegou ás veces até a zona do acampada e a zona está a ser vixiada constantemente. Perseguen especialmente o movemento que hai entre o acampada e o exterior, no que se inclúe tamén o pobo, que durante un momento estivo case cercado de Lekaroz, que todos os días hai controis nas entradas e saídas do pobo, e que os cidadáns tamén dixeron que están á altura desa presenza.

R.V.: Non se pode permitir que un goberno utilice todos estes recursos para defender a barbaridade que quere facer unha empresa privada. A defensa do capital está a levarse a cabo de forma totalmente irreverente. Por que se están gastando os recursos públicos desa maneira, por que hai que estar permanentemente acosando ao pobo?

Quizá o seu obxectivo sexa cansar á poboación e oporse ao campamento…

A.A: Pois creo que están a conseguir xusto o contrario.

R.V.: Eu creo que, a pesar de que durante anos a xente está en contra do proxecto, desde que viron picar fisicamente os seus carballos e árbores, a dor e a rabia están máis presentes.

A.A: Si, a sensación é que o noso pobo nunca volverá ser o que coñecemos até agora, e iso xera moita dor á xente. Até agora quizais non o vían, ou algúns pensarían que non se ía a facer. Pois agora se está facendo realidade, e esa verdade está a converterse nunha dor para a cidadanía.

En que momento atópanse as obras?

R.V.: Non o adiantaron demasiado, pero é certo que unha escavadora e catro motosierras poden facer moita matanza en poucos días. Todas as árbores da entrada foron derrubados e na parte superior han feito unha pista. Os primeiros días viñamos parar as obras, pero para chegar a nós pola tarde xa traballaran toda a mañá e derrubaran as árbores. Logo, na zona de Tellería, un lugar moi simbólico para o pobo de Lekaroz, onde faciamos moitas comidas nas festas, empezaron a tirar os carballos, e aí dixemos: listo, basta, non lles deixamos tirar nin unha árbore máis!

Tamén denunciaron que a empresa TEX está a realizar traballos de forma irregular.

R.V.: Si, manifestaron desde o Concello que non teñen permiso para estar aquí neste momento. A pesar de que o proxecto está declarado como UGPS, existen unhas autorizacións que o Concello debe conceder e coas que houbo problemas. Doutra banda, non se procedeu á expropiación da ermida situada nos terreos, foi reclamada polo Concello e atópase nos xulgados. Ademais, o proxecto non cumpría todos os criterios e cláusulas sociais que había que cumprir o VPL; o sindicato LAB recorreu e a sentenza declarou que se anulaba a adxudicación. En calquera caso, nós dicimos que nos dá igual si teñen ou non permiso: o único que aceptaremos é a suspensión do PSIS.

Chamastes acampada ilimitada e tedes cada vez máis protección. Existe algunha posibilidade real de paralización do proxecto?

R.V.: Si. Este proxecto pode, debe quedar e pararase. Temos claro que isto é unha loita pola vida, que condicionaría a nosa vida e que é moi importante gañar. Estaremos aquí ata que o proxecto se deteña, non o sabemos pola acampada ou outras formas, pero esa é a única opción que nos queda.