“A rebeldía é o capricho da idade”. Que futuro ten o rebelde aquí, xa que a poboación de Euskal Herria vaise facendo maior?
(Risas) Contamos que a partir de certa idade a xente vai cambiando e atense. Facemos unha lectura irónica ás contas serias.
Parece que hai pouco humor no mundo da música…
Si. É moi difícil atopar a risa nas cancións, e iso é unha pena. Para o noso grupo, en cambio, o humor é unha das características máis importantes: nas cancións, na actitude, na maneira de falar…
Que é o que che sorprendeu do mundo da música, vindo do bertsolarismo?
Os bertsolaris temos límites flexibles. Nas sesións, nas ceas... facemos bertsos. Moitas veces non sabemos onde está o final. A música é moito máis metódica e ten un aspecto oculto: a preparación que se fai no traballo en equipo...
A música é unha forma de viaxar no sentido máis amplo?
Si. Os nosos discos son viaxes. As cancións teñen a referencia de moitos territorios. A nosa música é xeográfica. Os críticos musicais teñen dificultades para etiquetarnos; estamos nun lugar descoñecido. E iso ten un gran valor para nós e para o público.
Tres traballos na rúa e varios concertos ás costas. Xa te sentes cómodo cantando?
Si. Notei a evolución, aínda que non me considero cantante. Levo vinte e cinco anos cantando bertsos e é moi difícil quitarlle o cliché. Non sabía que facer como cantante, e tiven dificultades co ritmo, coa necesidade de memorizar cancións...
"Os nosos deuses son as baleas e a lúa é a que pon as leis". Nalgunha ocasión dixeron que nós somos os indios de Europa. Temos algunha semellanza cos outros indios?
Temos unha historia paralela. Durante uns 150 anos, entre os séculos XVI e XVII, as dúas nacións cruzáronse e compartimos o idioma e os intereses comerciais. 500 anos despois, ambas as nacións pequenas e colonizadas mantémonos en identidades e linguas propias.