O anuncio descrito é, sen dúbida, o soño de moitos navarros e Patxi Zabaleta, fiel á súa fama de heterodoxo, chega mesmo a realizar o seguinte curioso anuncio: “Cando quede na oposición, UPN non terá a actitude que ten hoxe en día con Madrid e empezará a pedir a seguridade social e outras competencias importantes”. A Zabaleta pásalle o que lle pasa a moitos navarros: ve nas súas mans a posibilidade de expulsar a UPN

do Goberno nas próximas eleccións forais, pero é prudente. Mesmo aos cidadáns –dá igual de que cor– parécelles difícil ver a esta dereita ruda fóra do poder. Coa intención de comprobar a tendencia do seu subconsciente, díxenlle ao avogado leitzarra que dá por feito que UPN vai ir á oposición pola forma e o ton con que falou durante a entrevista, pero non mordeu o anzol: "Non, non como realizada, si como unha hipótese verdadeira".

Ouvín o seguinte sobre o resultado das eleccións: O PSOE fixo recentemente tres enquisas e no tres Nafarroa Bai aparece como segunda forza por diante do PSN. É crible ou se están inflando as enquisas?
É crible. Nos grandes pobos da Comarca de Pamplona, NaBai vaise a quedar por diante do PSN e quizais tamén en Estella. Na Ribeira, en cambio, quedaremos por detrás deles. Nós tentaremos ser a segunda forza.

Que din as enquisas non publicadas de Nafarroa Bai?

Nós fixemos unha pequena enquisa e atopámonos como terceira forza. A nosa aposta é que NaBai convértase nunha do tres grandes forzas políticas de Navarra e con iso imos cambiar o mapa político de Navarra, xa o estamos cambiando, as propostas que Sanz fixo estes días son consecuencia diso.

Unha reflexión: O PSN débil é bo para UPN, que lle vai a ofrecer de todo e na debilidade poida que sexa máis fácil caer na tentación de UPN.

Si o
PSN quedase detrás de nós, iso non significa necesariamente que se vaia a achegar a UPN. Ademais, sería moi difícil para os seguidores de Zapatero ver aos simpatizantes de extrémaas dereita que foron os escravos máis fiucegos do PSN PP. Hai dificultades, pero nós tamén temos as nosas saídas.

Roman Felones, Roberto Jiménez... Algúns dos primeiros postos da lista do PSN ao Parlamento Foral están moito máis preto de Diario de Navarra que NaBai. Non son datos de confianza.

Tivemos contactos co PSN de
Juan José Lizarbe e Carlos Chivite. Sentímolo máis cerca que o outro, pero tivemos unha relación honesta e leal con ambos. É certo que nas listas hai persoas que estiveron preto das posicións ideolóxicas de UPN, pero tamén é certo que entre o PSOE e o pp hai unha ruptura sen precedentes no Estado ou entre o PSN e UPN.

Con manifestacións como a do día 17 UPN non espanta aos sectores do centro? Talvez sexa beneficioso para o resto de partidos.

Nós tentamos subliñar iso antes e despois da manifestación. UPN, a través do Goberno, tentou conseguir o maior apoio posible, con UXT e CCOO por exemplo até chegar á chantaxe, coas asociacións empresariais... e non o conseguiu. Aínda que pareza vergoñoso, atraeu a CEN (Confederación Empresarial de Navarra) e a Cidadáns (Arbeloa, Lola Eguren...). Non conseguiu o apoio de ninguén e se iso foi malo para UPN, máis aínda para CDN. A contradición é enorme: o berro que máis se ouviu na manifestación foi o contrario de Zapatero e nada máis acabar este, UPN ofreceu ao PSN compartir o poder.

Batasuna expón na súa proposta de Anaitasuna o proxecto de autonomía para Hego Euskal Herria. Consideraría adecuada esta nova autonomía se así o desexasen os cidadáns de ambas as comunidades?

Nesta
proposta hai un paso adiante, a aceptación deste paso a nivel autonómico. Na esquerda abertzale sempre fixemos iso, empezando pola alternatía KAS; pero logo a Alternativa Democrática, con Oldartzen e outros como a autonomía se apartou. Ao mesmo tempo, a proposta actual non parte do realismo, xa que en primeiro lugar hai que recoñecer que Navarra, a CAV e Iparralde teñen os seus ámbitos de decisión. O Plan Ibarretxe, por exemplo, aínda que ten os seus defectos, é moi claro sobre o dereito a decidir. En Navarra, os abertzales tamén teriamos que propor algo parecido, e os seguintes pasos deberiamos dar a partir de aí.

Pero no que respecta a Navarra, apróbase un marco de decisión, aínda que só sexa de forma indirecta.

Non se concreta así claramente. Esta proposta corrixe erros, pero non é exacta. Para ser máis crible, necesitaría unha autocrítica.

En calquera caso, a pregunta era se vostede consideraría adecuado un estatuto de autonomía do Sur.

O
Sur ten as súas propias velocidades e as súas bases e o importante é respectalas, esa é a oportunidade que temos os abertzales de gañar. NaBai é a achega máis profunda á territorialidad de Euskal Herria, precisamente porque é democrática.

Na medida en que NaBai é o punto de encontro das forzas abertzales, considerarías adecuada a presenza de Batasuna na coalición para máis adiante, que non é posible para maio?

En
primeiro lugar diría que NaBai é o punto de encontro de forzas abertzales e progresistas. Houbo unha época na que convidamos a Batasuna e a Ezker Batua e ambos se negaron. De face ao futuro, as portas de NaBai estarán abertas ao público.

Di que é un punto de encontro de forzas abertzales e progresistas, pero Aralar di na CAV que a política do PNV é de dereitas e en moitos sitios tamén a de EA.

En parte é así, e nalgúns aspectos dicímolo así. Por iso Aralar e Ezker Batua imos xuntos na CAV para cambiar esas políticas. NaBai e Ezker Batua-Aralar comparten un aspecto moi importante: a transversalidade.

Ves a proposta de Anaitasuna na boa dirección para reconstruír o Proceso de Paz?

O
rumbo non é malo pero é demasiado curto, fai falta unha proposta moito máis completa.
Que características principais debería ter hoxe en día un órgano conxunto entre Navarra e a CAPV?
Respecto mutuo. Deberiamos pór en cuestión o nome, a natureza e os obxectivos deste “órgano”. Navarra ten o seu propio ámbito de decisión e a CAV tamén o ten. Cada un ten a súa velocidade e teñen que acordar ambas as velocidades en todos os obxectivos que teñen en común. Por exemplo, o máis sinxelo é o que se refire ao territorio: xeografía, medio ambiente... daquela o eúscaro, a cultura vasca... e logo, por exemplo, o reto do desenvolvemento sostible.

Pode servir de base o órgano conxunto que se constituíu en 1996 na época de Otano?

Non, debería ser totalmente novo.

Que é recuperar a tradición radical do fuerismo? O concepto aparece nun dos borradores dos informes de Nafarroa Bai.

Cando Aralar presentou no Parlamento de Navarra a Proposta de Novo Status Político, diciamos que a capacidade de decisión é a actualización democrática dos dereitos históricos ou forais. Os dereitos históricos, en canto dereitos colectivos, non poden adquirirse como sucesións, senón que se actualizan e constrúen continuamente. Utilizamos este concepto por dúas razóns: unha, porque nos dan argumentos xurídico-constitucionais; e dous, no debate que temos con UPN e PSN, temos que deixar claro que nós defendemos o foro, porque nós defendemos a capacidade de decisión e o foro, democraticamente, non pode ser máis que iso. Non podemos sacralizar os foros, pero si Euskal Herria quere estar en Europa coa súa voz, temos que buscar fórmulas como esta.

O concepto de
nacionalismo cívico-cultural tamén é unha das ideas que traballou NaBai. Como o explicarías?

Significa que
a relación entre as nacións debe superar os estreitos ámbitos da política. Que a través da transversalidade, esas conexións entre os que teñen diferentes sentimentos nacionais sexan diferentes e variadas. O mundo globalizado actual impúlsanos a iso.

Nun
pobo sen poder de decisión, como se combina a transversalidade coa acumulación de forzas soberanistas que moitos abertzales queren?

Porque a
capacidade de decidir, a autodeterminación, pode ser o principio que defendemos todos os demócratas. No escrito asinado por Ezker Batua e Aralar, a capacidade de decisión é un principio básico. Esa é a base que nós imos dar á paz, sabendo que unha cousa é a normalización política e outra a solución que hai que facer entre ETA e o Goberno de España, que ten tres temas principais: O abandono das armas por parte de ETA, o dos presos e vítimas. A medida que estes temas se mesturan coa normalización política, prexudícase a pacificación.