O proxecto de Lei de Educación que se debaterá este outono no Parlamento non necesita emendas, ten que ser xubilado. O proxecto é privatizador e non quere resolver o principal problema do sistema (que por ser dual sexa unha continua segregación xeradora). Isto é así porque a liña ideolóxica do proxecto de lei baséase en dúas ecuacións falsas.

A primeira ecuación falsa: todo aquel que ofrece servizo público debe ser considerado público e ten dereito a financiamento se se cumpren unhas condicións.

O presente proxecto de Lei de Educación pretende impulsar un novo Servizo Público Educativo Vasco, “materializado a través de centros públicos e privados concertados, cos requisitos establecidos nesta lei e no seu desenvolvemento regulamentario”. E engade: “Os centros concertados que impartan ensinos dentro do Servizo Público Educativo Vasco financiaranse integramente”. E cales son eses requisitos para ser parte deste servizo e ser financiados ao 100%? No proxecto non se especifica ningún. Non hai condicións, os principios de pertenza ao PEE son tan difusos que na práctica perpetúase a concertación universal, incluídos os centros que non euskaldunizan e adoutrinan.

A rede concertada nunca cumpriu as condicións que a normativa sobre Concertos Educativos establece en canto a cotas, acceso de alumnos e alumnas e laicidad. Desde 1987 sen cumprir os principios de gratuidade e laicidad. Vano a cumprir agora?

O proxecto de Lei de Educación baséase na tese de que ambas as redes son complementarias, porque ambas ofrecen un servizo público. Así, equipase o público co privado ("Hai que ir máis aló do que pode ser público e privado", Jokin Bildarratz, febreiro de 2022, Onda Cero). Este proxecto de lei recolle a reivindicación histórica da rede privada e convértese nunha lei privatizadora. É decepcionante ver que os partidos de esquerda asumen a tese deste “servizo público”.

Nós temos claro que o centro que quere un financiamento do 100% ten que publificarlo.

Segunda ecuación falsa: sendo os centros concertados gratuítos, termina a segregación escolar.

A segunda ecuación sinala que a gratuidade dos centros concertados implicaría automaticamente unha inclusión, xa que todos os alumnos poderían matricularse en calquera centro público ou privado, reducindo así o índice de segregación escolar que xera o noso sistema educativo dual. Así, as partes que defenden este proxecto de lei compran a demanda histórica do ensino concertado, é dicir, que a rede privada non pode ser gratuíta por carecer de financiamento suficiente, e consideran que se produce a segregación porque as familias máis desfavorecidas non acoden a estes centros porque non poden facer fronte ás súas cotas. Unha vez gratuítos, irían e acabaríase o problema. Fácil, verdade?

Pero os centros concertados nunca serán gratuítos, porque iso vai en contra da súa identidade e da necesidade de diferenciarse da rede pública. Depende e manda o mercado. As declaracións das patronais de ensino privado foron claras: "Os centros concertados de Euskadi piden 1.500 euros máis á Educación por alumno para eliminar as cotas", "as ikastolas deberán manter as cotas necesarias para asegurar o financiamento". E así o dixo o conselleiro Bildarratz: “Os centros concertados non poderán cobrar ningunha cota que nós financiamos, pero poderán cobrar as contas que nós non entramos, que regularemos”. É dicir, seguirase cobrando por outros "servizos" educativos. Estas declaracións pon de manifesto que os centros concertados non van seguir sendo gratuítos para seguir autofinanciando e cobrando de forma encuberta e excluíndo ás familias que non poden pagar. Pensar o contrario é inocencia ou complicidade por parte de quen defenden o proxecto de lei.

Non, aínda que exista esa gratuidade que nunca veremos, non se solucionaría o problema da segregación escolar, porque existen outros factores que impiden que moitas familias poidan acudir a estes centros (sociais, pagos continuados por actividades, confesionalidad do centro...). Expor a gratuidade dos centros concertados para acabar coa segregación é unha medida simplista e falsa, non funcionou en Cataluña (de aí importouse a idea), e non vai funcionar na CAPV, porque se aborda o síntoma e non a causa da segregación, que é a inxente proporción da rede privada.

Sobre estas dúas falsas ecuacións preténdese construír a futura Lei de Educación para os próximos 30 anos. Introducir a fraude nas escolas para outros 30 anos. Como até agora, quérennos impor unha lei para manter un sistema dual baseado no desequilibrio, deixar ao carón a rede pública e encher a rede privada de diñeiro público. Por iso dicimos que este proxecto non necesita emenda e ten que ser xubilado.

Por Estibaliz Magrach Pardo, Eneko Sierra Ortiz de Urbina