Que é o que che pasou a finais de maio?

Estaba embarazada e acababa de cumprir a semana 31 fun ao hospital. Acudía á consulta todas as semanas, pero desde a véspera non notaba ao neno. Dixéronme que como tiña moitos líquidos amniótico, podía ser normal non notalo. Eu notábao desde a semana dezaseis e facíalleme moi raro. Con todo, fixéronme unha ecografía para ver onde estaba o neno. Entón viron que o neno non tiña latexado.

Estaba soa, por unha das pequenas consecuencias que quedan do protocolo do COVID, a miña nai estaba fóra. Chamaron enseguida e viño ao meu lado. A continuación veu o médico encargado do embarazo nos dous meses anteriores. Chorou comigo. Outro me deu a noticia, pero el veu e chorou comigo.

Parece unha pequeñez, pero nese momento foi moi importante para min. Nestes momentos lemos os testemuños de tantas mulleres que sufriron violencia obstétrica sobre todo. Que importante é atopar aos médicos que se emocionan contigo no camiño.

A continuación comentáronnos que o mellor para min era o parto vaxinal. Tamén me deron a oportunidade de ir a casa para dar unha noticia á miña parella, porque ela estaba noutro hospital, pero decidín quedarme alí para empezar o proceso canto antes.

Como recibiu a noticia?

Creo que ninguén está disposto a recibir unha noticia deste tipo, pero é verdade que nós tiñamos un camiño moi accidentado porque na semana 20 viron problemas ao feto. Con todo, non esperaba nada novo. Aínda recordo como o momento máis duro, a dor foi terrible.

Como empezou todo?

Como digo, todo comezou na semana 20. O radiólogo do hospital comentounos que vía ao feto varias cousas, que una a unha non eran graves, pero que todas poderían ser un sinal dunha síndrome.

Por iso, ao día seguinte, trasladáronnos á unidade fetal do hospital de Cruces. Alí son expertos e xestionan embarazos de alto risco. Confirmáronnos que alí lle vían algo, porque nunca lle vían o ventre cheo. As súas sospeitas eran de atrecia esófago.

Sospeitábase e comezaron a probar, cardiólogos, genetistas, xinecólogos... todos nos atenderon. O genetista aconsellounos realizar amniocentesis para determinar si padecía ou non síndrome. Os primeiros resultados debían durar quince días e os seguintes meses.

Pasados ese quince días, dixéronnos que non tiña síndrome segundo os primeiros resultados, e os cardiólogos tamén rexeitaron a enfermidade cardíaca.

Con todo, mantiñan a sospeita de atrecia esofáxica. Con toda esta información puxéronnos encima da mesa unha escala de gris. Resumindo moito, nun lado, no máis escuro, como o neno era moi pequeno, podía pedir moito á placenta porque había que crecer, e morrer por ser demasiado pequeno e no outro lado, no máis luminoso, que o único problema do neno era ser pequeno e non saber tragar aínda e por iso non ver o ventre cheo.

Tendo todo isto encima da mesa e todas as opcións intermedias, déronnos dous días para decidir si abortar ou non.

Como asumiu esa responsabilidade?

Estiven moi perdido porque a decisión quedou nas miñas mans, pensei que en principio os resultados serían máis claros e que os médicos me darían algunha recomendación que me axudase a tomar a decisión. O certo é que os médicos non teñen bólas máxicas para ver o futuro e entendo a súa actitude.

Dábanme moita información, como dicía antes, con moitos tons gris, e eu quedábame cunhas ideas concretas. Por exemplo, marcou moito a miña decisión cando me dixeron que nas autopsias a uns nenos abortados non se atopou malformación. Por iso, por exemplo, custábame moito tomar a decisión de abortar.

Neses dous días que tivemos para tomar a decisión tiven a intención de recoller as opinións de moita xente, non quería tomar a miña decisión, pedín apoio. Quería a opinión da xente que non sentía a patada do neno, pensando que ía ser máis obxectiva, pero aí tamén se meteron os medos propios e nalgúns momentos o debate se tergivó. De feito, moitos temores carecían de fundamento.

Lembro eses días como os máis duros de todo o proceso, e gustaríame dicir que me apoiaron as mulleres. Foi significativo, aínda que non é algo novo... Sobre todo cando recibín as peores noticias e non era fácil aparecer en casa, viñeron as mulleres. Mamá, Marije, Maider, Leire, Nerea… Sei que moitos homes o pasaron moi mal, pero nin se achegaron. Foi moi significativo.

Que fixo entón?

Como moi tarde o venres pola mañá tiña que chamar ao hospital para cumprir os prazos. Chegou o día e a hora e non era capaz de chamar por teléfono, a miña nai chamou por min, porque eu non podía deixar de chorar. O xinecólogo indicoulle que tiña a posibilidade de ir ao mediodía, unha vez finalizadas as consultas. A verdade é que iso foi terrible para min.

Isto permitiume ir resolver as miñas últimas dúbidas. Non era o meu xinecólogo, era outro, pero respondeume ao meu once medos e preguntas escritas nun papel.

Tras tomar a decisión de avanzar, a tranquilidade foi enorme. Volvín descansar e case parecía que non pasou nada. Retomei o meu embarazo con ilusión e tiven tres semanas de descanso. Durante ese tempo o neno creceu, vían que estaba mellor e eu estaba máis tranquilo. Logo tiven que ir ao hospital todas as semanas.

Como eran eses días?

Os días que tiña que ir, ía bastante nervioso. Aínda que cada semana vían algo, o neno estaba a crecer e avanzaba. Indicóusenos que a semana 25 a 28 sería a máis crítica. Ao parecer, a maioría das mortes prodúcense nese intervalo, pero pasounas ben. Ás veces o sangrado non chegaba ben, outras veces con total normalidade… cada semana volviamos a casa cunha nova responsabilidade.

Na semana 31 dixéronme que igual me tiñan que quitar o líquido amniótico, porque tiña demasiado e iso podía provocar que o corpo entenda que o embarazo está máis avanzado e que o parto fose prematuro e que non conviña ao noso fillo.

Ese luns íase a analizar o estado do líquido, pero non foi necesario, xa que viron que non latexara.

Desde fóra, parece unha barbaridade obrigar á muller a dar a luz a un neno que non está vivo, pero desde o punto de vista da nai non é así, non?

Cando na semana 20 déronme a oportunidade do aborto, eu preguntaba aos médicos como ía dar a luz e non contábanme. Indicábanme que ata que tomase a decisión non sabía como ía ser o proceso. A miña sospeita era que tiña que dar a luz, pero tamén pensei que quizais debían facelo a través dunha intervención, imaxínese até onde é a ignorancia sobre este tema. Pero a cesárea non é a mellor para o útero feminino, polo que tentan evitalo.

Para min iso era o máis fácil, polo medo que nos meteron toda a vida: que o parto é moi doloroso e duro. Ademais, algún amigo falábame de que tiña que dar a luz, pero só coñecía o lado malo, porque non tería a alegría de ter un fillo. Iso era outra razón para excluír ao aborto, o medo ao parto.

A medida que pasaban as semanas, como tiñamos outras inquietudes, o medo ao parto foise quedando en planos cada vez máis afastados. E unha vez que souben que o neno morreu, todos os medos desapareceron por completo.

Non había volta atrás e non sei de onde sacé forzas, pero apodereime do todo. O meu pai axudoume: “Deches todo por ese neno e até agora esa foi a nosa prioridade, pero agora es ti a prioridade”.

Como se produce o parto?

Puxéronme unhas pastillas, cinco veces cada tres horas. Si a dilatación non se producía, había que esperar varias horas e volver repetir o mesmo proceso. Nalgún momento pensei que ía pasar días alí, pero non, foi unha noite. Tomei os medicamentos e ao principio foi lento, cunha dilatación de dous centímetros, logo catro, pero pola mañá acelerei o proceso e entrei ás 10:30 no paritorio. Naceu un cuarto de hora despois.

Recoñezo que foi un pracer. Non foi dolorosa nin dilatación nin parto. Creo que tiña moitas ganas de ver ao neno, aínda que estivese morto, iso facilitouno todo. Resúltame estraño dicilo.

Hai uns anos todo isto pareceume un macabro, pero foi un momento moi especial.

Que fixo durante todas estas horas ata que se dilatou?

Cada vez que entraban en clase explicábanme o protocolo e as decisións que había que tomar, sempre dunha maneira moi doce. Para empezar, preguntáronme si quería coñecer ao neno ou non. En todo momento acordábanme de que no último momento podía cambiar de opinión. A autopsia do neno tamén foi a nosa decisión.

Doutra banda, para min tiñan unha caixa formada por unha asociación para gardar os recordos do neno. Si queredes, que me ensinasen, que logo as cousas do neno estean aí, as marcas dos pés, a tokilla... Por certo, informáronme das asociacións Esku hutsa e Umamanita.

Tres enfermeiras pasaron pola aula, algunhas con maior experiencia en casos como o noso e outras por primeira vez, tamén nos informaron diso, por favor, si equivócase en algo.

Souben que na porta da habitación había unha imaxe dunha bolboreta para que todos os traballadores que accedían a ela tivesen coñecemento da nosa situación. A bolboreta é un símbolo dos nenos que morreron durante o embarazo, o parto ou pouco despois do nacemento.

O trato foi moi bo, moi respectuoso, e só me veñen palabras de agradecemento.

Sempre foi así?

Non, parece que agora teñen un novo protocolo no hospital e despois de coñecer os testemuños doutras mulleres diría que é recente. Eu deume a luz no hospital, pero non sei si no resto. Por unha banda, parece que as mulleres que antes tiñan que dar a luz cunha saba, non lles permitían ver ao neno e levábano inmediatamente despois de nacer, agora tes as opcións de ver ao neno nada máis nacer, despois de vestirse ou non.

A miña decisión inicial foi coñecela despois de vestirme, pero no parto pedinlles que cambiasen de opinión e puxésense no moble. Parece mentira o que vou dicir, pero foi o mellor momento da miña vida. Ver ao neno foi moi bonito. A nosa filla estaba moi formada, era pequena, pero moi bonita.

Doutra banda, antes, trasladábanse ás mulleres ao “piso das nais novas”, xunto a un neno que naceu vivo na habitación. No meu caso leváronme a outra planta, e menos mal, porque escoitar os prantos dos bebés causábame moita dor naqueles días.

Creo que vivir así o proceso axudoume a levar mellor o duelo, porque teño bos recordos, entre toda a dor.

E despois do parto?

Leváronme de novo á habitación na que estiven a dilatar. No interior había pais e unha curmá e díxenlles que tiñan a oportunidade de ver ao neno, porque pronto o traerían. Con algunha dúbida, decidiron vela. Isto foi clave para min. Moi beneficioso. É dicir, ese neno recibiu recoñecemento, eles tamén o viron, existiu.

Estas experiencias cubríronse na maioría dos casos, pero son de vital importancia para a formación de feridas, a nosa filla tivo recoñecemento. A curmá tivo no moble, por exemplo, e aínda que pareza unha pequeñez, eu non podo estar máis agradecido porque foron momentos moi bonitos. Tamén veu a miña tía e todos estivemos a facer fotos. Tamén lles pedín que quedasen sós co neno, foi un momento moi especial.

Agora parece que se fala máis sobre este tema e moita xente desenvolveu a conciencia, moitas veces repetíronme que eu xa son nai e iso tamén axuda.

Como saudou ao neno?

Saudeino dúas veces, primeiro no hospital e despois na incineradora. Por lei é a súa responsabilidade incinerar ou enterrar. Si é crente, pode facer unha misa. Non é o meu caso, nós só decidimos incineralo. Por un mal entendemento, con todo, decateime de que ao ir á incineradora habería unha hora de velorio.

A parella preocupouse porque para min volver ver ao neno sería doloroso e os responsables do tanatorio permitíronnos manter a caixa pecha ou aberta. Para min a situación foi a contraria a ser dolorosa, xa que tiven outra hora para estar co neno.

Tiña medo de esquecer e quería volver ver á miña filla. Como non sabía que tiñamos un velorio dunha hora, non convidara a ninguén e alí só nos xuntamos os meus pais, tío e irmáns.

Para min é importante ir aos tanatorios a saudar á xente que quero e foi unha pena que non tivese a oportunidade de difundilo entre a xente, porque sei que algúns virían a gusto. Con todo, viñeron dous amigos íntimos. Recoñecéronme que foi beneficioso para eles e fixemos moitas reflexións despois.

A pesar de que foi un proceso duro, todo iso permitiu reforzar a nosa amizade e sacar o mellor do peor. Si sufrimos moito, foi porque nos queremos moito, e iso é bonito. Agora teño dúas irmás.

Axudouche no duelo?

De momento fíxome ben. Non sei si dentro duns meses estarei deprimido, pero de momento estou ben. Nesta entrevista non quero transmitir que haxa que facer o que eu fixen. Non falei cos expertos sobre isto, nin lin nada. Por tanto, non sempre fixen o que lles aconsella, ás veces fixen o que non lles aconsella, o que me saíu de seu.

Con isto quero dicir que cada un ten que facer o que queira e poida no momento. De feito, visto desde fóra, as decisións que tomei poden ser moi duras, pero eu non vivín así. Foi a máis natural.

É verdade que non seguín todos os consellos. Por exemplo, din que tendo unha habitación en casa preparada ou con xoguetes, hai que gardalos. Eu non o fixen. Gústame ver isto aí, e se cadra nun futuro pode ser utilizado por outro neno. Con todo, teño moi poucas cousas, porque lle dixen á xente que non fixese agasallos, antes de saber que o neno tiña problemas, pois, non.

É o que me gustaría con esta entrevista, pór o tema encima da mesa para poder falar con naturalidade, para que si a alguén lle ocorre algo parecido, polo menos non senta só.

Falei moitas veces cun amigo sobre a morte dos nenos, a miúdo ao redor das iniciativas ‘baby shower’. Celébrase a vida dun neno que non naceu e fixémolo entre os meus amigos. Eu non son moi partidario destas celebracións e creo que era mellor facelo uns meses despois de nacer, porque claro que hai que celebrar a vida! Antes facíase así, non? Eu non son partidario das bautizos, pero creo que ten máis sentido.

Nunca pensaba que a min íame a morrer unha filla, porque non é a máis habitual, pero moitas veces ocorre e cóbrese. O que quero dicir é que se puxo de moda algo que en por si pode ser doloroso. Non fun ao último que se fixo na cuadrilla, e aínda que non sabía entón, o noso fillo xa morrera.

O máis común é tapalo. Pero vostede comunicouno inmediatamente nas redes sociais. Reflexionou moito antes de difundilo?

Si, aínda que se fixo o mesmo día, custoume. Falei cos demais sobre isto, porque me daba moita vergoña. Con todo, quería publicar para visibilizar o tema e protexerme dalgunha maneira. É dicir, non quería que me fose pola rúa e a xente felicitáseme porque non tiña trípas.

Tratábase, sobre todo, de facer ver que hai casos así para que a xente se dea conta. Nas redes sociais ven numerosas tripas embarazadas, como as mulleres que practican deporte desde o primeiro día da metade até o último día. Pero hai mulleres que teñen que pasar o embarazo na cama, con grandes dificultades para quedar embarazadas, que non quedan embarazadas, que teñen un aborto detrás doutro ou que viven unha morte perinatal ou neonatal. E isto tamén hai que facela ver.

Algúns me escribiron mensaxes privadas agradecendo a saída do tema, algúns me viñeron da rúa a contar as súas experiencias, porque viviron situacións similares e a outros lles notei sen dicir nada que viviron situacións como estas.

Serviume para entrar con moitas mulleres, porque sentín un gran apoio cando me contaron as súas experiencias. Desde aquí, grazas. Hei visto que non me pasou a min soa, que non son especial. Nese sentido foi bonito, sentirse protexido. É sabido que moitas mulleres perderon ao seu fillo, sobre todo antes do terceiro mes de embarazo. Creo que a dor é moi parecido.

Ao comezo do embarazo fun tres ou catro veces a urxencias por sangrado. Fun moi asustado, porque cría que perdera ao neno, e a dor que sentía era moi similar ao que sentín despois. O mesmo sucedía na oitava, duodécima ou vixésima semana.

Teño a sensación de que na sociedade está moi estendido por parir e que o tamaño do neno non é dunha faba, que a dor é moito maior, pero o medo e a dor que eu sufrín nas distintas fases foi moi parecido, non penses que o último foi o peor.

Ademais, a semana trixésima primeira é moi dura porque moita xente che viu a tripa, porque é pública, pero tamén estou seguro de que pasar antes do terceiro mes ten que facer moito dano, porque a túa contorna aínda non o sabe e ti só tes que afrontar a perda. Creo que hai que sentir unha soidade tremenda.

Eu quero mandar un forte abrazo a todas estas mulleres. Seguramente eles, como eu, perderon a ilusión e saben que nenos do pobo serían da mesma idade, con quen ían ir á escola...

O embarazo ten outra dimensión. Crea ilusión entre os demais e, de súpeto, cando termina mal, parece que dalgunha maneira é a túa responsabilidade.

A iso tiven medo desde o principio. Eu son partidario de compartir todo, pero non quería contalo. Antes de quedarme embarazada, lino nas redes sociais, que nos 3 primeiros meses do embarazo non se conta porque hai moitas posibilidades de perder e o tema de perder ao neno é o tabú, e é verdade, eu tampouco quería contalo.

Aí vivín unha contradición. A semana 8 díxenlle á miña familia, pero díxenlles que non ía dicir nada até facer a ecografía da duodécima semana, o momento da noticia que quería atrasar. A razón de facelo era non dar desgusto á familia, especialmente á nai e ao pai. Tiña un medo terrible.

Teño moi presente o que lembro como un dos momentos máis duros tras saber que o neno estaba morto. De dentro saíume pedir perdón aos meus pais. Sei que non é racional dicilo, pero así me saíu. Ilusionoume -foi o meu primeiro neto– e sentíame responsable da mala noticia. Sentía toda a responsabilidade sobre min.

Despois de espertar a alegría na contorna, é duro ver como a xente sente ou se emociona contigo. Eu sentíame culpable desa dor, pero tamén se cura co tempo.

Como foi volver a casa?

Esta situación é moi dura e triste, e neses primeiros días do hospital pensei que nada me volvería a ilusionar. Nin facer plans, nin ir ao traballo, nin cantar… Pero volvín a casa e non foi así.

Porque non tiven ningún recordo co neno nese espazo físico. Bota en falta que sentan na tripa as súas patadas, que lle falen. Todos os plans que de súpeto pensaba desaparecen. Tiña medo de chegar a unhas datas concretas, que me imaxinaba con el, pero logo leveino mellor do que pensaba.

Tres días despois do parto quedei cunha amiga embarazada. Somos moi amigos e case xuntos estariamos mamá. Imaxino que cando estás embarazada, que o bebé dun amigo naza morto debe ser moi duro. Por tanto, dirixinme a el para que vise que estaba ben.

Mesmo pensaba que o encontro con xente famosa ía ser duro, pero non foi así, na maioría dos momentos eles pasaron peor que eu. Hai quen me viñeron a falar directamente, hai quen meteron a pata e tamén os que me achegaron coma se nada ocorrese.

Para min o máis duro foi estar con estes últimos, porque eu, sobre todo ao principio, quería falar do neno. Entendo, con todo, que tomemos esta postura, porque eu fíxeno a miúdo igual. Outros me empezaron con “igual non é o momento” ou “non quero sacar este tema nun ambiente festivo”. Para min é bo falar disto e até o infinito estou agradecido con todo o amor recibido. Unha mirada, un bico, un abrazo, unha mensaxe… e un xesto nas redes sociais axudoume moito. E non, non equivocaron os que me sacaron o tema. Grazas de corazón.

Houbo moitos que se sorprenderon ao saber que tiven que dar a luz, por iso repito, é necesario pór este tema encima da mesa.

Ao longo do verán, tamén xorde unha polémica cun famoso presentador do Estado español para contar o seu regreso a un corpo normativo inmediatamente despois do parto, cando pon unha foto nas redes sociais. Isto moveume un pouco. Chegar a tanta xente con este tipo de mensaxes asústame. Eu estou a vivir un semirondo, un semiremoliente sen fillos, e a miña tripa é unha das poucas cousas que me queda dese neno. Non quero volver ao corpo anterior. O meu corpo cambiou porque foi refuxio do noso fillo e así o quero. Cada vez somos máis as mulleres amantes dos cambios que se producen nos nosos corpos. E isto tamén hai que dicilo.

Tamén no verán chegou unha gran noticia para as familias nas que un neno faleceu: a posibilidade de que estes inscríbanse no rexistro, e estámolo facendo con algúns obstáculos.

Por último, gustaríame contar que hai unhas semanas recibín a autopsia do meu fillo. En novembro tiñamos unha cita para recibilo, pero por erro chegounos por carta a finais de agosto. Eu non mo tomei mal porque quixen pechar o proceso canto antes, pero pode ser moi doloroso recibir a autopsia do neno por carta e sen explicacións. En canto chamáronnos ao hospital adiantáronnos a cita e pedíronnos desculpas. Recibimos todas as explicacións.