Varios colectivos organizaron a feira de produtos Eusko Label para o 1 de xuño. Que produtos atoparemos nos vosos postos?

O sábado organizamos unha feira moi animada ao estilo dos mercados tradicionais de aquí, e venderemos produtos locais. A maioría serán produtos Eusko Label, e entre eles, ademais de verduras, tamén haberá armas.

Fixestes reproducións de armas para a feira.

Si. Si só colocásemos as pezas que aquí se fabrican, ninguén as identificaría. Pero se ve un avión ou un tanque, a xente entenderao. Fixemos unhas maquetas desas armas a escala. Coa preparación das maquetas démonos conta de que aquí se fan pezas para todo tipo de armas. A nivel europeo existen varios programas de armería, nos que participan practicamente todas as empresas de aquí, excepto as navieras. Hai avións, helicópteros, mísiles ou bombas. E tamén os que non imos pór, os satélites e outros produtos. Tamén preparamos paneis e outros soportes informativos. Haberá teatro e actuación musical.

Din que en Euskal Herria prodúcense moitas armas.

Polo menos hai un centenar de empresas que producen diferentes compoñentes destinados á industria armeira. O catro grandes do sur son SAPA, Sener, ITP e Aernnova. ITP e Aernova traballan no campo aeronáutico, Sener en enxeñaría, mísiles e aeroespacial, e SAPA máis no campo dos canóns e blindados. Non fabrican produtos na súa totalidade, senón fragmentos. ITP, por exemplo, produce os motores do avión de caza Eurofighter. As pezas móntanse noutros lugares. Forman parte do tecido empresarial que participa en programas europeos de armamento. Este catro grandes teñen, á súa vez, un tecido empresarial organizado en Euskal Herria, que lles fai pezas máis pequenas. No norte, os máis importantes son TURBOMECA e DASSAULT.

A industria armeira é un elo máis dunha longa cadea. Cales son o resto dos elos?

Estas empresas non poderían facelo si non contasen con outros apoios no momento da súa realización. As institucións públicas concédenlles subvencións, axudas á exportación, premios. Facilítanlles o traballo. A nivel educativo, as universidades ou os institutos da FP desenvolven proxectos de I+D+i útiles para estas empresas. Non só iso. ITP, por exemplo, ten o nome de “Aula Aueronautica” na escola de enxeñaría de Bizkaia, é o que decide que materias impártense neste programa. Ou a UPV/EHU ten acordos co Ministerio de Defensa e con TEDAE, patronal do Estado español que se dedica á industria armeira. O reitor da Universidade Pública de Navarra é asesor do Ministerio de Defensa na OTAN. Os bancos de aquí, en diferentes medidas, tamén están totalmente integrados no negocio da industria armeira. O BBVA é un dos bancos con maior investimento en armamento a nivel europeo.

A industria armeira vasca estará relacionada coas guerras mundiais e as migracións na feira. Cal é o vínculo?

Esta campaña foi impulsada inicialmente polo grupo Ongi Etorri Errefuxiatuak. Pensaron que debían superar o enfoque asistencial e chegar ás raíces dos problemas. Viron que os refuxiados que veñen aquí ou tratan de vir están a escaparse das guerras, e que nesas guerras hai a nosa participación. É un círculo: nós vendemos armas a gobernos externos, mesmo aos que non son “democráticos”; eles úsanas nas guerras para bombardear pobos; a xente foxe e cando tentan vir aquí a acollida non é boa.

Desta reflexión xorde a campaña “As armas Eusko Label para a guerra”. Nela entramos grupos que traballamos no internacionalismo e o antimilitarismo.

Chama a atención a diversidade dos organizadores: Askapena, Bardenas Libres, Mulleres contra a Guerra, Vitoria, Greenpeace, Ongi Etorri Errefuxiatuak, OXFAM Intermón...

Naceu en Vitoria-Gasteiz, pero queriamos darlle unha dimensión de Euskal Herria. Ongi Etorri Errefuxiatuak ten máis grupos en Euskal Herria, e dentro deles hai outros grupos. Tamén se realizaron novos contactos. O resultado é un grupo bastante amplo e diverso. É certo que se percibe un interese polo tema, iso é o que nos une.

Tamén mencionan a nosa responsabilidade como vascos.

Antes mencionamos aos máis responsables, aos armeiros e ás institucións públicas. Pero todos temos diñeiro nalgún banco, coñecemos ás persoas que traballan nas empresas armeiras, as institucións públicas son as que nós eliximos nun nivel... temos todo bastante cerca. Neste sentido, o obxectivo principal da campaña é a difusión da información: para que coñezamos a nosa realidade, pero tamén a nosa participación en conflitos e guerras externas. A partir de aí, preténdese ampliar a posibilidade de profundar no tema.

En calquera caso, subliñaron a especial responsabilidade de determinados cidadáns vascos.

É difícil saber que persoas escóndense detrás da industria armeira, compórtanse de forma bastante encuberta. Pero hai persoas que teñen moita responsabilidade e moito diñeiro. Jokin Aperribay, presidente da Real Sociedade de Fútbol, foi presidente da SAPA e actualmente está na Xunta de Portavoces da entidade. É difícil de entender como, polo menos, ninguén lle asubía cando vai ver os partidos. A familia Sendagorta é propietaria da empresa Sener, unha rica familia de Neguri, en gran medida grazas ao negocio de armas. O caso do getxotarra Pedro Morenés é moi claro. Era un dos xefes da empresa Instalaza de Zaragoza. Alí facíanse minas ata que foron prohibidas. Entón, pediu que lle indemnizasen polo diñeiro que deixara gañar. Con Aznar converteuse en secretario de Estado de Defensa nese momento, para volver despois á Instalación e volver ser ministro de Defensa con Rajoy. Finalmente, non se entregou diñeiro algún á empresa, pero produciuse unha denuncia por parte dos acusados e ditouse unha sentenza en contra dun xuíz. Agora está en SAPA. Son só algúns exemplos.