Cal é a receita? O mesmo que nos últimos anos escoitamos constantemente por boca do anterior secretario xeral, Jens Stoltenberg, ou da presidenta da Comisión Europea, Ursula Von der Leyen, de autoridades de diversos estados europeos, ou de altofalantes de grandes medios dependentes. A receita de todos eles é a mesma, pero seguindo a dinámica dos últimos anos, un pouquiño máis arriba que onte –un pouquiño máis abaixo que mañá–.
Ninguén ten dereito a sombrear a Occidente, o propio intento é un ataque, defender o noso “modelo de vida” esixe prepararse para a guerra e ser “máis rápidos e salvaxes”, segundo Rutte. A industria armeira europea é “demasiado pequena, demasiado fragmentada e lenta” por “décadas de investimentos insuficientes”, e pór remedio é cuestión de vida ou morte.
Como? O xefe da OTAN repartiu os deberes: “Aos gobernos: dá ás nosas industrias as grandes demandas e os contratos a longo prazo para producir máis e mellor rapidamente (...) Á industria de defensa: tes que facer todo o que poidas para manternos a salvo. Hai diñeiro encima da mesa e non farase máis que aumentalo. Feixe quendas adicionais e novas liñas de produción! (...) aos cidadáns dos países da OTAN, sobre todo en Europa: dicide [ás autoridades] que hoxe aceptan facer sacrificios para que mañá esteamos a salvo”.
Cales son os “sacrificios” que teñen que aceptar os cidadáns? “Os países europeos gastan facilmente unha cuarta parte dos seus ingresos en sistemas de pensións, sanidade e seguridade social. Necesitamos unha pequena parte dese diñeiro”.
“Hai diñeiro encima da mesa e non vai ser máis que un aumento. Feixe quendas adicionais e novas liñas de produción!” (Mark Rutte, novo secretario xeral da OTAN)
O delirio militarista empezou hai tempo
A estratexia que Rutte presenta como petición de mañá, con todo, leva tempo impóndose. Desde 2017, por primeira vez na súa historia, a UE ten unha partida específica para gasto militar. O orzamento do Fondo Europeo de Defensa creceu moito no contexto da guerra de Ucraína; gastáronse xa os 13.000 millóns de euros previstos para 2021-2027; e o Comisario de Defensa da UE, Andrius Kubilius, que acaba de crear o cargo, propuxo un gasto de 100.000 millóns para o período 2028-2035. A todo iso hai que engadir o gasto propio que fai cada Estado. Os países europeos da OTAN aprobaron en 2014, baixo a ameaza de Obama, Premio Nobel da Paz, o obxectivo de elevar o gasto militar ao 2% do PIB e desde entón o crecemento foi constante, especialmente nos últimos anos. Mentres tanto, o gasto en sanidade, educación, pensións ou prestacións públicas descendeu en todos os casos.
Pero non é suficiente. En Bruxelas, Rutte suxeriu unha nova barreira do 3% para os estados... ou do 4%. Tamén se levanta a prohibición de que bancos e fondos de pensións nacionais invistan en armamento. A nivel da UE, as autoridades e o lobby armeiro veñen presionando desde hai tempo para lograr o mesmo co Banco Europeo de Investimentos.
Hai outro cambio fundamental. No pasado, Europa compraba case todas as armas a Estados Unidos. En 2024 a Comisión Europea presentou a Estratexia Europea de Defensa Industrial. A nova estratexia establece como condición que polo menos o 50% do gasto militar da UE fágase na industria dos países veciños, coa participación de polo menos tres países. A UE considera que o desenvolvemento da industria armeira europea é unha estratexia estratéxica, e que non faltará o diñeiro e outras facilidades para conseguilo.
Euskal Herria, reflexo de Occidente
A parte antimilitarista vitoriana realizou unha análise da industria armeira europea e dos discursos belixerantes no libro Disolución da industria militar en Euskal Herria para non facer máis guerras (Adaptación da industria armeira en Euskal Herria para non crear máis guerras) que acaba de publicar. E iso púxonos ante os ollos o seu reflexo en Hego Euskal Herria cunha investigación moi profunda. A industria armeira de Ipar Euskal Herria non foi analizada polas dificultades para obter datos, que son aínda maiores. Si na investigación de 2008 identificáronse 70 empresas, centros de investigación ou institucións relacionadas coa industria armeira, quince anos máis tarde 206, considérase que en realidade son “máis notables”. Do total de 206 entidades, 187 son empresas, 11 centros tecnolóxicos ou de investigación, cinco universidades e tres entidades financeiras.
Varios factores explican que durante quince anos triplicouse a industria armeira, segundo Vitoria, entre outros: o “espectacular auxe” dos orzamentos militares e das axudas, a “captación” da investigación civil da industria militar, o papel protagonista das pequenas e medianas empresas e especialmente das novas tecnoloxías, a crecente implicación dos centros educativos, a expansión das grandes empresas vascas á internacionalización, ou, o máis preocupante, a nova “mentalidade” que se estende entre a cidadanía vasca.
"Si até hai poucos anos todo o que se podía entender como cooperación co militarismo e o estamento militar provocaba rexeitamento e rexeitamento entre a inmensa maioría da sociedade de Euskal Herria, hoxe non é así", lese no libro: En 2008 as empresas escondían a súa produción militar; en 2025 moitas o reivindican. Non é o cambio que só o equipo vitoriano percibe no Buesa Area e no Buesa Area. Un dos sindicalistas entrevistados neste LARRUN di que notou que os traballadores se sentiron avergoñados de dedicarse á fabricación de armas, e hoxe non. O mesmo recoñecemento foi percibido polos empresarios, ou polo profesor da UPV/EHU Iñaki Etaio, entre compañeiros e alumnos relacionados coa industria armeira, segundo lese no libro. A “guerra na mentalidade” que pide Rutte é unha terra fertilizada para seguir profundando.
Hai uns anos as empresas vascas ocultaban a súa produción militar; en 2025 moitas o reivindican
Transformar ou matar
Neste contexto europeo e vasco, o movemento antimilitarista puxo sobre a mesa unha proposta para a adaptación da industria armeira. Para unha adaptación “transformadora”, quixeron matizar: non só busca substituír a produción militar pola civil, senón que tamén alimenta a outra sociedade a que se produce e a forma de producir, para acabar co capitalismo e o patriarcado que nos trouxeron até aquí.
ARGIA falou con antimilitaristas e sindicatos que deberían xogar un papel fundamental nos centros de traballo. A honradez das palabras duns e outros é o que fai que o lector atope moitas dificultades nas súas propias palabras, pero tamén a disposición a tentalo e algunha fortaleza. Por destacar unha destas fortalezas: En cantos países de Occidente a maioría sindical está disposta a tomar en consideración unha proposta deste tipo?
303. En LARRUN profundamos no proxecto de “adaptación transformadora” da industria armeira. Consciente de que a proposta parece unha quimera; sabendo que se non vai ser da especie, haberá que facelo algunha vez, non só coa industria armeira, senón tamén co traballo e o emprego en xeral.
O Foro presentou a mediados de xaneiro o informe O destino compartido de Euskadi e a Unión Europea, a prosperidade e a competitividade. Nel recóllense as recomendacións para a CAV, tomando como referencia os informes presentados por Draghi e Letta para a Unión... [+]
Pilar Kaltzada é membro do grupo Zedarrak. O 15 de xaneiro o grupo chamou a aproveitar a “gran oportunidade” que vai haber nos próximos anos para impulsar a industria armeira, nun acto solemne que tivo gran repercusión. Segundo o estudo do grupo antimilitarista vitoriano,... [+]
O 15 de xaneiro o lobby tecno-empresarial Zeditzak presentou o seu 6º informe, Euskadi e a Unión Europea, un destino compartido de prosperidade e competitividade. O neoliberal Think Tank, formado por expertos emerxentes do mundo das finanzas, presentou unha receita máxica... [+]
O 26 de decembro, durante un ataque aéreo, o Exército israelí matou a cinco xornalistas palestinos que tentaban chegar á cidade. Con eles mataron a 130 xornalistas palestinos. Esta noticia lembroume un par de cousas, a primeira, a persecución que sofren os verdadeiros... [+]
Cando liamos en ARGIA o artigo "Nenos, policías, micronutrientes" sentimos moi identificados co que estamos a vivir os vitorianos no grupo antimilitarista en relación coa militarización social. Ultimamente, desde diferentes grupos e plataformas locais, pedíronnos datos sobre a... [+]