“Dena aldatzen da: bizitzeko manera, harremanak... baina bada muin bat, arrasto bat, berreskuratzen ahal dena”

  • Bestela ere ixtera zihoan, baina pasa den abenduaren 10eko uholdeek azkartu dute Arrotxapeako Arga ostatu ezagunaren itxiera. Hogei urte eman ditu bertan Nekane Zibiriainek (Iruñea, 1952), eta hari buruz hitz egiterakoan, "etxe" esaten dio behin eta berriz ostatuari. Eta literalki izan da haren etxea: goizeko seietatik gaueko hamaikak bitarte, astelehenetik igandera, han eman ditu orduak, taberna biltoki eginez, auzokideen topaleku, eta euskararen arnasgune. Erretiroa hartuta, erosleren bat agertzea du orain desio, zikloa ixteko.

"Pentsatzen dut jendeak ez duela nire ikuspuntutik begiratzen, lantoki bezala ikusten dute, eta kito. Eta lanerako lekua da, baina baita ere goxoki egoteko leku bat. Etxean bezala sentitzeko txoko bat". (Argazkia: Josu Santesteban)
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Agur esateko egitarauarekin hastekoa zinenean heldu ziren uholdeak: Arga ibaia Arga ostatuaren kontra.
Bere tokian gaude eta. Egun hartan hasten ginen agurreko ekintzekin. Ni goizeko seietan jaiki nintzen, eta barra prestatu nuen, pintxoekin eta. Taberna barruan nintzen. Orduan hasi zen ura sartzen, sartu eta sartu, ez zen gelditzen. Argirik ez zegoen, baina ikusten zen desastrea. Pena da horrela bukatzea. Baina berehala etorri zen jendea laguntzera. Jende asko ibili zen lanean, auzo guztian. Ez dakit esplikatzen sentimendua.

Listo, bukatu da zuretzako Arga.
Bai, maleruski bai, bukatu da. Orain konponketak egin behar ditugu, dena txukun-txukun uzteko, hartzeko prest dagoen euskaldunen bat aurkitzekotan goxoki har dezan.  Baina ez badut inor atzematen sei hilabetetan, orduan bai, bukatutzat eman beharko dut.

Zergatik da hain zaila inor aurkitzea?
Jendea beldur da. Koronabirusa hor dago, baina izaten ahal da ere momentua zerbait lasai martxan jartzeko. Gogorra da halako toki batean lan egitea, baina nik ez dut sufritu batere. Pentsatzen dut jendeak ez duela nire ikuspuntutik begiratzen, lantoki bezala ikusten dute, eta kito. Eta lanerako lekua da, baina baita ere goxoki egoteko leku bat. Auzoko ostatu bat da, eta euskaldunon biltoki ere bihurtu da. Etxean bezala sentitzeko txoko bat.

Nola hasi zen dena?
Ni emazte bakarra nintzen. Bi haur nituen, eta ez nuen etxerik, ez nuen ezer. Lan egiten nuen: egunaren erdia Zangozako mankomunitatean, haurrak eta helduak zaintzen. Eta beste erdia handik hona, edozein lanetan, garbiketan, ostatutan, edozer. 2001ean Arga hartzeko aukera sortu zitzaidan. Orduan baratzeak zeuden oraindik hemen inguruan. Behar nuen nonbaiten lotu, nire lanpostua izateko. Gutxika hasi nintzen, ostatua zaharra zen, zikina, itsusia. Aldatu nuen barra eta sukaldea. Egin ditut konponketak. Eta ongi atera zait, bezeroei esker. Ez dut zorrik. Zer gehiago eskatzen ahal dut?

Ez zara beti hemen bizi izan.
Ez. Iparraldean ere bizi izan nintzen.

Iparraldean ikasi zenuen euskara?
Txiki-txikia nintzenean, Kasedako, gurasoen herriko jendea Nafarroa iparraldera joaten zen lanera, egurretara. Itzultzerakoan hemendik pasatzen ziren, eta, nire gurasoak Iruñean bizi zirenez, gurekin bazkaltzen zuten, autobusa itxoin bitartean edo. Gogoan dut horietako bat beti zebilela: “allí a la leña le dicen egurra, buenos días egun on…”. Eta hasi nintzen koaderno txiki batean hitzak apuntatzen. Gero, Arrosadian, eskola publikora joan nintzen, erdaraz, ez zegoelako beste aukerarik. Bueno, bazen, baina ez langileentzako. Han bazen nire adineko neska bat, altua, argala, beti beltzez jantzia. Hark esan zigun bere amak ezin zuela kalean bere hizkuntzan egin, etxean egiten zutela bakarrik.

Hor piztu zitzaizun kontzientzia?
Adinean aurrera egin ahala ikusten nuen errepresioa, baina hark jarri ninduen istorio horren aurrean. Gero, 18 urterekin edo, erdi gordeka, hasi ginen euskara ikasten, Patxi Zabaleta eta Bixente Tabernarekin. Astean bitan joaten ginen, Kaldereria eta San Agustin kaleen arteko ostatu batera. Gauero sartzen zen polizia dokumentazioa eskatzera. Hasten zara mendira joaten, erlazionatzen... eta 1975an joan nintzen Iparraldera.

Argazkia: Josu Santesteban

Erbesteratua?
Bai.

Non militatzen zenuen?
Esaten ahal dut?

Zuk nahi baduzu, bai.
ETAn. Aurretik bitan etorriak ziren nire bila, bahitua ere egon nintzen, baina hirugarrenean alde egin nuen, torturen beldur. Gurea oso militantzia suabea zen momentu horietan. Baina gauzak itsusi jarri ziren, salbuespen egoera jarri zuten indarrean, eta alde egin genuen. 1975eko hasiera zen.  

Nola bizi izan zenuen erbeste garai hori?
Gazte denboran zer bizitzen da gaizki? Bizi izan naiz primeran. Gogorra ere izan zen, noski, baina ez dut sufritu izanaren sentimendurik. Bakarrik norbait galtzen genuenean. GALen garaian sufritu genuen.

Euskara han finduko zenuen.
Gamere-Zihigako baserri batean bizi nintzen, Zuberoan. Baserri lanetan aritzen ginen, artoari kukula kentzen eta. Hangoak zuberotarrak ziren, eta hango euskara ez zen nik ikasitakoa. Deliberatu nuen bi hilabete hitzik esan gabe egotea [barrez].

Iparraldeko egonaldian indartu zitzaizun herri kontzientzia?
Noski. Hemen ere bai, baina ia konturatu gabe. Gogoan dut poliziak, atxilotzean, galdetu zidala: “¿A ti de dónde te viene esto?”. Eta nik erantzuten niela: “Cuando mi padre venía a casa sucio de la obra, yo creo que ahí me entraba la conciencia”. Hala sentitzen nuen.

1988an itzuli zinen Iruñera.
Ekarri ninduten. 1977an izan zen lehen aukera bat itzultzeko. Baina nola? Hilak zeuden, errepresioa… Ez nintzen itzuli. Gero, 1987an, hasi ziren jendea kanporatzen, autobusetan. Nik bi haur nituen ordurako, Iparraldean sortuak. Han Emilio Lopez Adan Beltza zegoen errefuxiatuta, medikua. Nire semea sortarazi zuen.

Giro hori guztia eraman zenuen Argara.
Bueno, gehiago da Argan ni nengoela, eta halakoa naiz ni. Izan da euskararentzako toki bat, toki umila, etxea.

Galtzen ari dira halako komunitate giroak?
Dena galtzen da: kontsumitzeko manera, bizitzekoa… Ez gara gelditzen ostatutan, aldatu dira harremanak. Baina hor badago muin bat, arrasto bat, errekuperatzen ahal dena.

Bizi berri baterako planak
“Gurasoak Kasedakoak dira, baina ni Iruñean sortu nintzen. Oso gazte izan ninduten, 20 urterekin. Orain aitak 90 ditu, eta hemen ibili izan da laguntzen, ogi-mamiak prestatzen, edo patatak zuritzen, azken momentura arte. Orain, aita zaintzea dagokigu, adin handia du eta. Bilobak ere baditut. Eta orain arte egin ez ditudan gauza asko ere egin nahi dut. Zuberoan etxe bat hartzeko gogoa ere badut, eta hemengo lagunak hara joatera gonbidatu. Plan asko ditut, espero dut denak egiteko denbora izatea”.

 


ASTEKARIA
2022ko urtarrilaren 23a
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Beñat Badiola Etxeberria  |  Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#2
Nagore Irazustabarrena Uranga
#3
June Fernández  |  Pikara Magazine
Azoka
Kanal honetatik interesatuko zaizu: Gizartea
2025-10-14 | Jon Torner Zabala
Betharramgo kongregazioak kalte-ordaina emango die indarkeria fisikoa eta sexu erasoak jasan dituzten biktimei

Biarnoko Lestelle-Betharramgo ikastetxe katolikoan (Le Beau Rameau du izena orain) izandako indarkeria fisiko eta sexu erasoen biktimek 200 salaketa baino gehiago jarri dituzte. Kongregazio franko-italiarrak iragarri du kalte-ordaina emango diela, bere erantzukizuna onartu eta... [+]


Subflubiala EZ! plataformak manifestaziora deitu du urriak 18an Bilbon

Lamiakoren ibaipekoaren proiektua bertan behera uztea eta mugikortasun-eredua aldatzea aldarrikatu du herri plataformak. Bizkaiko herritar guztiei dei egiten diete datorren larunbatean, urriaren 18an, 17:00etan, Bilboko Arriaga Antzokitik abiatuko den manifestazioan parte... [+]


2025-10-14 | Euskal Irratiak
6.000 lagun kontrolatu ditu martxotik mugan Frantziako poliziak Force Frontières operazioan

Martxoaren 27an "presio migratorioa kontrolatzeko eta trafikatzaile-sareak deuseztatzeko" indarrean ezarritako dispositiboak Bidasoaldeko muga, eta departamenduko bide, tren-geltoki zein nazioarteko autobus zerbitzuetan kontrolak zorroztu ditu.


2025-10-14 | Sustatu
Euskarabildua 2025: Nork gobernatzen du Internet?

Euskarabildua topaketa teknologikoaren aurtengo goiburua hau da: Nork gobernatzen du Internet? Galdera horri erantzuteko prestatu dute egitaraua, eta datorren azaroaren 4an izango da hitzordua, Donostiako San Telmo museoan.


Hilik jaiotzen diren umeak gogoratzeko guneak eskatu dituzte

Haurdunaldian edo haurdunaldiaren ondoren seme-alaba hiltzen bada, “familiek oso egoera mingarriari aurre egin behar diote” eta gizartean “oraindik tabua” den dolu horretan laguntzeko, ume horiek gogoratu ahal izateko espazio fisikoen beharra nabarmendu... [+]


2025-10-13 | Leire Artola Arin
ANALISIA
Arrosarik ez, eskerrik asko

Lasterketa solidarioa bularreko minbiziaren kontra. Ideia paregabea, minbizia borrokatuko dugu korrika eginez. Ala minbizia dutenen alde ari gara korrika? Ez da oso argi geratzen hamarnaka markaren babesean antolatzen diren martxa horien helburua, mezua arrosa bai, baina oso... [+]


Erreakzioak
Jaurlaritza: “Irudietan argi ikusten da talde antolatu bat dagoela atzean”

Igandean Falange talde faxistak kontzentrazioa deitu zuen Gasteizen Hispanitate eguna ospatzeko, eta aurkako mobilizazioa deitu zuten talde antifaxistek. Hemeretzi pertsona atxilotu zituzten, denak ere antifaxistak. Piztutako istiluek erreakzio ugari sortu dute.


2025-10-13 | ARGIA
Euskal Udalekuen harira hemeretzi salaketa egin dituzte, exhibizionismoa eta derrigortzea leporatuta

Bernedoko Euskal Udalekuetako hainbat familiak hemeretzi salaketa jarri dituzte Ertzaintzan. Horietako bat sexu erasoen delitu batekin dago lotuta, eta besteak exhibizionismoarekin eta derrigortze delituekin. Emakundek hiru kexa jaso ditu.


Gasteizen atxilotutako hemeretzi manifestari antifaxistak aske utzi dituzte

Igandean atxilotu zituen Ertzaintzak desordena publikoak egotzita, eta astelehenean aske utzi dituzte, Segurtasun Sailak jakinarazi duenez.


2025-10-13 | Behe Banda
Barra warroak
Ezin du berezkoa izan

Ez dut gogoratzen hondartzan izan nintzen lehen aldia. Gogoan dudan lehen irudian, bolantedun bainujantzi bat jantzita karramarro bati ihesean nabil. Badakit, txikia nintzenean, hareaz arrautzaztatutako kroketa baten antza izaten nuela, nire ipurdi zuri-zuria bistan, gero... [+]


Hemeretzi atxilotu eta zauritu ugari Gasteizen, Falangearen Hispanitatearen egunaren ospakizunaren harira

Eskuin muturreko taldeak Espainiako Estatu mailako deialdia egin du, eta dozenaka pertsona batu dira Probintzia plazan. 300 bat metrora deitutako mobilizazio antifaxistara ehunka pertsona batu dira. Istiluak izan dira, gazte antifaxisten eta falangisten artean zein, batez ere,... [+]


Maria Corina Venezuelako oposizioko buruari eman diote Bakearen Nobel saria

“Venezuelako herriaren eskubide demokratikoen alde egindako lan nekaezinagatik” eman diote 2025eko Bakearen Nobel saria María Corina Machadori, Jorgen Watne saria eman duen batzordeko lehendakariak ostiral honetan Oslon jakinarazi duenez.


2025-10-10 | ARGIA
Jaizkibeleko bi kidek alardean jasandako erasoak salatu ditu konpainiak

Alardea egin eta hilabetera argitaratu duen oharrean, Jaizkibel konpainiak erakunde publikoei egotzi die “legeak ez betetzeko bermea” eman izana alarde baztertzailea antolatzen duen elkarteari. Konpainia parekideak adierazi du “elkarbizitzaren garaia amaitzen... [+]


Eguneraketa berriak daude