Enpresa kultura... zaharra
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Antonio García Fernández lan harremanen modernizazioaren aitzindaria izan zen. 1957an, Jotsa enpresa eraikitzailea sortu zuen Madrilen. Frankismoaren babes osoarekin, langileentzako auzo asko eraiki zituen, hirigintza traketsa eta baldintza txarrak baliatuz. Baina, Antonio jatorra eta enplegatuen gertukoa omen zen: “Ez dut inoiz inor kaleratu, eta inor ez da inoiz nire enpresatik beste batera joan, eskaintza hobe baten bila”, azpimarratzen zuen aukera zeukan bakoitzean. “Familia-enpresa gara, 1.000 lankideren familia; gurea odola-loturatik harago doa; kapitala eta lana uztartzen ditugu Espainiaren zerbitzura”.
Bere enplegatuentzako jaiak antolatzen zituen eta “denok gara enpresa” leloa asmatu omen zuen. Opus Deiren supernumerarioa zenez, erakunde horren oinarriak praktikan jartzen zituen, frankismoari geruza xumea eta adeitsua emanez. Ez da harritzekoa, beraz, Lan Merituen Urrezko Domina Francoren eskutik jaso izana. Agian, ez du garrantzia handirik, baina Antonio Garciak Jotsa sortu zuen bere aitaginarrebari esker, Juan Obregón Toledo. Bere bazkide kapitalista zen, eta bide batez, urteen poderioz Ana Obregón ospetsuaren aitona ere bihurtuko zena.
Adegik gaur saltzen duen enpresaren kontzeptu berria (“proiektu partekatu bat”), 60ko hamarkadako Opus Deik “lokarri organiko batek lotutako kausa komunen aldeko gizonen taldea” deitzen zuen
Ikusi dugunez, Adegik gaur saltzen duen enpresaren kontzeptu berria (“proiektu partekatu bat”), 60ko hamarkadako Opus Deik “lokarri organiko batek lotutako kausa komunen aldeko gizonen taldea” deitzen zuen. 1967an Francok emandako Urrezko Dominaren oinordeko enpresariak gugandik oso gertu daude. Formula bera saldu nahi digute, gaur egungo power pointak, kolorezko grafikoak eta txosten dotoreak erabiliz, frankismoaren zuri-beltzezko NO-DOaren ordez.
Euskal patronalek “hirugarren bidea” ere deitzen diote: ez dago ugazabarik, ez langilerik. Ez, beraz, interes ezberdinik ere. Denok txalupa berean arraunean, denok norabide berean. “Enpresaren eta langileen harremanak zuzena izan behar du”, eta gutxi batzuen helburua (etekinak handitzea) denon xedea bihurtu behar da, “proiektu partekatu batean, lan harremanen blokeoa gaindituz”.
Hain zuzen ere, eta beste adibideen artean, hor dago Sidenor (Azpeitia) enpresan gertatutakoa: kaleratze eta erregulazio-espedienteak erabilita, jabeek “kultura berria” abian jarri dute, langileen ordezkaritza saihestu nahian. Obregonen aurretiko opustarrak bezainbeste meritu egin dutenez, eta 1967an Francok egin zuen antzera, aurten Adegi patronalak Enpresa Kultura Berria saria eman dio Sidenorri. Baina sasikultura hori oso zaharra da. Ana Obregonen aitona baino zaharragoa. Orain esplotazioari kolaborazioa deitzen diote. Kolorez, hori bai.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Lagun marika batek deitu dit galdetzeko nola salatu dezakeen hurrengoa: joan zen Akarlandara, EHUren parean dagoen parkera, eta komun publikoetan bi tiporekin zegoela, udaltzainen bizpahiru kotxe agertu ziren super azkar, poliziak sartu ziren komunera borrekin hormak kolpatzen,... [+]
Bortizkeria zuzenak, agerikoak eta isilak, gainjarriak eta zeharkagarriak, mikroak eta geldoak. Bortizkeria egunerokoan irristatzen da, uneoro, boterea edo erabakitzeko ahalmena duenak ez duenaren aurrean boterea erabiltzen duenean. Hainbeste egoeratan murgiltzen gara... [+]
Duela urtebete, toki honetan bertan, existitzen ez zen herri bati buruz idatzi nuen, eta existitzen ez den herri horrek Palestinako genozidioa geldiarazten lagunduko zuela amestu nuen. Argi dago ez dugula lortu. Urtebete geroago, oraindik ere, haurren hilketa masiboak eta herri... [+]
Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]
Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.
Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?
Zapalduen... [+]
Oporretan nago baina oraindik ez dut zutabea hasi. Oporretan nago baina nire gelak ez du igarri. Oporretan nago eta etxeko hautsa ez da mugitu. Oporretan nago eta topaguneko kanpin dendak lokatzez beteta jarraitzen du egongelan. Oporretan nago baina nire agenda ez da... [+]
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Ekainaren 12an munduko bazter guztietatik –Euskal Herritik ere– heldutako ehunka pertsona batuko dira Egiptoko El Arish hirian, hortik Rafah-raino abiatzeko, Gazaren aldeko martxa globalean. Israel palestinar herriaren aurka egiten ari den genozidioa salatuko dute,... [+]
Nahiz eta jakina izan inkestak ez direla errealitatearen isla zehatza, interesgarria da bistadizo bat ematea, beti eskaintzen baitigute gai zehatzekiko tenperatura sozialaren arrastoren bat. Are garrantzitsuagoak dira, gai zehatzetan sartuegiak edo katramilatuak egoteagatik,... [+]
Haurrak begiratzeko gure paradigma ez da erabat aldatu, baina aldaketak-edo egiten ari gara, egia da, beste kontzientzia maila batekin, aferak duen garrantziagatik-eta. Bazen garaia. Kontua da, baina, haurren bizitza gure esku dagoela, eta behar duten bizimoduan aldaketak... [+]
Stanfordeko Unibertsitateak dohainik eskaintzen duen Storm deituriko erreminta ezagutu berri dut. Adimen artifiziala erabilita, edozein gairen inguruan artikulu akademikoak sortzeko diseinatutako ikerketa tresna da. Fidagarriak eta baimenduak diren hamaika iturri erabiltzeko gai... [+]