Bihotza tarratatzen dizuten kantuak dira. Apaingarririk gabe, espero ez duzunean, nota batek nonbaiten harramazka egiten dizu eta begiak malko-putzu bihurtzen zaizkizu, baina ondo zaude, oso ondo, irri txikiarekin eta oilo-larrutan. Ateratzerakoan jendeak zeraman aurpegia ikusi besterik ez zegoen, edo kantu eta kantu artean egin zen isiltasuna. Silvia Perez Cruzen kantua emozio luizi bat da. Bi orduko emanaldi eder bat eskaini zuen Donostiako Kursaalean. Hirugarrenez ekarri zuen harizko boskotea hirira, eta goraino bete zen eraikineko areto nagusia. Biolin jotzailearekin azaldu zen aurrena, Cinco farolas-ekin iluntzea irekitzera, eta, taldea osatuta, Tonada de luna llena jo zuten ondotik. Pribilegiatuak aurreneko ilaretakook, agertokian mugitzeko duen modu berezko horren lekuko zuzen izan ginelako.

Japondik bueltan ziren, eta, gezurra badirudi ere, jendetzaren aurrean harrituta agertu ziren. Tripetatik kantatu zuen Perez Cruzek, doinu arinagoak ere berdin. Ai, ai, ai gozoa, adibidez, Cerca de tu casa pelikulako neskatoak komunean dantzatzen duen eszenari idatzitakoa. “Shakiraren bat sartu nahi zuten, baina garestiegia ateratzen zen, eta, azkenean, hauxe egin nuen. Gero zer eta kantu onenaren Goya saria eman zioten”. No hay tanto pan ere erreskatatu zuten aipatu filmetik, etxegabetzeen aurkako aldarria. Musikariak, bikainak, konplizitate handiz lotu ziren elkarrengana eta sekulako jokoa atera zieten instrumentuei; biolin biek (Elena Rey eta Carlos Montofor), biolontxeloak (Joan Antoni Pich), kontrabaxuak (Miguel Angel Cordero) eta biolak (Anna Aldoma). Berak ere esan zuen, apal esan ere: “Ze talde puska garen”. Solte aritu zen agertokian; orain ilea lotu, orain askatu, zapatak erantzi, berriz jantzi.

Harramazkarena Ana Maria Moixen Mañana poemarekin gertatu zen, Montoforrek ere abestu zuena; Pere Quarteten Corrandes d’exili-rekin ere harramazka, frankismoaren atzaparretatik bortxaz ihes egin zutenei eskainia. Alaiago, Asa branca dantzagarria ekarri zuen Brasildik, “han non penak ere alaitasunez kantatzen dituzten”. Leonard Cohenen Hallelujah-ren bertsio eder bat ere bai. Eta azken diskoari izena ematen dion Vestida de nit ekarri zuen bisak, zoragarria, haren gurasoek duela 30 urte idatzi zutena, Calella de Palafrugell sorterriko paisaia kantuz dakarrena.

Ezustekoa eman zuen kantu “komertzialen” pupurri batekin, zeina barrez eta txaloz hartu zuen jendeak. A capella kantatu zituen Pequeño vals vienes eta Cucurrucucu Paloma, bere errepertorioan klasikoak jada. Eta musikariak oholtzaren puntan zutik, agertokia argi gorriz blaitu eta Gallo rojo, gallo negro borobilak itxi zuen emanaldia, publikoari parekorik ez duen artista baten aho zaporea utzita, bihotza tarratatu bai baina puskatu gabe berori indar bihurtzen duena.