Matilda eta Willy Wonka, liburuetatik Hondarribiko alde zaharrera
Txokolate fabrika misteriotsu eta surrealista, pentsamenduarekin gauzak mugitzeko gai den neskato buruargia, amesgaiztoak amets ederrengatik aldatzen dituen erraldoia, munduko ume guztiak akabatzea helburu duten sorginak… Irudimenez, umore beltzez eta txikienenganako konplizitatez betetako istorioak idatzi zituen Roald Dahl idazle britainiarrak, eta haur asko eta asko irakurketara zaletzea lortu zuen, Charlie eta txokolate fabrika, Matilda, Sorginak, Super Azeri edota Erraldoi miragarria bezalako liburuei esker.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Jaio zela 100 urte bete direnean, haren obra landu dute Hondarribiko Talaia ikastetxean, eta erakusketa ere paratu dute alde zaharrean. Liburuaren Eguna abiapuntu hartuta, urtero gairen bat jorratzen dute ikastetxean, eta autore ingelesaren urteurrena primerako aitzakia izan da ikasturte honetarako. Batez ere 8-12 urte arteko ikasleek hartu dute parte. Gela bakoitzak idazlearen liburu bana irakurri eta landu du, eta proposamena ere egin zaie ikasleei: Roald Dahlen pertsonaietako batean oinarrituta istorio berri bat sortzea, gurasoen laguntzaz. “Idazlan bikainak jaso ditugu”, dio Carmen Gutierrezek. Talaiako irakaslea eta ekimenaren bultzatzaileetako bat da bera. Autoreak abildadea zuen umeen lekuan jarri eta istorioak euren ikuspegitik kontatzeko; horregatik, liburuetan erabat murgildu dira Talaiako ikasleak. “Roald Dahlek duen umore ukitua da gehien erakarri dituena, baita helduez egin ohi duen erretratua ere, ez direlako ohiko heldu zentzudun eta orojakileak, alderantziz baizik, eta hori gustuko dute umeek”. Helburua behintzat lortu du proiektuak, irakurzaletasuna sustatzeko akuilu izan delako. Herriko liburutegian ere nabaritu da, autorearen obren eskaera igo egin baita.
“Sekreturik handienak lekurik susmaezinenetan ezkutatuta daude beti. Magian sinesten ez dutenek ez dituzte inoiz aurkituko”
Eskolatik erakusketara
Udal liburutegiarekin elkarlanean, urrats bat gehiago eman eta erakusketa antolatu dute Hondarribiko Kultur eta Turismo Gunean, maiatzaren 30 arte. Kapelak eta mozorroak; txokolate fabrika bat eta Matildaren mundua, plastilinaz irudikatuak; margotutako kartelak eta Roald Dahli buruzko panel informatiboak; idazlea jesartzen zen besaulkiaren kopia bat, gerturatzen direnek bertan eseri eta bisita-liburuan iruzkinak utz ditzaten; Dahlen biografia, olerkiak, ipuinak… narratzen doan ikus-entzunezkoa, paretan proiektatua; Willy Wonka eta Matilda, tamaina handian; trapuzko panpinak, dortokak, karamelu potoa… eta, jakina, liburuak. Hori guztia du erakusketak. Baina “erakusketako altxor handiena” zein den argi du irakasleak: Talaiako haurrek egin dituzten idazlanetako batzuk biltzen dituen liburua. Istorio horietako birekin, gainera, beste liburuxka bat atera eta ikasleei emango diete ikasturte amaieran.
Haurrentzako bisita gidatuak egiten ari dira erakusketan, eta Talaiako ikasleak bakarrik kontuan hartuz, 1.000 gazte gutxienez gerturatu dira dagoeneko, Dahlen unibertso magikoa hurbiletik ezagutzera. Hark zioen moduan, begi distiratsuz egin behar zaio so inguratzen gaituen munduari, “sekreturik handienak lekurik susmaezinenetan ezkutatuta daudelako beti. Magian sinesten ez dutenek ez dituzte inoiz aurkituko”.
.jpg)
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
2024an sortu zuten Kontalaritza Eskolari buruz hitz egiteko elkartu gara Ane Gebara, Ane Arrugaeta eta Itziar Rekalde ipuin kontalariekin. Kontalaritzaren izaera artistikoaz, bat-batekotasunaz, formakuntzaz, emanaldiez eta abarrez mintzatu dira. Besteak beste, eskolak eman dien... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Berritu ala hil. Hori esaten diogu geure buruari. Ariketetatik ariketa gabeko alera, narraziotik gertuago, metaforarik gabe, zuzenago. Orain? Orain gehiago behar dugu. Narrazioago, ezmetaforatuago, ariketagabeago.
Pertsonaia bat sortuko dugu. Pertsona bat. Istorio batean... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
Parranda dezente egindakoa naiz Kardaberazen –Hernanin izen hori zeukan kalean, alegia–, baina ez nuen asko espero festa egin ahalko nuenik inoiz Kardaberazekin: a ze dibertimendua 1761ean argitaratu zuen Euskararen berri onak. Idatzi zituen beste lan gehienak ez... [+]
Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]
Ekain amaieran iragan da Banka eta Urepeleko eskola publiko uztartuetako urte hondarreko ikusgarria. Eskola gehienetan bezala, Bankako ama-eskolako irakasleak eta Urepeleko lehen mailako bi irakasleek, hirurek elkarrekin, urtero antolatzen dute haurren emanaldi nagusia:... [+]