Gogoeta kritiko eta artistikorako bazka

2015eko udazkenean Garazi Arrula Ruizek eta Danele Sarriugarte Mochalesek Autoreak plazara eta Itzultzaileak mintzo liburuak plazaratu zituzten crowdfunding bati esker. Bertan, aurreko hiru urteetan elikatu zuten Elearazi blogeko uztaren hautaketa argitaratu dute, online hasitakoa paperean ipiniz eta proiektu horri amaiera emanez.

Lehen liburuan fikzioa eta ez-fikzioa atalak ditugu, blogeko “euskarara ekarriak” ataleko itzulpen batzuk, eta bigarren liburuan blogeko “hausnarketa” ataleko itzulpengintzaren inguruko elkarrizketa eta kronika batzuk. Jarraian lehenengo liburuari buruz arituko gara. Bi dira aipatu nahi ditudan honen ekarpenak: literaturarekikoa batetik eta feminismoa eta genero ikasketekikoa bestetik.

Euskal literatura XX. mendetik hona gero eta anitzagoa eta aberatsagoa dela esan daiteke, eta honetan itzulpenek egin duten lana aipagarria da. Badirudi euskal literaturaren irakurleen artean gutxi irakurtzen direla, eta irakurle taldeetan gutxi programatzen direla. Aukera emango bagenie beste kultura, bizipen eta kokapen batzuk ezagutuko genituzke eta “literatura unibertsala” ezagutzean “euskal literatura” beste begi batzuekin begiratu ahalko genuke. Ez da erakargarria?

Itzulpenon bidez autore eta lan batzuk ezagutzera ematea eskertu nahi diet Elearazikoei, eta haiekin, bizitzeko eta bizitzaz aritzeko beste modu batzuk. Testuotan suizidak, putak, drogazaleak, sorginak, kanibalak edo lesbianak guri hizketan jardungo dute, eta Europatik Ameriketara edo Afrikara salto egingo dugu. Batzuetan irakurtzen amaitzerakoan denboratxo bat hartu beharko dugu hitzok digeritzeko, beste batzuetan barre egingo dugu irakurri ahala, eta testu bakoitzak bere aztarna utziko digu, gu kolokan jarriz, espero gabeko galderak eginez.

Bestalde, euskarazko feminismo eta genero ikasketetan egindako ekarpena eskertu nahiko nieke. EDO! argitaletxearen Genero ariketak lanean Virginie Despentes, Itziar Ziga, Beatriz Preciado, Lucas Platero eta Javier Saez ditugu euskaraz, eta UEUk plazaratutako Diskurtsoak, eraikuntzak, gorputzak liburuan Monique Wittig, Denise Riley, Elizabeth Grosz eta Anne Fausto-Sterling. Elearaziren Autoreak plazaran berriz, besteak beste Pedro Lemebel, Audre Lorde, Cherrie Moraga, Paco Vidarte eta Assata Shakur-en testu mamitsuak ditugu, edozein eskola feministarentzat luxuzko bibliografia euskaraz.

Literatura, itzulpena eta hausnarketa eskaintzen dizkigute blog eta liburuetan, ingelesek food for thought eta think out the box esango luketena. Irakurtzen jarraitzeko: Elearazi.eizie.eus.